Öğretmen Adaylarının “Özel Öğrenme Güçlüğü” Kavramına Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi

Yıl 2022, , 132 - 145, 29.06.2022

Mehmet İnce , Şule Fırat Durdukoca

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1070903

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının Özel Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG) kavramına yönelik bilişsel yapılarını belirmektir. Bu amaca yönelik olarak tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen araştırmada veri toplama aracı olarak kelime ilişkilendirme testi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri bir devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan 117 öğretmen adayından toplanmıştır. Elde edilen veriler listelenerek frekans değerleri hesaplanmıştır. Anahtar kavram ile ilişkilendirilen kelimeler arasındaki anlamsal ilişkiler dikkate alınarak elde edilen veriler gruplandırılmıştır. Gruplara uygun kategori adlandırmaları yapılarak frekans değerleri ile bulgular tablolaştırılmıştır. Araştırmanın bulguları toplam 13 kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler, ÖÖG Çeşitleri, Eğitimsel İhtiyaçlar, Bilişsel Gelişim, Tanılama/Yerleştirme, ÖÖG Tanımı, Duyu-Davranış Sorunları, Toplumsal Bakış Açısı, Sosyal-Duygusal Gelişim, ÖÖG Tanılama Modeli, ÖÖG Nedenleri, Eğitimle İlgili Sorunlar, Dil Gelişimi, Popüler Kültür şeklindedir. Ayrıca öğretmen adaylarının belirttiği kelimelerden en yüksek frekans değerine sahip olan kelimeler, disleksi, disgrafi, diskalkuli, normal zekâ ve özel eğitimdir. Bu sonuçlara göre öğretmen adaylarının ÖÖG kavramı ile ilgili geçerli ilişkilendirme yaptıkları söylenebilir. Sonuç olarak kelime ilişkilendirme testinin öğretmen adaylarının bilişssel yapılarını ortaya çıkardığı ve kavram yanılgılarını belirlemede etkili bir teknik olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonuçları alanyazın ile ilişkilendirilerek tartışılmış ve ileriye yönelik önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel öğrenme güçlüğü, Öğretmen adayı, kelime ilişkilendirme testi, bilişsel yapı, özel eğitim

Examination of Pre-service Teachers' Cognitive Structures for the Concept of " Specific Learning Disability"

Öz

The aim of this research is to determine the cognitive structures of teacher candidates regarding the concept of Specific Learning Disability (SLD). For this purpose, the word association test was used as a data collection tool in the study, which was carried out using the scanning model. The data of the study were collected from 117 teacher candidates studying at a state university. Frequency values were calculated by listing the obtained data. The data obtained were grouped by considering the semantic relationships between the words associated with the key concept. Appropriate category names were made for the groups and frequency values and findings were tabulated. The findings of the research were gathered under 13 categories in total. These categories are SLD Types, Educational Needs, Cognitive Development, Identification/Placement, SLD Definition, Sensory-Behavioral Problems, Social Perspective, Social-Emotional Development, SLD Diagnostic Model, SLD Causes, Educational Problems, Language Development, Popular Culture. In addition, the words with the highest frequency value among the words stated by the pre-service teachers are dyslexia, dysgraphia, dyscalculia, normal intelligence and special education. According to these results, it can be said that pre-service teachers make valid associations with the concept of SLD. As a result, it was seen that the word association test revealed the cognitive structures of pre-service teachers and was an effective technique in identifying misconceptions. The results of the research were discussed in relation to the literature and suggestions for the future were included.

