Tevfik Fikret’s “Hân-ı Yağma” in the Context of Imitation and Originality in Art

Yıl 2024, Cilt: 2024 Sayı: 47, 312 - 327, 29.06.2024

Hülya Bayrak Akyıldız

Öz

In Turkish literature, some works are sometimes discussed within the context of imitation and plagiarism. One of said poems is Tevfik Fikret’s “Hân-ı Yağma”. It is true that Turkish poetry was first influenced by Persian literature and then by Western sources after Tanzimat. However, all these debates on imitation-plagiarism-stolen works are not independent from the debate on originality in art. The individuality and originality of art is a relatively modern concept, because art is something that is mostly produced within a tradition, and "imitation, inspiration and master-apprentice relationships are part of it. Every artist is influenced by the things around them, by the artists and works of art they interact with, by the paradigms of their own age; however, the important thing is to use these influences to build something that did not exist before. Classical Turkish literature is full of examples of this, and tradition was built entirely on a common ideology and images. Likewise, humanist and neoclassical art was based on the imitation of antiquity, of the old masters, and this was even considered a sine qua non for ""true art"". Originality was a quest that became more prominent with modernism. Quoted or imitated qualities have different functions in different cultures and traditions.
Hân-ı Yağma is inspired by Joyeuse Vie and Ruy Blas's tirade, but the poem it constructs with this material expresses a new and radical aKitude within Turkish poetry. Hugo’s, Baudelaire's, Mallarmé's imagery is often imitated in Turkish literature, but these materials have reached a new composition in the new poetic tradition into which it has entered. The chain of inspiration cannot ever be presented objectively, and each text is more or less intertextual. For this reason, the text should be analysed in itself that is in light of what it has created with the materials of its interactions, inspirations or re-writings. “Hân-ı Yağma” has a value that transcends the imitated elements.

Anahtar Kelimeler

Imitation, originality, intertextuality, Turkish poetry, French poetry, Tevfik Fikret, “Hân-ı Yağma”, style, artistic interaction

SANATTA TAKLİT VE ÖZGÜNLÜK BAĞLAMINDA TEVFİK FİKRET’İN “HÂN-I YAĞMA” ADLI ŞİİRİ

Öz

"Türk edebiyatında kimi eserlerin zaman zaman taklit ve intihal bağlamında tartışıldığını görülür. Bunlardan biri de Tevfik Fikret’in “Hân-ı Yağma” adlı şiiridir. Türk şiirinin önce İran edebiyatından Tanzimat’tan sonra da Batılı kaynaklardan etkilendiği gerçektir. Ancak bütün bu taklit-intihal-çalıntı tartışmaları, sanaKa özgünlük tartışmasından bağımsız değildir. Sanatın bireysel ve özgün olması görece modern bir kavramdır çünkü sanat çoğunlukla bir gelenek içinde üretilir ve taklit, esinlenme, usta-çırak ilişkisi onun bir parçasıdır. Her sanatçı çevresindeki sanatçılardan, sanat eserlerinden, kendi çağının paradigmalarından etkilenir; önemli olan bu etkilerle daha önce var olmayan bir şey inşa etmesi ya da taklit eKiği şeyi kendine özgü hale getirebilmesidir.
“Hân-ı Yağma” şiiri, Joyeuse Vie’den ve Ruy Blas’ın tiradından esinlenirse de Tevfik Fikret’in bu malzemeyle kurduğu şiir Türk şiiri içinde yeni ve radikal bir tutumu ifade eder. Türk edebiyatında Hugo’nun, Baudelaire’in, Mallarmé’nin imgeleri sıkça kopyalanmıştır ancak bu malzeme içine girdiği yeni şiir geleneğinde yeni bir terkibe ulaşmıştır. Esinlenme zinciri hiçbir zaman nesnel olarak ortaya konamaz ve her eser az ya da çok metinlerarasıdır. Bu nedenle eserin kendisinden, yani etkileştiği, esinlendiği ya da yeniden yazdığı malzemeyle ne oluşturduğundan hareketle değer tayini yapılmalıdır. “Hân-ı Yağma”, taklit ettiği ögeleri aşan bir değere sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Taklit, özgünlük, metinlerarasılık, Türk şiiri, Fransız şiiri, Tevfik Fikret, Hân-ı Yağma, üslûp, sanatsal etkileşim

