Türkçe Öğretiminde Drama Yönteminin Kullanımıyla İlgili Araştırmaların Eğilimleri

Yıl 2022, , 146 - 170, 29.06.2022

Sedat Maden , Nidanur Durmaz , Aleyna Sayal

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1072744

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada, Türkçe öğretiminde drama yönteminin kullanımı üzerine yazılmış makale ve tezleri farklı yönlerden değerlendirmek ve genel eğilimi ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’de 2005-2020 yılları arasında yayınlanmış makale ve tezler ile sınırlandırılmıştır. Örneklem için YÖK Ulusal Tez Merkezi, TR Dizin, Google Akademik ve DergiPark veri tabanlarından tarama yapılmış ve nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yardımı ile veriler toplanmıştır. Ulaşılan veriler kontrol listeleri halinde kayıt altına alınmış, içerik analize ile incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, 2005 ile 2020 yılları arasında Türkçe öğretiminde drama yönteminin kullanımıyla ilgili 67 makale ve 55’i yüksek lisans, 10’u doktora tezi olmak üzere 65 çalışmaya ulaşılmıştır. Bu çalışmaların yıllara göre dağılımı incelendiğinde 2007-2011 yılları arasında düzenli bir dağılımın olduğu 2013 yılından itibaren düzensiz bir seyir izlendiği görülmüştür. Lisansüstü tezlere oranla makalelerin çoğunlukta olduğu ve en çok yüksek lisans düzeyinde tez üretildiği saptanmıştır. Bu çalışmaların üniversitelere dağılımında ilk sırada Gazi Üniversitesi yer almıştır. Yapılan araştırmalarda en sık başvurulan yöntemin nicel modellerden deneysel yöntem olduğu sonucuna ulaşılmış ve öğrenme alanlarından dil becerilerinin gelişimine ağırlık verilmiş, doğrudan dinleme becerisini konu edinen bir çalışmaya ise rastlanılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Drama,, Türkçe öğretimi, tez, makale, eğilim, içerik analizi

Trends of Research on the Use of Drama Method in Turkish Teaching

Öz

In this study, it is aimed to evaluate the articles and theses written on the use of drama method in Turkish teaching from different aspects and to reveal the general trend. The research is limited to articles and theses published between 2005-2020 in Turkey. For the sample, a search was made from YÖK National Thesis Center, TR Index, Google Academic and DergiPark databases. Data were collected through document analysis, one of the qualitative research methods. The obtained data were recorded as checklists and subjected to content analysis and review. As a result of the research, between 2005 and 2020, 56 articles and 54 master's and 10 doctoral dissertations on the use of drama method in Turkish teaching were reached. When the distribution of these studies by years is examined, it is seen that there is a regular distribution between the years 2007-2011. Compared to the articles, it was determined that the postgraduate theses were in the majority and most of the studies were carried out in the postgraduate field. Gazi University ranked first in the distribution of these studies to universities. In the researches, it was concluded that the most frequently used method is the experimental method among the quantitative models. Emphasis is placed on the development of language skills, one of the learning areas. However, no study has been found that deals with the direct listening skill

Anahtar Kelimeler

Turkish teaching, drama, trend, thesis, article

Kaynakça

• Açıkgöz, N. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası duyarlılığın gelişiminde dramanın rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Adıgüzel, Ö. (2008). Türkiye'de eğitimde yaratıcı dramanın yakın tarihi. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(5), 7-50.
• Adıgüzel, F. B. ve Süslü, G. (2017). “Yaratıcı dramayla kitap kurdu olunur mu?” çocuk kitaplarıyla okuma sevgisi ve ilgisi kazandırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 367-394.
• Altıntaş, H. (2010). İlköğretim 4. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin işlenişine yönelik hazırlanan drama yönelimi eğitim programının istenen davranışları kazandırmaya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Asar, A. ve Mete, F. (2019). Türkçe öğretmenlerinin drama kullanım durumları (Zonguldak ili örneği). Turkish Studies, 14(3), 321-334.
• Aslan, G. (2014). Öğretmen adaylarının yaratıcı drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlilik algılarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aykaç, N. (2007). İlköğretim programında yer alan etkinliklerin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi Sinop ili örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 19-35.
• Aykaç, M. (2011). Türkçe öğretiminde çocuk edebiyatı metinleriyle kurgulanan yaratıcı drama etkinliklerinin anlatma becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aytaş, G. ve Özcan, Ş. (2019). Türkçe eğitimi konularını temel alan drama çalışmalarına yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 235-255.
• Batur, Z. ve Şaşmaz, E. (2018). Devlet tiyatrolarında oynanan çocuk tiyatro oyunlarında değer eğitimi ve bu oyunların Türkçe öğretimine katkısı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2518-2550.
• Batur, Z. ve Akdeniz, T. (2020). Değerler eğitimiyle ilgili yapılan tezler üzerine bir inceleme: Türkçe eğitimi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 1-11.
• Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531.
• Bozkurt, B. ve Uzun, N. (2015). Türkçenin eğitimi-öğretimine ilişkin bir alanyazını değerlendirmesi: uluslararası bilimsel toplantılarda eğilimler/yönelimler. Journal of Language Education and Research, 1(2).
• Calp. Ş, ve Seçgin, M. (2019). Türkiye’de yaratıcı drama alanında yapılmış tezlere yönelik betimsel bir analiz. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2), 365-388.
• Ceran, D., Aydın, M. ve Onarıcıoğlu, A. S. (2018). Okuma eğitimi üzerine yapılan tezlerde eğilimler: bir içerik analizi çalışması. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2377-2392.
• Coşkun, E., Özçakmak, H. ve Balcı, A. (2012). Türkçe eğitiminde eğilimler: 1981-2010 yılları arasında yapılan tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çöklü Özkan, E. (2018). Türkçe dersinde yaratıcı dramanın okuduğunu anlamaya etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demir, T. T. (2021). Türkçe eğitimi alanında nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 543-560. Direkçi, B., Akbulut, S. ve Şimşek, B. (2020). Türkçe eğitimi alanında yapılan değerler eğitimi tezlerinin incelenmesi. Journal of World of Turks, 12(2), 117-140.
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99. Erdoğan, T., Erdoğan Ö. ve Uzuner, F. G. (2018). Yaratıcı drama yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu ve tutumlarına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 297-313.
• Erşan, E. (2014). Beşinci ve altıncı sınıf drama dersi öğretim programının değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eski, B. (2019). Türkiye’de dramayla dil eğitimi alanında yapılan lisansüstü araştırmaların eğilimleri. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 53-64.
• Eyüp, B . (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 536-558.
• Genç, H. (2010). Eğitimde drama ve/veya dramada eğitim. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (12), 89-104.
• Gündoğan, A. ve Ergenekon, E. (2019). “Drama hayattır”bir metefor analizi çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1777-1786.
• Gündoğdu, K., Aytaçlı, B., Aydoğan, R. ve Yıldırım, C. (2015). Öğretmen yeterlikleri alanında yazılan makalelerin içerik analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 30-43.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M.B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.
• Güven, A. (2016). İlköğretim 4. ve 5. sınıf Türkçe derslerinde drama yönteminin kullanımı üzerine nitel bir çalışma. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 1(2), 52-62.
• Kantar, E. (2019). Metin türlerine dayalı yaratıcı drama etkinliklerinin akran zorbalığı algısına etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kara, Ö. T. (2009). Türkçe derslerini yaşamla buluşturan yöntem drama. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 10(11), 16-19.
• Kara, Ö.T. (2014). Drama lideri olarak Türkçe öğretmeni. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 339-360.
• Karadağ, B. F. ve Göçer, A. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde drama yönteminin akıcı konuşma üzerindeki rolü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Dergisi, 7(11), 431-446.
• Kardaş, N. ve Akın, E. (2019). Drama etkinliklerinin 7. sınıf öğrencilerinin konuşma kaygılarına etkisi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 91-113.
• Kasapoğlu, H. (2019). Etkili bir yaratıcı drama liderinin sahip olması gereken özellikler: Katılımcı görüşlerinin nitel analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 106-122.
