Görme Engelli Bireylerin Matematiksel İletişim Süreçlerinde Matematiksel Dil Kullanımlarının İncelenmesi: Kabartma Yazının Rolü

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 128 - 156, 30.04.2020

Fatma Nur Aktaş , Ziya Argün

Öz

Semboller, şekiller gibi görsel ve soyut kavramların yer aldığı matematiksel dil, görme engelli bireyler için farklılıklar içermektedir. Bu farklılıkları oluşturan çeşitli yazı kodları kullanma ve dokunarak okuma, görme engelli bireyler için matematiksel iletişimin kaynağıdır. Ülkelere ve kurumlara göre farklılıkları olan kabartma yazıda matematiksel dil ortak bir çerçeveye sahip değildir. Dolayısıyla Türkiye’ de kabartma yazıda matematiksel dile ait bir standart yer almamaktadır. Bu durum görme engelli öğrencilerin matematiksel iletişimine yansımaktadır. Bu araştırmada kabartma yazının matematiksel iletişimdeki rolü incelenmiştir. Çoklu durum çalışması deseninde tasarlanan araştırmanın katılımcıları, ölçüt ve tabakalı örnekleme yöntemine göre belirlenmiş altı görme engelli bireydir. Matematiği öğrenme sürecindeki tecrübeleri ve bazı cebirsel kavramlara ilişkin düşünmeleri üzerine gerçekleştirilen klinik görüşmelerde, sınıflarda sıklıkla kullandıkları kabartma yazı metinler, tablolar ve grafikler kullanılmıştır. İçerik analizi ile elde edilen bulgular incelendiğinde kabartma yazının matematiksel dil kullanımında güçlüklere neden olduğu, sembol ve şekillerin kullanımında önemli roller oynadığı belirlenmiştir. Kabartma yazının, görme engelli bireylerin eğitim uygulamalarında etkileşim halinde olduğu bireyler ile iletişimi sağlayacak şekilde ve matematiksel dil gereklilikleri dikkate alınarak uyarlanması gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Braille kod, Görme engelli birey, Kabartma yazı, Matematiksel dil, Nemeth kod

Examination of Mathematical Language Use of Individuals with Visual Impairment in Mathematical Communication Processes: The Role of Braille

Öz

Mathematical language, which embodies visuals and abstract concepts such as symbols, shapes, contains differences for visually impaired individuals. Using various writing codes that make these differences and reading by touch is the source of mathematical communication for visually impaired individuals. Mathematical language does not have a common framework in Braille, which differs according to countries and institutions. Therefore, there is no standard in mathematical language for Braille in Turkey. This situation is reflected in the mathematical communication of visually impaired students. In this study, it is examined the role of Braille in mathematical communication. The participants of the study which was designed in a multi-case study design were six visually impaired individuals determined according to the criteria and stratified sampling method. The texts, tables and graphics that the participants frequently use in classrooms were used in the clinical interviews on their experiences in mathematics learning and their reflections on some algebraic concepts. When the findings obtained by content analysis were examined, it was found that Braille caused difficulties in mathematical language usage and played an important role in the use of symbols and shapes. In addition, it has been determined that embossed writing should be adapted in a way to enable communication with visually impaired individuals in the educational practices and in consideration of mathematical language requirements.

Anahtar Kelimeler

Braille code, Visually impaired individuals, Braille, Mathematical language, Nemeth code

