The Visit Of Turkish Literary Men To Çanakkale Battlefront And Its Reflections

Yıl 2016, Sayı: 31, 189 - 204, 01.01.2016

Genç Osman Geçer

Öz

One day in June, 1915, twenty or thirty some old and young poets and artists receive an invitation from the Military Headquarters of National Staff Intelligence Directorate. They are offered to narrate their observations and the feelings excited by the war to the public and next generations by visiting Çanakkale combat area. Receiving the invitation seventeen of them complete their preparations to go to Çanakkale front. On Sunday, 11 June 1915, the committee come together at the Sirkeci railway station and go to the front. One major, one captain and one doctor for the medical needs host the literary men. The visit to Çanakkale battlefront takes ten days of the committee except the round trip. It is possible to say that the perception, mentality and impressions of these literary men related to the battlefront affect positively to Turkish war literature

Anahtar Kelimeler

the Çanakkale War, the battlefronts, war literature, the visit to the Çanakkale battlefronts

Türk Ediplerin Çanakkale Cephesini Ziyareti ve Yansımaları

Öz

1915 Senesi Haziranında bir gün İstanbul’da ihtiyar, genç yirmi, otuz şair ve sanatkâr Karargâh-ı Umumi İstihbarat Şubesi Müdürlüğü’nden bir davetiye alırlar. Bu davetiyede, edebiyatçı ve sanatkârların Çanakkale harp sahalarını ziyaret ederek izlenimlerini, gözlem ve harbin kendilerinde uyandırdığı duyguları halka ve gelecek nesillere aktarmaları teklif edilmiştir. Davet yazısı kendisine ulaşan on yedi kadar kişi Çanakkale cephesine gitmek üzere hazırlıklarını tamamlar. Heyet, 11 Temmuz 1915 Pazar günü Sirkeci garında toplanır ve cepheye hareket eder. Bir binbaşı, bir yüzbaşı ve sıhhi ihtiyaçları karşılamak üzere de bir doktor kafileye eşlik eder. Heyetin ziyareti gidiş dönüş hariç on gün sürer. Ediplerin cephe hakkındaki duyuş, düşünüş ve izlenimlerinin Türk savaş edebiyatının gelişmesine olumlu etki ettiğini söylemek mümkündür

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Savaşı, cepheler, harp edebiyatı, Çanakkale cephelerini ziyaret