Anahtar Kelimeler

Specific learning disability, Teacher candidate, Word association test, Cognitive structures, Special education

Kaynakça

• Ali, S. & Rafi, M. (2016). Learning disabilities: Characteristics and instructional approaches. International Journal of Humanities Social Sciences and Education (IJHSSE) 3(4), 111-115. http://dx.doi.org/10.20431/2349-0381.0304013
• Altındağ Kumaş, Ö., & Ergül, C. (2017). Öğrenme güçlüğü ve matematik güçlüğü yaşayan öğrencilerin toplama ve çıkarma işlemlerindeki hatalarına ilişkin öğretmen görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 167-190. https://doi.org/10.19171/uefad.323405
• Akın, U., & Özmen, E. R. (2020). Öğrenme güçlüğünün tanılanması ve karşılaşılan sorunlar. A. Ataman & E. R. Özmen (Ed.), Özel öğrenme güçlüğü ve özel yetenek içinde (ss. 21-35). Vize Akademik.
• Başar, M., & Göncü, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğüyle ilgili kavram yanılgılarının giderilmesi ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 185-206. https://doi.org/10.16986/HUJE.2017027934
• Birol, Z. N., & Aksoy Zor, E. (2018). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü tanılı öğrencileriyle yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 887-918. https://doi.org/10.17152/gefad.400054
• Clements, S. D. (1996). Minimal brain dysfunction in children: Terminology and identification: Phase one of a three-phase project. Washington DC: US Department of Health, Education and Welfare.
• Cottrell, M. J. (2014). The definition, ıdentification, and cause of specific learning disabilities: A literature review. All Graduate Plan B and other Reports. 434. https://digitalcommons.usu.edu/gradreports/434
• Cooney, T. J., & Shealy, B. E. (1997). On understanding the structure of teachers' beliefs and their relationship to change. In E. Fennema & B. S. Nelson (Eds.), Mathematics teachers in transition (pp. 87–109). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Çoğaltay, N., & Çetin, İ. (2020). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yeterlilikleri: Nitel bir araştırma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 126-140.
• Deniz, E. M., Hamarta, E. & Akdeniz, S. (2020). Öğrenme güçlüklerinin belirtileri. S. Yıldırım-Doğru (Ed.), Öğrenme güçlükleri İçinde (ss. 49-62). Eğiten Kitap.
• DeSimone, J. R., & Parmar, R. S. (2006). Middle school mathematics teachers' beliefs about inclusion of students with learning disabilities. Learning Disabilities Research & Practice, 21(2), 98-110. https://doi.org/10.1111/j.1540-5826.2006.00210.x
• Dünya Sağlık Örgütü (2011). Dünya Engellilik raporu. https://static.ohu.edu.tr/uniweb/media/portallar/engelsizuniversite/duyurular/1345/diwnu3i5.pdf
• Fırat, T. & Koçak, D. (2018). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğünün tanımına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 915-931. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-431461
• Fletcher, J. M. (2009). Dyslexia: The evolution of a scientific concept. Journal of the International Neuropsychological Society, 15(4), https://doi.org/501-508. 10.1017/S1355617709090900
• Francisco, M. P. B., Hartman, M., & Wang, Y. (2020). Inclusion and special education. Education Sciences, 10(9), 238. https://doi.org/10.3390/educsci10090238
• Gürkan, B. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının “eğitim programı, öğretim, öğretimi planlama ve öğretimi değerlendirme” kavramlarına ilişkin bilişsel yapıları Kastamonu Education Journal, 27(2), 633-645. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2621
• Hammill, D. D. (1990). On defining learning disabilities: An emerging consensus. Journal of Learning Disabilities, 23(2), 74–84. https://doi.org/10.1177/002221949002300201
• International Dyslexia Association (2002). IDA fact sheets on dyslexia and related language-based learning differences: Definition of dyslexia. www.interdys.org/FactSheets.htm
• Interagency Committe On learning Disabilities (1987). Learning disabilities. A report to the U. S. Congress, Bethesda, MD: National Institutes of Healty.
• Özkardeş, O. G. (2013). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğüne ilişkin yapılan araştırmaların betimsel analizi. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 30(2), 123-153.
