Cilt: 4 Sayı: 2, 29.12.2023

Yıl: 2023

Araştırma Makaleleri

Kitap Tanıtımları

TÜRKDED, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü tarafından çıkarılan uluslararası hakemli bir dergidir. Haziran ve Aralık aylarında yılda iki kere olmak üzere elektronik ortamda yayımlanır.


TÜRKDED’de Türk dili, edebiyatı ve kültürü ile ilgili araştırmaya dayalı, alanına orijinal katkılar sağlayacak, daha önce herhangi bir yerde yayımlanmamış bilimsel yazılar yer alır. Ayrıca dergimizde, Türk dili ve edebiyatı ekseninde karşılaştırmalı edebiyat ve çağdaş Türk lehçelerine ait yazılar da yer alır. TÜRKDED’de yayımlanacak makalelerin bilimsel ve teknik bakımdan yayıma uygun olup olmadığı Dergi Yayım Kurulu tarafından değerlendirilir. Uygun bulunan yazılar değerlendirilmek üzere sahasında uzman, farklı üniversitelerden iki hakeme gönderilir. Hakem raporlarından birinin olumlu, diğerinin olumsuz olduğu durumlarda yazı üçüncü bir hakeme gönderilir. En az iki hakemden “olur” alan makaleler TÜRKDED’de yayımlanır. 

YAYIM İLKELERİ
1-Dergide Türk dili ve edebiyatı ekseninde "Türk dili, edebiyatı ve kültürü" ile ilgili bilimsel nitelikli makale, derleme, çeviri, inceleme, tanıtma yazıları ve bildiri metinleri gibi özgün çalışmalara yer verilir.Ayrıca "karşılaştırmalı edebiyat ve çağdaş Türk lehçeleri" ile ilgili yazılar da yer alır.
2-Yazılarda araştırmaya dayalı olma, alana katkı sağlama, yeni ve farklı gelişmeleri irdeleme ölçütleri dikkate alınır.
3-Derginin yayım dili Türkçedir. Ancak yabancı diller bölümüne mensup yazarlar kendi alan dillerini de kullanabilirler.
4-Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (TÜRKDED)’ne verilen makaleler, daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere kabul edilmemiş olmalıdır.
5-Kongre ve sempozyum bildirilerinde toplantının adı, yeri ve tarihi belirtilmelidir.
6-Bir araştırma kurumu/kuruluşu tarafından desteklenen çalışmalarda, söz konusu kurumun/kuruluşun ve projenin adı, varsa, tarihi ve sayısı dipnotla belirtilmelidir.
7-Yüksek lisans ve doktora tezlerinden üretilen makalelerde tez danışmanı, tez başlığı ve tez tipi dipnotla belirtilmelidir. Tezin künyesi Kaynakçaya da eklenmelidir.

MAKALE YAZIM KURALLARI

1) Başlık
Yazının içeriğini kısa, açık ve yeterli ölçüde yansıtacak nitelikte olmalıdır. Başlığın tamamı büyük harf Times (Times New Roman) 12 punto olmalıdır. Ara başlıklar, bölüm başlıkları ve alt başlıklar sadece ilk harfleri büyük olacak şekilde 11 punto koyu yazılmalıdır.

2) Yazar Ad(lar)ı ve Adres(ler)i
Yazının başlığını ortalayacak şekilde olmalı, soyadın tamamı büyük harflerle yazılmalı, yazarın unvanı, kurumu ve elektronik posta adresi belirtilmelidir. Yüksek lisans ve doktora öğrencileri lisansüstü eğitim gördükleri üniversite, enstitü ve ana bilim dallarını belirtmelidirler.

3) Öz ve Anahtar Kelimeler
Türkçe öz çalışmanın amacını, kapsamını ve sonuçlarını yansıtmalı, okuyucunun makalenin içeriğini kısa zamanda ve hassasiyetle belirlemesine imkân vermelidir. Öz, 100-250 kelime arası uzunlukta ve tek paragraf olmalıdır. Özün bir satır altına en az 3, en fazla 5 kelimeden oluşan Türkçe anahtar kelimeler yazılmalıdır. Öz, Times New Roman yazı tipi ve 11 punto ile yazılmalıdır. Ayrıca özün, başlığın ve anahtar kelimelerin İngilizceleri de bulunmalıdır. Yabancı dilde yazılan makalelerde –Türkçe ve İngilizceye ek olarak– makale dilinde başlık, öz ve anahtar kelimeler yer almalıdır. Yabancı dildeki öz (abstract)lerde dil yanlışları olmamasına özen gösterilmelidir. Öz ve Anahtar Kelimeler uluslararası standartlara uygun olmalıdır. Örnek: TR Dizin Anahtar Terimler Listesi, Medical Subject Headings, CAB Theasarus, JISCT, ERIC v.b. gibi kaynaklar kullanılabilir.

