TANPINAR’IN NERVAL’İNE DAİR

Yıl 2020, Sayı: 40, 161 - 180, 16.12.2020

İbrahim Şahin

Öz

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın (1901-1962) hem şiir hem de roman anlayışında on dokuzuncu yüzyıl Fransız edebiyatçılarının büyük etkisi vardır. Başta Paul Valery olmak üzere, Gerard de Nerval, Charles Baudelaire, Stephan Mallarme, Paul Verlaine ve Arthur Rimbaud, Tanpınar’ın eserlerinde sık sık atıfta bulunduğu Fransız şairleridir. Roman anlayışında ise bilhassa Marcel Proust etkili olmuştur. Ancak Tanpınar bu isimlerden sadece Gerard de Nerval ve Paul Valery hakkında birer kitap yazmak istemiş; ancak söz konusu kitapları yazamadan vefat etmiştir. Tanpınar’dan kalan müsveddeler arasında Paul Valery ve bilhassa Mösyö Teste hakkında ve Gerard de Nerval’in (1808-1855) hayatına ve sanatına dair kaleme alınmış notlar bulunmaktadır. Aşağıdaki makalede Tanpınar’ın Nerval hakkındaki müsveddelerinin bir kısmı kullanılarak, kendisinin Nerval sanatı ile olan münasebetini ortaya koymak istedik. Amacımız, Tanpınar müsveddelerini aynıyla neşretmek değildir. Bu yüzden Tanpınar’ın müsveddelerde üstünü çizdiği birçok satırı metinden çıkardık. Fakat makale okunduğunda görülecektir ki, asıl mühim olan, Tanpınar mizacı ile Nerval mizacı arasındaki münasebettir. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiir ve romanlarında gördüğümüz mistik eğilimlerin hemen tamamı, mitolojiyle ve simya ile münasebet ve genel olarak temalar Nerval’in eserlerinde de görülmektedir. Örneğin rüya, gece, büyü, esrar, sihir ve şairi bilinçdışına götüren bütün mistik dikkatler, hem Tanpınar’da hem de Nerval’de bulunabilen temalar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tampınar, Gece, Simya, Büyü

About Tanpınar's Nerval

Öz

Nineteenth century French literati influenced Ahmet Hamdi Tanpınar's understanding of both poetry and novel. Especially Paul Valery, Gerard de Nerval, Charles Baudelaire, Stephan Mallarme, Paul Verlaine and Arthur Rimbaud are the French poets Tanpinar frequently refers to in his works. Marcel Proust was particularly influential in the understanding of the novel. However, Tanpınar only wanted to write a book about Gerard de Nerval and Paul Valery. however, he passed away before he could write the books in question. Among the manuscripts left by Tanpınar are notes on Paul Valery and especially on Monsieur Teste and on Gerard de Nerval's life and art. In the following article, we wanted to reveal his relationship with the art of Nerval by using some of Tanpınar's manuscripts on Nerval. Our aim is not to publish the Tanpınar manuscripts in the same way. For this reason, we removed many lines that Tanpınar highlighted in the manuscripts from the text. However, when the article is read, it will be seen that the most important thing is the relationship between the temperament of Tanpınar and the temperament of Nerval. Almost all of the mystical tendencies that we see in Ahmet Hamdi Tanpınar's poems and novels, the relationship with mythology and alchemy, and themes in general are also seen in Nerval's works. For example, dream, night, magic, mystery, magic, and all mystical attention that leads the poet to the unconscious are among the themes that can be found in both Tanpınar and Nerval.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tampınar, Eastern Travel, Night

Kaynakça

• ENGİNÜN, İnci – KERMAN, Zeynep (2015). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• GAUTİER, Theophile, (2018). Nerval’in Hayatı, Çev. Ayşe Meral, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınları.
• GAUTİER, Theophile, (1975). Romantizmin Tarihi, Çev. Necdet Bingöl, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı yayınları.
• KEANY, Josephine Agnes, (1938). Gerard de Nerval His Life and Work, Graduate School Thesis, Boston University.
• NERVAL, Gerard de, (2004). Doğu’da Seyahat, Çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• RİNSLER, Norma, (1973). Gerard de Nerval, London: The Athlone Press University of London.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi, (2015). Beş Şehir, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi, (2016). Edebiyat Üzerine Makaleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.