• Kaya, B., & Akış, A. (2015). Coğrafya öğrencilerinin “hava” kavramıyla ilgili bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi. Turkish Studies (Elektronik), 10(7), 557-574. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8166
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim. S. Eripek (Ed.), Özel eğitim içinde (ss.1-13). Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1018.
• Kuruyer, H. G., & Çakıroğlu, A. (2017). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitsel değerlendirme ve eğitimsel müdahale sürecinde görüş ve uygulamaları. Turkish Studies (Elektronik), 12(28), 539-555. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12494
• Looi, Y. C. & Kadosh, C. R. (2017). Dyscalculia. Hopkins, B., Geangu, E., Linkenauger, S., Beesley, R. (Edts.). In The cambridge encyclopedia of child development. (pp. 5). Cambridge University Press.
• Lyon, G. R., Shaywitz, S. E., & Shaywitz, B. A. (2003). A definition of dyslexia. Ann. of Dyslexia, 53(1), 1-14. https://doi.org/10.1007/s11881-003-0001-9
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB] (2010). Okullarımızda neden, nasıl, niçin kaynaştırma. https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/yayimlar/kaynastirma/kaynastirma.pdf
• MEB (2021). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2020/21. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf.
• Melekoğlu, M. A. (2019). Özel öğrenme güçlüğüne giriş. M. A. Melekoğlu & O. Çakıroğlu (Ed.), Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar içinde (ss. 1-32). Vize Akademik.
• Melekoğlu, A. M. & Yıldız, G. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan bireyler “aileler için rehber kitapçık”http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_02/04102620_OYRENME_GUCLUYU_OLAN_BYREYLER__TR.pdf
• Öz, A. Ş. (2020). Bir özel eğitim ktegorisi olarak öğrenme güçlüğü. A. Ataman & E. R. Özmen (Ed.), Özel öğrenme güçlüğü ve özel yetenek içinde (ss. 21-35). Vize Akademik.
• Özkubat, U., Sanır, H. ve Özmen, E. R. (2021). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilere yönelik yapılan öğretimsel uyarlamalara ilişkin öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 881-900. https://doi.org/10.31592/aeusbed.979746
• Özmen, E. R. (2017). Öğrenme güçlüğü hakkında temel bilgiler ve uygulamalar (I. Kitap). E. R. Özmen (Ed.), Öğrenme güçlüğü sınıf içi destek seti. Eğiten Kitap.
• Pandey, S. ve Agarwal, S. (2014). Dyscalculia: A specific learning disability among children. International Journal of Advanced Scientific and Technical Research, 4(2), 912-918.
• Resmî Gazete (06.06.1997). 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Sayı:23011 Mükerrer.
• Richards, R. (1998). The writing dilemma: Understanding dysgraphia. Richards Educational Therapy Center.
• Salman, U., Özdemir, S., Salman, A. B., & Özdemir, F. (2016). Özel öğrenme güçlüğü “Disleksi”. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi, 2(2), 170-176. https://doi.org/10.5606/fng.btd.2016.031
• Sakallı- Gümüş, S. (2013). Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler. Cavkaytar, A. (Ed.), Özel eğitim İçinde (ss. 81-97). Vize Yayıncılık.
• Sharma, G. (2004). A comparative study of the personality characteristics of primary-school students with learning disabilities and their nonlearning disabled peers. Learning Disability Quarterly, 27(3), 127–140. https://doi.org/10.2307/1593664
• Sorrenti, L., Spadaro, L., Mafodda, A. V., Scopelliti, G., Orecchio, S., & Filippello, P. (2019). The predicting role of school Learned helplessness in internalizing and externalizing problems. An exploratory study in students with Specific Learning Disorder. Mediterranean Journal of Clinical Psychology, 7(2), 1-14. https://doi.org/10.6092/2282-1619/2019.7.2035
• Subban, P., & Sharma, U. (2006). Primary school teachers' perceptions of inclusive education in Victoria, Australia. International Journal of Special Education, 21(1), 42-52.
• Susam, B., & Bayrakçı, M. Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin özelliklerine ve eğitimlerine yönelik görüşleri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 45-56.
• Şahin, S. & Akoğlu, G. G. (2011). Öğrenme güçlükleri olan çocuklar ve eğitimleri. Baykoç, N. (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim içinde (ss. 253-270). Eğiten Kitap.
• YÖK (2018). Öğretmen Yetiştirme Lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari