KAŞKAYCADA MODAL YAPILAR

Yıl 2022, Cilt: 2022 Sayı: 43, 113 - 122, 26.06.2022

Buta Baghırova

Öz

İran dilleriyle Türk dilleri arasındaki dilbilgisel yakınlaşma çok uzun süren temaslar sonucudur. Yüzyıllarca İran’da varlığını sürdüren Kaşkay Türkçesinin de baskın dil olan
Farsçadan birçok dil birimi kopyalaması ve iki dilliliğin oluşması farklı nedenlerle açıklanabilir. Fakat diğer dillerle yakın temas sonucu dildeki değişikliklerin her zaman eşit derecede ortaya çıkmadığı bilinmektedir. Örneğin Kaşkayca, Farsçada karşılıkları bulunmayan dil bilgisel ayrımları işaretlemek için bazı Türkçe yapıları korur. Bununla birlikte Kaşkaycanın Farsça ile fiil yapısındaki yakınlaşma (convergence) derecesi dikkat çekicidir. Kaşkaycanın fiil sistemi incelendiğinde zaman/ görünüş/ kipliğin Farsçadan etkilendiğini açık bir şekilde görmek
mümkündür. Bu makalede, Farsçanın etkisi ile Kaşkaycanın modal sisteminde ortaya çıkan değişiklikler ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dil ilişkileri, Kaşkayca, Farsça, Modal Yapılar, Kod Kopyalama

Kaynakça

• Bulut, C. (2016). Convergence and variation in the Turkic varieties of Iran: Examples from Qashqâ’î. É. Á. Csató, L. Johanson, A. Róna-Tas ve B. Utas (Ed.), Turks and Iranians: Interactions in Language and History: The Gunnar Jarring Memorial Program at the Swedish Collegium for Advanced Study içinde (235-282. ss.). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Aslan Demir, S. (2008). Türkçede İsteme Kipliği, Semantik-Pragmatik Bir İnceleme. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Doerfer, G. (1992). İran’daki Türk Dilleri Üzerine Göttingen’de Yapılan Araştırmalar Üzerine. Türk Dili, 489, 264-266.
• Dolatkhah, S. (2010). The Kashkay people, past and present. Bilig, 53, 103-114.
• Eker, S. (2013). Türk-İran Dil Temasları-I Türk-İran Dilbilimsel Coğrafyasına Genel Bir Bakış.
• B. Gül (Ed.), Bengü Beläk Ahmet Bican Ercilasun Armağanı içinde (491-500. ss.). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Johanson, L. (2014). Türkc̦e dil ilișkilerinde yapısal etkenler. (Çev. N. Demir). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Güzel, H. (2019). Telhab Halaççası Kiplik Yapıları Üzerine Notlar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 30, 43-53.
• Kıral, F. (2005a). Converging codes in Iranian, Semitic and Turkic. É. Á. Csató, B. Isaksson ve C.
• Jahani (Ed.), Linguistic convergence and areal diffusion. Case studies from Iranian, Semitic and Turkic içinde (3-31. ss.). London: Routledge.
• Kıral, F. (2005b). Modal constructions in Turkic of Iran. É. Á. Csató, B. Isaksson ve C. Jahani (Ed.), Linguistic convergence and areal diffusion. Case studies from Iranian, Semitic and Turkic içinde (285-293. ss.). London: Routledge.
• Menges, K. H. (1951). Research in the Turkic dialects of Iran (Preliminary report on a trip to Persia). Oriens, 4(2), 273-279.
• Oberling, P. (1960). The Turkic peoples of southern Iran. (Ph. D. diss.). New York: Columbia University.
• Oberling, P. (1974). The Qashqā’i Nomads of Fārs. Near and Middle East Monographs. Berlin: De Gruyter Mouton.
• Palmer, F. R. (2001). Mood and modality. Cambridge Textbooks in Linguistics, (2nd. Edition). Cambridge: Cambridge University Press.
• Rentzsch, J. (2013). Türk Dillerinde Kipsellik ve Kipselliğin Anlambilimsel Haritası. Bilig, 67, 129-168.
• Soper, J. D. (1987). Loan syntax in Turkic and Iranian: the verb systems of Tajik, Uzbek, and Qashqay. (Ph. D. diss.). Los Angeles: University of California.