Dede Korkut Kitabı’nda Bir Cinsiyet Rejimi Olarak ‘Erkeklik’

Yıl 2014, Sayı: 27, 105 - 119, 01.01.2014

Esra Akbalık

Öz

Bu çalışmada genel anlamda Türk kültür tarihinin ve özelde Türk edebiyatının seçkin eserlerinden olan Dede Korkut Kitabı’nda ‘erkek, erkeklik, eril kimlik’ üzerinde durulacaktır. Tarihi süreç içerisinde erkeklik inşasının nasıl tezahür ettiği, nasıl bir gelişim ve değişim gösterdiği sorusu oldukça önemlidir. Bu noktadan hareketle anlatılarda genel olarak işlenen erkeklik kurgusu, hususen babalar, oğullar ve anlatılardaki diğer erkeklerin birbirleri ile ilişkileri üzerine odaklanılarak ifade edilmeye çalışılacaktır. Çalışmada öncelikle erkeklik kavramı algısı, kurgusu ve ‘erkeklik’ kavramı ile ifade edilmek istenen anlam dünyası açıklanacak ardından söz konusu kavram ve kavramın kendine mahsus dünyası Dede Korkut üzerinden değerlendirilecektirr

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, cinsiyet, erkeklik, kimlik, kültür

‘Manhood’ as A Gender Regime in The Book Of Dede Korkut

Öz

The emhasis of this study will be on "man, manhood, and masculine identity" in Dede Korkut narratives which appear to be an outstanding work of Turkish cultural history and Turkish literature in particular. Throughout the historical process, the question of the emergence, development, and transformation of the construction of manhood has maintained immense importance. From this viewpoint, this study will deal with manhood -a common Theme in Dede Korkut narratives- within the framework of relationships among fathers and sons and other men in the stories. The perception and construction of the notion of manhood beside the characteristics and implications attributed to this notion will be explained and analyzed in Dede Korkut narratives

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, gender, manhood, identity, culture

Kaynakça

• ARIK, Hülya (2009), “Kahvehanede Erkek Olmak: Kamusal Alanda Erkek Egemenliğinin Antropolojisi”, Cins Cins Mekân ( Der. Ayten Alkan ), İstanbul: Varlık Yayınları.
• ATAY, Tayfun (2004), “Erkeklik En Çok Erkeği Ezer”, Toplum ve Bilim, 101:11-30.
• ALTINAY, Ayşegül (2011), “Milliyetçilik, Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm”, Vatan Millet Kadınlar (Der. Ayşe Gül Altınay), İstanbul:İletişim Yayınları.
• BADİNTER, Elisabeth (1992), Biri Ötekidir, İstanbul: Afa Yayınları.
• BORATAV, Pertev Naili (1973), 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Adam Yayınları.
• BAYAT, Fuzuli (2009), “Mitolojik Zıtlık Paradigmasında Baba- Oğul Mücadelesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2/6: 63-70.
• CENGİZ, T.vd. (2004 ), “Hegemonik Erkekliğin Peşinden”, Toplum ve Bilim, 101:50-70.
• ÇETİN, Altan (2010), “Kutadgu Bilig’de Türk Aile Kültüründe Bir Babanın Oğul İmajı Ya da Süregiden Bellek / Kültür”, Milli Folklor, 85: 122-132. DEMREN, Çağdaş (2001) “Erkeklik, Ataerkillik ve İktidar İlişkileri”, http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/erkeklik_ataerklik.pdf
• ERGİN, Muharrem (2008), Dede Korkut Kitabı-1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ............., (2000) , Dede Korkut Kitabı, 20.bs, İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• KANDİYOTİ, Deniz (2011), Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar, İstanbul: Metis Yayınları.
• KEPEKÇİ, Egemen (2012), “Hegemonik Erkeklik Eleştirisi ve Feminizm Birlikteliği Mümkün mü?”. Kadın Araştırmaları Dergisi, 11: 59-86.
• KİMMEL, Michael S. (2013), “Homofobi Olarak Erkeklik: Toplumsal Cinsiyet Kimliğinin İnşasında Korku, Utanç ve Sessizlik” (Çev. Mehmet Bozok), Fe Dergi 5, 2: 92-107.
• KRECH, D. ve Richard S. CRUTCHFİLD (2007), Sosyal Psikoloji, (Çev. Erol Güngör), İstanbul: Ötüken Yayınları.
• TÜRK, Bahadır H. (2008), “Eril Tahakkümü Yeniden Düşünmek: Erkeklik Çalışmaları İçin Bir İmkân Olarak Pierre Bourdieu”, Toplum ve Bilim, 112: 119- 146.
• ONUR, H. ve B. KOYUNCU (2004), “Hegemonik Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler”, Toplum ve Bilim, 101:31- 49.
• MENGEL, Gerard (2005) Sosyo-Psikanaliz Açıdan Otorite Son Sömürge Çocuk, (Çev. Hüsen Portakal), İstanbul: Cem Yayınevi.
• NAGEL, Joane (2011), “Erkeklik ve Milliyetçilik Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik”, Vatan Millet Kadınlar ( Der. Ayşe Gül Altınay), İstanbul:İletişim Yayınları.
• NAJMABADİ, Afsaneh (2011), “ Sevgili ve Ana Olarak Erotik Vatan: Sevmek , Sahiplenmek, Korumak”, Vatan Millet Kadınlar (Der. Ayşe Gül Altınay), İstanbul