BABAYA ARZ-I HAL: MODERNİST EDEBİYATTA KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME

Yıl 2021, Cilt: 2021 Sayı: 42, 223 - 240, 29.12.2021

Esra Aksöyek

Öz

Baba-oğul ilişkisi mitolojide, kutsal metinlerde, sinemada ve edebiyatta sıklıkla işlenilen konular arasında yer alır. Gerek dünya gerekse Türk edebiyatında birçok yazar ve şairin bu konuyu eserlerinde işlediği görülür. Babanın bir metafor olarak Tanzimat dönemi eserlerinde önemli bir yere sahip olması dikkat çeker. Edebiyatımızda Tanzimat romanlarındaki yol gösterici “baba”nın yerini sonraları modernist edebiyatla birlikte oğullarının önüne bir set çekerek onları kısıtlamaya, engellemeye çalışan sert, otoriter baba; onların benliklerine herhangi bir katkı da bulunamayan pasif, silik baba; ve oğullarının gözünde idol olabilerek onlara ilham kaynağı olan, onları kısıtlamayan özgürlükçü baba modeli alır. Bu çalışmada psiko-sosyal bir yaklaşımla ele alınacak Kırmızı Saçlı Kadın, Aylak Adam, Babaya Mektup, “Babama Mektup”, Kuşlar Yasına Gider, Babamın Bavulu adlı altı eserde kendini gerçekleştirme noktasında “baba” esas ölçüt ve ortak kriter olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Modernist edebiyat, baba, kendini gerçekleştirme, baba-oğul ilişkisi

Kaynakça

• Akkanat, C. (2005). Baba Bu Kitap Sana (Babalar İçin Şiirler) İnceleme-Antoloji. Eskişehir: Odunpazarı Belediyesi.
• Alan, S. ve Tüylüoğlu, K. (2018). Hasan Ali Toptaş’ın Kuşlar Yasına Gider Romanında Baba Figirü. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 129-139.
• Asiltürk, B. (2015). Cemal Süreya Şiirinde Dil, İmge ve Özel Ad Sürprizleri. U.Ü. Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 231-248.
• Atay, O. (2013). Korkuyu Beklerken. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atılgan, Y. (2015). Aylak Adam. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bayat, F. (2009). Mitolojik Zıtlık Paradigmasında Baba-Oğul Mücadelesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 63-70.
• Benjamin, W. (2015). Kafka Üzerine. (Çev. D. Kurt ve B. Tanyeri). Kadıköy: Altıkırkbeş Yayın.
• Budak, S. (2003). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Çiftçi, S. (2009). Mehmet Akif’in Şiirlerinde Baba Oğul İlişkisi. Turkish Studies, 4, 669-680.
• Demir, F. (2009). Orhan Pamuk’un Masumiyet Müzesi Romanında Baba-Oğul İlişkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 145-155.
• Ezber, G. (2015). Babaya Queer Mektup. Erişim adresi http://kitap.radikal.com.tr/makale/haber/babaya-queer-mektup-426626. [Erişim Tarihi: 10.06.2017].
• Freud, A. (2013). Çocuklukta Normallik ve Pataloji. (Çev: A. N. Babaoğlu). İstanbul: Metis Yayınları.
• Freud, S. (1995). Dostoyevski ve Baba Katli, Sanat ve Sanatçılar Üzerine. (Çev. K. Şipal). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Fordham, F. (1999). Jung Psikolojisi. (Çev. A. Yalçıner). İstanbul: Say Yayınları.
• Fox, D., Prilleltensky, I. ve Austin S. (2012). Eleştirel Psikoloji. (Çev. E. Erdener vd.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gürbilek, N. (2012). Benden Önce Bir Başkası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürbilek, N. (2016). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis Yayınları.
• İzmir, M. (2015). Lacancı Psikanaliz ve Karakter Çözümleme. Ankara: İmge Kitabevi.
• Jung, C. G. (1997). Bilinç ve Bilinçaltının İşlevi. (Çev. E. Büyükinal). İstanbul: Say Yayınları.
• Kafka, F. (2016). Babaya Mektup. (Çev. C. Ener). İstanbul: Can Yayınları.
• Mahler, M. S., Pine, F. ve Bergman, A. (2012). İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu (Çev. A. N. Babaoğlu). İstanbul: Metis Yayınları.
• Mollon, P. (2001). Freud ve Sahte Anı Sendromu. (Çev. G. Koca). İstanbul: Everest Yayınları.
• Parla, J. (2016). Babalar ve Oğullar Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Phillips, A. (2007). Hep Vaat Hep Vaat: Edebiyat ve Psikanaliz Üzerine Denemeler. (Çev. F. B. Aydar). İstanbul: Metis Yayınları.
• Pamuk, O. (2007). Babamın Bavulu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pamuk, O. (2017). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sunar, Ş. (2009). Babalar ve Oğulları, Oğullar ve Sevgilileri Franz Kafka ve Babaya Mektup. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 21, 31-39.
• Şimşek, Y. (2014). Babaların Okuyamadığı Mektuplar: Franz Kafka ve Oğuz Atay’da Baba İmgesi Üzerine Bir Karşılaştırma. II. Uluslararası Türk ve Dünya Edebiyatları Arasında Etkileşimler Sempozyumu içinde (141-153. ss.). Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ve T.C. Başbakanlık AKM Başkanlığı
• Topçu, D. (2016). Babalar ve Oğullar: Hermann Kafka-Gregor Samsa ve Cemil Atay- Selim Işık. Erişim adresi http://sanatkaravani.com/babalar-ve-ogullar-hermann-kafka-gregor-samsa-ve-cemil-atay-selim-isik/. [Erişim Tarihi: 14.01.2017].
• Toptaş, H. A. (2016). Kuşlar Yasına Gider. İstanbul: Everest Yayınları.
• Tüzer, İ. (2010). Oğuz Atay’dan “Babama Mektup” ya da Bir Yazarın Ölen Babasıyla/Kendisiyle Hesaplaşması. Turkish Studies, 5, 1499-1515.
• Uğurlu, S. B. (2007). Yusuf Atılgan’da Baba İmgesi: Psikanalitik Bir Yaklaşım. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi içinde (1719-1742. ss.). Ankara: T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu.
• Yalçınkaya, F. (2015). Geleneği Geleceğe Taşıyan Oğullar: Dede Korkut Kitabı’nda Baba-Oğul İlişkisi. Milli Folklor Dergisi, 107, 60-71.
• Yılmaz, S. (2008). Türk Sinemasında Aile Kavramı ve Baba Oğul İlişkileri. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü. İzmir.
• Zambak, F. (2013). Orhan Pamuk’un ‘Tekinsiz’ Bavul’u -Babamın Bavulu’nu ‘Tekinsiz’ Kavramı ile Okumak-. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24, 449-456.