Aylak Adam Romanında Nihilizmin Tezahürü

Yıl 2019, Sayı: 37, 191 - 202, 01.01.2019

Oğuz Öcal

Öz

Türk edebiyatının öncü metinlerinden birisi olan Aylak Adam, insan varlığını tehdit eden unsuru, nihilizm olarak görünüşe çıkaran bir romandır. Paradoksal doğası nedeniyle tanımlanması zor bir kavram olan nihilizm, en kısa ifadesiyle inanmama durumunu imler; kendi içinde olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılır. Olumlu şekliyle sahih, olumsuz şekliyle ise gayrısahih bir tepkiyi içeren nihilizmin her iki şeklinin de esas olarak iradenin zamandan ikrahı da demek olan cezacı düşüncenin birer açılımı olduğunu söylemek mümkündür. Hiç şüphesiz kendisini en iyi şekilde insanın tepkisel nitelikli söz ve eylemleriyle görünüşe çıkaran ve daima özel bir cezalandırma durumunu imleyen bu fenomen, Aylak Adam romanında ise asıl kişi C.’nin karşılaştığı olanakları kapatan ve ceza kesen genel tavrıyla görünüşe çıkar. Bir bütün olarak düşünüldüğünde Aylak Adam romanı, C.’nin şahsında insan varlığını tehdit eden unsuru, cezacı intikamcı düşünceye esir oluş veya özgür olmayış durumu olarak görünüşe çıkararak roman tarihimizdeki öncü yerini almış olur

Anahtar Kelimeler

Aylak Adam, nihilizm, cezacı düşünce, özgür olmayış, değersizleştirme

Appearance of Nihilism in Novel of Aylak Adam

Öz

Aylak Adam, one of the pioneering texts of Turkish literature, is a novel that reveals the element threatening human existence as nihilism. Nihilism, which is a concept that is hard to define due to its paradoxical nature, implies the state of disbelief; it is divided into two as positive and negative. It is possible to say that both forms of nihilism, which have a positive reaction in a positive way and an unfavorable reaction in a negative way, are essentially an expansion of the punitive thought which means the will of the time. This phenomenon, which undoubtedly manifests itself in the best way with human reactive words and actions and always points to a special punishment situation, appears in the Aylak Adam novel with the general attitude of C. who closes the possibilities faced by the real person and punishes him. Considered as a whole, the novel Aylak Adam appears as a pioneer in the history of the novel by presenting the element that threatens the existence of human beings as a prisoner to the punitive vengeful thought or not being free

Anahtar Kelimeler

Aylak Adam, nihilism, punishing thought, unfreedom, trivialization

Kaynakça

• ANSELL-PEARSON, Keith (2011), Kusursuz Nihilist -Politik Bir Düşünür Olarak Nietzsche’ye Giriş-, (Çeviren: Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ATILGAN, Yusuf, (2002), Aylak Adam, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• DİKEN, Bülent, Nihilizm, (2011), (Çeviren: Aylin Onacak), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• HEİDEGGER, Martin, (2013), Düşünmek Ne Demektir?, (Çeviren: Rıdvan Şentürk), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• MAY, Todd, (2017), Deleuze -Bir Birey Nasıl Yaşayabilir?-, (Çeviren: Sercan Çalcı), İstanbul: Kolektif Kitap.