Kaynakça

• Argyropoulos, V. S. (2002). Tactual shape perception in relation to the understanding of geometrical concepts by blind students. British Journal of Visual Impairment, 20(1), 7-16.
• Baki, A. ve Çelik, S. (2018). Veri işleme öğrenme alanına yönelik sınıf içindeki söylemlerin matematiksel dil bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 9(2), 283-311.
• Barwell, R. (2008). Discourse, mathematics and mathematics education. In N. H. Hornberger (Ed.), Encyclopedia of language and education (pp. 317-328). New York: Springer. Bitter, M. (2013). Braille in mathematics education (Unpublished master’s thesis). Radboud University, Nijmegen, Netherlands.
• Braille Matematik Kılavuzu. (2017). Özel eğitim ve rehberlik hizmetleri genel müdürlüğü. http://orgm.meb.gov.tr/dosyalar/00001/braille_mat_kilavuzu.pdf adresinden Haziran 2018 tarihinde alınmıştır.
• Brendefur, J., & Frykholm, J. (2000). Promoting mathematical communication in the classroom: Two preservice teachers' conceptions and practices. Journal of Mathematics Teacher Education, 3(2), 125-153.
• Brenner, M. E. (1994). A communication framework for mathematics: Exemplary instruction for culturally and linguistically different students. In B. McLeod (Ed.), Language and learning: Educating linguistically diverse students (pp. 233-267). Albany: Suny Press.
• Brenner, M. E. (1998). Development of mathematical communication in problem solving groups by language minority students. Bilingual Research Journal, 22(2-4), 149-174.
• Bülbül, M. Ş., Garip, B., Cansu, Ü., & Demirtaş, D. (2012). Mathematics instructional materials designed for visually impaired students: Needle page. Elementary Education Online, 11(4), 1-9.
• Clement, J. (2000). Analysis of clinical interviews: Foundations and model viability. In A. Kelly & R. Lesh (Eds.), Handbook of research design in mathematics and science education (pp. 547–590). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Dubinsky, E. (2000). Meaning and formalism in mathematics. International Journal of Computers for Mathematical Learning, 5(3), 211-240.
• Edwards, A. D., Stevens, R. D., & Pitt, I. J. (1995). Non-visual representation of mathematical information. Retrieved November, 2018 from https://www.researchgate.net/publication/2246200.
• Ernest, P. (1999). Forms of knowledge in mathematics and mathematics education: Philosophical and rhetorical perspectives. Educational Studies in Mathematics, 38(1-3), 67–83.
• Ferrell, K. A., Buettel, M., Sebald, A. M., & Pearson, R. (2006). American printing house for the blind mathematics research analysis. Retrieved June, 2019 from http://www.pathstoliteracy.org/research/american-printing-house-blind-mathematics-research-analysis.
• Gürgür, H. ve Şafak, P. (Ed.) (2017). İşitme ve görme yetersizliği. Ankara: Pegem Akademi.
• Horzum, T. ve Bülbül, M. Ş. (2017). Görme engelliler için bir geometri öğretim materyali: Geometri kafesi. Sürdürülebilir ve Engelsiz Bilim Eğitimi, 3(1), 1-15.
• Kabael, T. ve Baran, A. A. (2016). Matematik öğretmenlerinin matematiksel iletişim becerilerinin gelişimine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 15(3), 868-881.
• Karshmer, A. I., & Farsi, D. (2007). Access to mathematics by blind students: A global problem. Journal of Systemics, Cybernetics and Informatics, 5(6), 77-81.
• Lee, C. (2006). Language for learning mathematics: Assessment for learning in practice (1st ed.). Maidenhead: Open University Press.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. California: Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis (2nd ed.). London: Sage Publications.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: NCTM.
• Nemeth, A. (1972). The Nemeth braille code for mathematics and science notation. Louisville, KY: American Printing House for the Blind.
• Okçu, B. ve Sözbilir, M. (2016). 8. sınıf görme engelli öğrencilere “Yaşamımızdaki Elektrik” ünitesinde “Elektrik Motoru Yapalım” etkinliği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(1), 23-48.
• Rule, A. C., Stefanich, G. P., Boody, R. M., & Peiffer, B. (2011). Impact of adaptive materials on teachers and their students with visual impairments in secondary science and mathematics classes. International Journal of Science Education, 33(6), 865-887.
• Schutz, P. A. (2014). Inquiry on teachers’ emotion. Educational Psychologist, 49(1), 1-12.
• Sfard, A. (2001). There is more to discourse than meets the ears: Looking at thinking as communicating to learn more about mathematical learning. Educational Studies in Mathematics, 46(1-3), 13-57.
• Sfard, A. (2012). Introduction: Developing mathematical discourse–Some insights from communicational research. International Journal of Educational Research, 51-52, 1-9.
• Spindler, R. (2006). Teaching mathematics to a student who is blind. Teaching Mathematics and Its Applications, 25(3), 120-126.
• Şafak, P. (2017). Braille yazı sistemi, tarihçesi ve dünyada Braille. P. Şafak (Ed.), Görenler için Braille (kabartma) yazı rehberi içinde (s. 2-24). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Thinus-Blanc, C., & Gaunet, F. (1997). Representation of space in blind persons: Vision as a spatial sense? Psychological Bulletin, 121(1), 20-42.
• Tuna, S. (2006). Vygotsky ve Piaget'de düşünme/düşünce-dil ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Vygotsky, L. S. (1993). Introduction: Fundamental problems of defectology. In R. W. Rieber & A. S. Carton (Eds.), The collected works of L. S. Vygotsky (pp. 53-91). New York, NY: Plenum Press.
• Zorluoğlu, S. C. ve Sözbilir, M. (2017). Görme yetersizliği olan öğrencilerin öğrenmelerini destekleyici ihtiyaçlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 659-682.