4) Ana Metin
Makaleler, IBM uyumlu bilgisayar ve Microsoft Word yazılım programı kullanılarak 30 sayfayı geçmeyecek şekilde yazılmalıdır. Sayfa yapısı A4 ebadında, kenar boşlukları sağdan, soldan, üstten ve alttan 3 cm olmak üzere, 1,15 satır aralığıyla, iki yandan hizalı ve paragraf arası boşluğu, öncesi ve sonrası 3 nk olacak şekilde ayarlanmalı ve sayfa numarası verilmelidir. Makalede Times New Roman yazı tipi ve 11 punto kullanılarak hazırlanmalı, satır sonunda heceleme yapılmamalıdır. Paragraf başlarında “TAB” tuşu yerine “ENTER” veya “RETURN” tuşu kullanılmalıdır. Noktalama işaretleri kendilerinden önceki kelimelere bitişik yazılmalıdır. Söz konusu işaretlerden sonra bir harflik boşluk bırakılmalıdır.
Çalışma, dil bilgisi kurallarına uygun olmalıdır. Yazıda en son çıkan TDK Yazım Kılavuzu esas alınmalı, açık ve yalın bir anlatım yolu izlenmeli, amaç ve kapsam dışına taşan gereksiz bilgilere yer verilmemelidir. Makalenin hazırlanmasında geçerli bilimsel yöntemlere uyulmalı, çalışmanın konusu, amacı, kapsamı, hazırlanma gerekçesi vb. bilgiler yeterli ölçüde ve belirli bir düzen içinde verilmelidir.
Bir makalede sıra ile öz, ana metnin bölümleri, İngilizce genişletilmiş özet (Summary), kaynakça ve (varsa) ekler bulunmalıdır. “Giriş” ve “Sonuç” bölümleri mutlaka bulunmalıdır. “Sonuç”, araştırmanın amaç ve kapsamına uygun olmalı; ana çizgileriyle ve öz olarak verilmelidir. Metinde sözü edilmeyen hususlara “Sonuç”ta yer verilmemelidir. Belli bir düzen sağlamak amacıyla ana, ara ve alt başlıklar kullanılabilir.
Ana başlıklar: Tamamı büyük harflerle ve koyu yazılmalıdır.
Ara başlıklar: Tamamı koyu olmak üzere her kelimenin ilk harfi büyük yazılmalı ve başlık sonunda satırbaşı yapılmalıdır.
Alt başlıklar: Tamamı koyu olmak üzere başlığın ilk kelimesindeki birinci harf büyük, sonraki kelime/kelimelerin ilk harfi küçük yazılmalı ve başlık sonuna iki nokta (üst üste) konularak yazıya aynı satırdan devam edilmelidir.
Şekil, tablo ve fotoğraflar: Şekil, tablo ve fotoğraflar yazım alanı dışına taşmamalı, gerekiyorsa her biri ayrı bir sayfada yer almalıdır. Şekil ve tablolar numaralandırılmalı ve içeriğine göre adlandırılmalıdır. Numara ve başlıklar, şekillerin altına, tabloların üstüne gelecek biçimde kelimelerin yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılmalıdır. Tablolar, “WORD” programındaki tablo komutuyla yapılmalıdır. Zorunlu durumlarda ise “EXCEL” tabloları kullanılabilir. Gerektiğinde açıklayıcı dipnotlar veya kısaltmalar, şekil ve tabloların hemen altında verilmelidir. Şekil, tablo ve resimler on sayfayı aşmamalıdır.
Dipnotlar: Dipnotlar, sadece yapılması zorunlu açıklamalar için kullanılır ve “DİPNOT” komutuyla otomatik olarak verilir. Buradaki atıflar da parantez içinde yazarın soyadı, eserin yayım yılı ve sayfa numarası gelecek şekilde düzenlenmelidir. Örnek: (Kaya 2000: 15)
Alıntılar: Makalede birebir yapılan alıntılar tırnak içinde verilmeli ve alıntının sonunda kaynağı parantez içinde belirtilmelidir. Beş satırdan az alıntılar cümle arasında italik olarak, beş satırdan uzun alıntılar ise sayfanın sağından ve solundan 1 cm içeride, blok hâlinde italik olarak verilmelidir. Birebir olmayan alıntıların sonunda sadece parantez içerisinde kaynak gösterilmelidir.