Kaynakça

• Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Bardakçı, M. (6 Şubat 2015). Yürütülmüş şiirler üzerine. Haberturk. Erişim adresi: https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/1039667-yurutulmus-siirler-uzerine
• Büyükşahin, E. (2022). Tevfik Fikret’in Hân-ı Yağma adlı şiirinde Victor Hugo etkileri. Uluslararası Dünya Dilleri ve
• Edebiyatları Araştırmaları Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı (s. 53). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Yayınları.
• Chatfield, P. (Horace Smith) (1836). The Tin Trumpet; or, Heads and Tails, for the Wise and Waggish. Cilt 2. Londra: Whittaker & Company.
• Chaudon, L.M. (1786). Anecdotes of Voltaire. Historical and Critical Memoirs of the Life and Writings of M. de Voltaire. s. 290, Londra: G. G. J. and J. Robinson,.
• Çeviker, Turgut (2021) Tevfik Fikret. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Hugo, V. (1962). Ruy Blas. (S. E. Siyavuşgil, Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Hugo, Victor (t.y.) “Joyeuse vie”. https://www.poesie-francaise.fr/victor-hugo/poeme-joyeuse-vie.php adresinden ulaştım. Erişim tarihi: 1.3.2024
• Kristeva, J. (1969). Le mot, le dialogue et le roman. Semiotikè. Recherches pour une sémanalyse, Collection "Tel Quel" p. 145-146. Paris: Éditions du Seuil.
• Meriç, C. (2005) Bu ülke. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mete Yuva, G. (2011). Modern Türk edebiyatının Fransız kaynakları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Originality. (1 Ocak 1825) The New Monthly Magazine, Cilt 9, Specimens of a Patent Pocket Dictionary, (Sayı IV, s. 46). Boston: Cummings, Billiard and Company.
• Originality Is Undetected Plagiarism (2014, 15 Ağustos). Blog yazısı. Erişim adresi: https://quoteinvestigator.com/2014/08/15/original/#f+9581+1+8
• Ömer Seyfettin (1999), Yeni lisan. Genç Kalemler Dergisi. (İ. Parlatır, N. Çetin, Haz.) Ankara: TDK Yayınları.
• Özmen, K. (2016). Modern Türk şiirinde Fransız etkileri. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Öztürk Bayramoğlu, B. (2006). Fransa’da Türk edebiyatı üzerine yapılmış tezler (La Présence française dans les débuts de la modernité littéraire turque) [Modern Türk Edebiyatı’nın Başlangıcında Fransız Varlığı] Adlı Doktora Tezi Üzerine. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (7), 705-739.
• Paul, H. (1896). The Decay of Classical Quotation The Nineteenth Century, 39(645), Londra: Sampson, Low, Marston and Company.
• Princeton University, (2012). The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics. R. Greene, S. Cushman, C. Cavanagh, J. Ramazani, P. Rouzer, H. Feinsod, D. Marno, A. Slessarev (Ed.). New Jersey: Princeton University Press. Erişim adresi: The Princeton Encyclopedia of Poetry and Poetics.
• Saunders, F. (1856). The Larcenies of literature. Salad for the social. New York: De Witt and Davenport.
• Tevfik Fikret (1987). Nazîre-perdâzlık. Tevfik Fikret, dil ve edebiyat yazıları. (İ. Parlatır, Haz.). Ankara: TDK Yayınları. Wildridge, J. (2020). Good Composers Borrow, Great Composers Steal. Erişim adresi: https://www.cmuse.org/good-composers-borrow-great-composers-steal/
• “Vincent Van Gogh” (t.y.). Encyclopédie Larousse. Erişim adresi: https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Vincent_Van_Gogh/148249. Erişim Tarihi: 12.03.2024.
• “Vincent Van Gogh” (t.y.). Assemblee Nationale. Erişim Adresi: https://www2.assemblee-nationale.fr/decouvrir-l-assemblee/histoire/grands-discours-parlementaires/victor-hugo-9-juillet-1849. Erişim Tarihi: 12.03.2024.