• Kazu, İ. ve Çam, H. (2019). Öğretmen yeterliği ve nitelikleri üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi: bir içerik analizi çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (71), 1349-1367.
• Keşaplı, G. (2019). Yaratıcı dramayla planlanmış Türkçe eğitimi ve öğretimi alanındaki lisansüstü çalışmalara genel bir bakış. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 77-94.
• Kırmızı Susar, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin okuduğunu anlama başarısına etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, (29), 59-71.
• Kırmızı Susar, F. (2008). Türkçe öğretiminde yaratıcı drama yönteminin tutum ve okuduğunu anlama stratejileri üzerindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (23), 95-109.
• Kortmaz, A. (2017). Yaratıcı drama kavramı ile temellendirilmiş makalelerin içerik analizi ile incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa
• Kurudayıoğlu, M. ve Özden, A. (2015). Türkçe öğretiminde drama. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 26-40.
• Maden, A. (2020). Akıcı okuma ile ilgili lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri: bir betimsel analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 543-558.
• Maden, S. (2010a). Türkçe öğretiminde drama yönteminin gerekliliği. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 503-519.
• Maden, S. (2010b). Türkiye’de çocuk tiyatrosu düşüncesi ve öz tiyatro, e-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 234-246.
• Maden, S. (2010c). Türkçe öğretmenlerinin drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlilikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 259-274.
• Maden, S. ve Dinç, A. (2017). Drama yönteminin Türkçe öğretiminde kullanımının başarı ve kalıcılık üzerine etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 454-500.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Memiş, A., Sever, E. ve Bozkurt, M. (2016). Yaratıcı yazma ve yaratıcı drama yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine ve yardımseverlik tutumlarına etkisi. Turkish Studies, 11(3), 1685-1702.
• Mutlu, H. H. (2018). Ana dili eğitimi dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: içerik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1196-1209.
• Özbey, Ö.F. (2017). Türkiye’de drama yöntemi ile yapılan çalışmaların etkililiğinin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Özbey, Ö. ve Sarıkaya, R. (2019). Türkiye’de drama yöntemi ile yapılan çalışmaların etkililiğinin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (Özel sayı), 231-253.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1607-1618.
• Özdemir, S. (2018). Okumaya ilişkin lisansüstü araştırmaların eğilimleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1161-1178.
• Öztürk, Ö. (2017). İlkokul 3. sınıf Türkçe dersinde yaratıcı drama yönteminin konuşma becerilerini geliştirmeye etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Potur, Ö ve Yıldız, N. (2016). Konuşma becerisi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (18), 27-40.
• San, İ. (1996). Yaratıcılığı geliştiren bir yöntem ve yaratıcı bireyi yetiştiren bir disiplin: Eğitsel yaratıcı drama. Yeni Türkiye Dergisi, 2(7), 148-160.
• Sarıçoban, A. (2004). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde dramanın kullanılması. Eurasian Journal of Educational Research, (14), 13-32.
• Sevim, O. ve İşcan, A. (2012). Türkçenin eğitimi ve öğretimi alanında yapılan yüksek lisans tezlerinde geçen anahtar kelimelere dönük bir içerik analizi. Turkish Studies, 7(1), 1863-1873.
• Sevim, O. ve Turan, L. (2017). Drama etkinliklerinin 6. sınıf öğrencilerinin dinleme ve konuşma becerileri üzerindeki etkisi. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 1-13.
• Sivrioğlu, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde drama yönteminin konuşma becerisine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şahin, E., Kana, F. ve Varışoğlu, B. (2013). Türkçe eğitimi bölümlerinde yapılan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. International Journal of Human Sciences, 10(2), 356-378.
• Şahin, A. ve Yeşilyurt, E. (2014). Türkçe öğretmen adaylarının drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlilikleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 253-261.
• Şahin, Ç., Girgin, D. ve Özgeçen, Ö. (2021). Türkiye’de ilkokul kademesinde drama alanında yapılan çalışmaların incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19(2), 774-787.
• Şentürk, C. ve Yazar, İ. (2021). Türkçe öğretimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 10(4), 258-276.
• Şeref, İ. ve Karagöz, B. (2019). Türkçe eğitimi akademik alanına ilişkin bir değerlendirme: Web of Science Veri Tabanına dayalı bibliyometrik inceleme. Journal of Language Education and Research, 5(2), 213-231.
• Şimşek, T., Topal, Y., Maden, S. ve Şahin, A. (2010). İlköğretim 2. kademe Türkçe dersinde zarf (belirteç) konusunun drama yöntemi kullanılarak öğretimi. Milli Eğitim, 39(186), 106-120.
• Tok, M. ve Potur, Ö. (2015) Yazma eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri (2010- 2014 Yılları). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 1-25.
• Toplaca, S. (2019). Drama yönteminin dislekside ses bilgisel farkındalık becerisine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tutuman, O.Y. (2011). Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı drama uygulama yeterlilikleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Varışoğlu, B., Şahin, A. ve Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767- 1781.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. baskı). Ankara: Seçkin Yay.