5) İngilizce Genişletilmiş Özet (Extended Abstract)
Makalede çalışmanın sonuç bölümünden sonra 700-800 kelimeden oluşacak şekilde İngilizce genişletilmiş özet (summary) bulunmalıdır. Genişletilmiş özet, “öz”de olduğu gibi araştırma ile ilgili amaç, problem, yöntem, bulgular ve sonuç bilgilerini içermelidir. Verilen bilgiler “öz”e oranla biraz daha geniş ifade edilmelidir. Araştırma metninde yer almayan herhangi bir bulgu veya sonuç bulundurmamalıdır. Genişletilmiş özette metin içindeki bilgilere göndermede (Örn. Sayfa 3’te belirtildiği gibi) bulunulmamalıdır. İngilizce yazılan makalelerde Summary bulunmasına gerek yoktur.

6) Kaynak Gösterme
Metin içi göndermelerde (atıflarda) ve kaynakçada APA sistemi esas alınmıştır.
a. Metin içi kaynak gösterme (atıf) ve Kaynakça
* Atıf ve kaynakçada Bilimsel Yayınlarda Kaynak Gösterme, Tablo ve Şekil Oluşturma Rehberi APA 6 Kuralları (Şencan ve Doğan, 2017) adlı kitaptan ve Purdue Üniversitesinin APA Rehberi’nden yararlanılmalıdır.
* Makalede yapılacak atıflar, ilgili yerden hemen sonra, parantez içinde yazarın soyadı, eserin yayım yılı ve sayfa numarası sırasıyla verilmelidir. Cümle sonunda verilen atıflarda nokta, atıf parantezinden sonra konulmalıdır.
* Makalede kullanılan bütün kaynaklar “Kaynakça”ya alınmalı, makalenin konusu ile ilgili olsa dahi, yazıda değinilmeyen belge ve eserler kaynakçaya dâhil edilmemelidir. Kaynaklar ana metnin sonunda yazar soyadlarına göre (Soyadı Kanunundan öncekiler için yazar adı esas alınır.) alfabetik olarak verilmelidir. Kaynaklar, mutlaka Latin alfabesi ile yazılmış olmalıdır.
*Dipnotlar sadece açıklamalar için kullanılmalı, sayfa altında ve numaralandırılarak verilmelidir.
*Yararlanılan kaynaklar metin sonunda kaynakça bölümünde 10 punto alfabetik olarak verilmelidir.
Örnek olarak:
Tek Yazarlı Makale:
Gözaydın, Nevzat (2001), “Atatürk Dönemi İle İlgili Almanya Dış İşleri Arşivindeki Belgeler-VII”, Türk Dili, 599: 575-586
Tek Yazarlı Kitap:
Korkmaz, Zeynep (1992), Atatürk ve Türk Dili Belgeler, Ankara: TDK yayınları.
İki Yazarlı Kitap:
Ekrem M. Ali ve Hilmiye M. Ali (1985), Tepegöz; Dobruca Masalları, Bükreş: Kriterion Kitap Evi.
Çok Yazarlı Kitap:
Selahâttin Olcay ve diğerleri (1988), Arpaçay Köylerinden Derlemeler, Ankara: TDK yayınları.
Yayımlanmamış Tez:
Bae, Miyeang (1988), Yi İncik Romanlarındaki Şahsiyetlerin Çatışmaları, Seul: Hankuk Üniversitesi: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yazarın Aynı Yılda Yayımlanmış Birden Fazla Makale veya Kitabı Mevcutsa:
Korkmaz Zeynep (1992a), Atatürk ve Türk Dili Belgeler, Ankara.
Korkmaz Zeynep (1992 b), Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara.
Kurum Yayını: TDK (1998), Türkçe Sözlük, Ankara: TDK yayınları.
Bu ilkelere uygun olmayan yazılar yayımlanmayacaktır.