Kaynakça

• EROZAN], Celal Sahir, (1331/1915). “Ordunun Duası”, Türk Yurdu, Yıl: 4, VIII, 11: 1-2.
• GEZGİN], Hakkı Süha, (1331/1916). “Siperlerde”, Harp Mecmuası, 3: 44-45.
• GEZGİN], Hakkı Süha, (1340/1924). “Adsız Kahramanlar”, Resimli Ay, I, 2: 3-4.
• GÖVSA], İbrahim Alâeddin, (1917). “Asker Ağzından”, Yeni Mecmua,15: 292.
• GÖVSA], İbrahim Alâeddin, (1926). Çanakkale İzleri, İstanbul: Marifet Matbaası.
• GÖVSA], İbrahim Alâeddin, (1966). Acılar-Nazım Nesir, Ankara: Ajans Türk Matbaası.
• KORYÜREK] Enis Behiç, (1927). Miras, İstanbul: İkbal Kütüphanesi.
• ORHON], Orhan Seyfi, (1928). Gönülden Sesler-Memleket Duyguları-, İstanbul: Sebat Matbaası.
• OZANSOY]. Faik Ali, (1917/1333). Elhan-ı Vatan, 2. Bs., İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• TANRIÖVER], Hamdullah Suphi, (1915). “Gördüklerimiz I”, İkdam, 6625: 2.
• YÖNTEM], Ali Canip, (1918). “Çanakkale Muharebesi İntibalarından-Seddü’l-Bahir Grubunu Ziyaret”, Yeni Mecmua, “Çanakkale” Fevkalade Nüshası, İstanbul: Hilal Matbaası, V: 65-68.
• AKTAŞ, Şerif, (1996). Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ALANGU, Tahir, (2010). Ömer Seyfettin-Ülkücü Bir Yazarın Romanı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 305.
• ARGUNŞAH, Hülya, (2001). Ömer Seyfettin Bütün Eserleri Makaleler I, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ARGUNŞAH, Hülya, (2012). Ömer Seyfettin Bütün Eserleri Hikâyeler I, 3. bs., İstanbul: Dergâh Yayınları.
• AYVAZOĞLU, Beşir, (2015). Edebiyatın Çanakkale ile İmtihanı Arıburnu ve Seddülbahir’de On Gün, İstanbul: Kapı Yayınları.
• ÇAKIR, Ömer, (2000). “Birinci Dünya Harbi Sırasında Harbiye Nezaretince Başlatılan ‘Harp Edebiyatı’ Kampanyası ve Bu Çerçevede ‘İstanbul Edebiyat Heyeti’nin Çanakkale Cephesine Gönderilmesi’, Yedinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri, Ankara: Genelkurmay Basımevi: 273-286.
• ERZEN, Melih, (2014). “Cihan Harbinin Karanlığında Aydınlığı Hatırla(t)mak: Ömer Seyfettin’in Kaleminden Kahramanlara Dair”, Gazi Akademik Bakış, VII, 14: 281- 298.
• GÜREL, Zeki, (1995). İbrahim Alâeddin Gövsa, Ankara: Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• http://cananbayer.blogspot.com.tr/2013/01/cepheden-tuvale-milli-mucadele.html (Canan Bayer; 14 Şubat 2015)
• KARACA, Nesrin T., (1993). Celâl Sahir Erozan (1883-1935) Hayatı-Dönemi-Eserleri, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• NAYIR, Y. N. ve C. K. SOLOK, (1928). “Edebî Simalar: Orhan Seyfi”, Meşâle, 5: 4-5.
• OKAY, O. ve Ş. AKTAŞ (1992). “Ali Canip Yöntem” Büyük Türk Klasikleri, XII, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• OKAY, Orhan, (1992). “Enis Behiç Koryürek” Büyük Türk Klasikleri, XII, İstanbul: Ötüken Neşrityat.
• Ömer Seyfettin, (1917). “Çanakkale’den Sonra”, Yeni Mecmua, 6: 119-120.
• Ömer Seyfettin, (1917). “Kaç Yerinden”, Yeni Mecmua, 9: 178-181.
• Ömer Seyfettin, (1918). “Müjde”, Yeni Mecmua, 36: 196.
• POLAT, N. Hikmet, (2011). Ömer Seyfettin Bütün Hikâyeleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• TANSEL, F. Abdullah, (1989). Mehmet Emin Yurdakul’un Eserleri -I- Şiirler, 2. bs., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• TEVETOĞLU, Fethi, (1985). Enis Behiç Koryürek Hayatı ve Eserleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• ÜLGEN, Erol, (2013). “Çanakkale Zaferi’nin Türk Edebiyatındaki Yankıları”, Türk Dünyası Araştırmaları, 207: 1-12.
• YUSUF RAZI, (1331/1915). “Askerlik Âlemi, Harp Manzaraları… Hasbıhal”, Donanma, 113/66: 1042-1044.
• EK: I: Çanakkale Ziyaretine İştirak Eden Zevatın İmzaları “Çanakkale İzleri, 1926, s. 53.”
• EK: II: Heyet, Bolayır’da Kemal’in Yıkılan Kabri Başında “Çanakkale İzleri 1926, s. 48- 49”
• EK: III: Edebî Heyet Çanakkale Beşinci Ordu Karargâhında “Çanakkale İzleri-1926, s.17-18”
• EK: IV: Heyetin, Çanakkale İnönü Civarında Bir Tevakkuf(u) “Çanakkale İzleri 1926, s. 32- 33”
• EK: V: Çanakkale Siper Muharebatına Ait Bir Levha “Çanakkale İzleri-Sulh ve Harp1926, s. 64-65”