DİĞER HUSUSLAR
NOT 1: Kitap tanıtımı ve çevirilerde “başlık, anahtar kelimeler ve öz”ün İngilizcesi mutlaka bulunmalıdır. Kitap tanıtımlarında yazının başında, tanıtılacak kitabın kapak resmi ve künyesi (basım tarihi, kaçıncı baskı olduğu, basım yeri bilgileri) bulunmalıdır. Çevirilerde çeviri yapılan kitabın/yayımın künyesi dipnotla belirtilmelidir.
NOT 2: Çeşitli kaynaklardan veri elde etmeye dayalı tematik çalışmalarda, söz konusu verinin ilgili kaynaklarda taranıp bulunamadığını göstermek bakımından bu kaynaklara “Sonuç” bölümünde işaret edilebilir.
NOT 3: Kısaltma kullanılacaksa Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu’nda belirtilen kısaltmalar esas alınmalıdır.
NOT 4: Araştırmacıların makalelerini ORCID numaralarını ekleyerek göndermeleri gerekmektedir.
NOT 5: Yayın Hakları Devir Sözleşmesini, dergimizin Dergipark sitesine makale gönderimi esnasında yüklemeniz gerekmektedir. İlgili forma ulaşmak için tıklayınız.
NOT 6: Dergiye gönderilecek olan yazıların "TÜRKDED ŞABLON" dosyasına uygun halde sisteme yüklenmesi gerekmektedir. Yazım ilkelerinin ve kapak bilgilerinin yer aldığı şablon dosyasına dergimizin web sayfasından ulaşabilirsiniz. 

ETİK KURALLAR
TURKDED’in yayın süreçleri, bilginin bilimsel yöntemle tarafsız bir biçimde üretilmesi, geliştirilmesi ve paylaşılmasına dayanır.
Hakemli makaleler, bilimsel yöntemin uygulanmasını, objektifliği sağlayan çalışmalardır. Bilimsel üretimin gerçekleştirilmesinde yayın sürecinin tüm bileşenlerinin; yayıncı, editörler, yazarlar, hakemler ve okuyucuların etik ilkelere uymaları gerekir. Bu kapsamda dergimizde yayımlanacak yayınların Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan etik politikalara ve Yüksek Öğretim Kurumunun hazırladığı uygun olmasına dikkat etmektedir. Bu doğrultuda dergiye yazı gönderen yazarların aşağıdaki etik kurallara uymaları istenmektedir.

1. Yazarların Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
· Dipnot ve Kaynakça’daki eserler listesi eksiksiz olmalıdır.
. Araştırma orijinal olmalı ve alanına katkı sağlamalıdır.
· İntihal ve sahte veriye yer verilmemelidir.
· Aynı araştırmayı birden fazla dergide yayımlamamalı ve bilimsel araştırma ve yayın etiğine uymalıdır.
· Araştırmaya önemli oranda katkıda bulunan tüm yazarların isimleri yayında yazılmalı
· Araştırmaya katkıda bulunmayan yazarların isimlerine yer verilmemeli.
· Araştırmaya önemli oranda katkıda bulunmayıp bir şekilde katkı sunanlar yazar olarak ismi verilmemeli ilgili araştırmaya sunduğu katkıdan dolayı teşekkür edilmeli.
· Tüm yazarlar editörün düzeltmelerini yapmak zorundadır.

2. Hakemlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
· Hakemler değerlendirmelerinde tarafsız olmalıdır.
· Hakemler araştırmayla, yazarlarla ve/veya araştırma fon sağlayıcılar ile çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
· Hakemler araştırmayla ilgili yayımlanmış ancak atıfta bulunulmamış eserleri belirtmelidirler.
· Hakemler kontrol ettikleri makaleleri gizli tutmalıdır.
· Hakemler değerlendirmelerinde makaleye veya makale yazarına hakaret içeren incitici ifadelerden kaçınmalıdır.

3. Editör/Editörlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
· Editörler bir makaleyi kabul ya da reddetmek için tüm sorumluluğa ve yetkiye sahiptir.
· Editörler kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
· Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
· Hatalar bulunduğu zaman düzeltilmesini, yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
· Hakemlerin ismini saklı tutmalıdır ve intihal/sahte veriye engel olmalıdır.

4. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler
a) İntihal: Başkalarının özgün fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
b) Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya tahrif edilmiş verileri kullanmak,
c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç) Tekrar yayım: Mükerrer yayınlarını akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dahil etmek veya olan kişileri dahil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dahil ettirmek.

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi'nde yayımlanacak olan makalelerin makale gönderim/süreç işletimi ücretsizdir.