Ortaokul Öğrencilerinin Ekran Okumaya Karşı Tutumlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 17 - 30, 24.12.2018

Mehmet Soyuçok Sacide Güzin Mazman Akar

Öz

 

Ekrandaki bir yazıyı tüm öğeleriyle
anlama ve anlamlandırma işlemine ekran okuma denmektedir. Teknolojinin hayatın
her alanına girmesiyle birlikte ekran okumanın önemi de hızla artmıştır. Cep
telefonu, bilgisayar, kindıl, tablet vs. gibi araçlarla artık her an ve her
yerde ekran okuma yapmak mümkündür. Hayatın içinde yoğun şekilde yer alan ekran
okuma, eğitimde de önemli bir kavram haline gelmiştir. Eğitim öğretim
faaliyetlerinin başarılı olmasında bilişsel becerilerin yanı sıra tutum gibi
duyuşsal özellikler de önemlidir. Bu durum ekran okuma konusunda da geçerlidir;
bu bakımdan öğrencilerin ekran okumaya karşı tutumları üzerinde çalışılması
gereken bir konudur. Nicel olan bu çalışma tarama modelinde yapılmıştır.
Araştırmanın çalışma grubunu Uşak ilinde öğrenim gören 211 ortaokul öğrencisi
oluşturmaktadır. Çalışma grubu oluşturulurken kolay ulaşılabilirlik ve
gönüllülük ilkesi göz önünde bulundurulmuştur. Veriler, Susar Kırmızı (2017)
tarafından hazırlanan “Ekran Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği” (EKYÖTÖ) kullanılarak
elde edilmiştir. Veriler, cinsiyete, sınıf seviyesine, okudukları toplam sayfa
sayısına ve ekran okuma amaçlarına göre incelenmiştir. Verilerin analizi için
SPSS 16 paket programı kullanılmış, T testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi
(One-Way ANOVA) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin ekrandan ve
kâğıttan okumaya karşı tutumlarında sadece cinsiyet düzeyinde erkekler lehine
bir farklılaşma olduğu; sınıf seviyesine, okudukları toplam sayfa sayısına ve
ekran okuma amaçlarına göre ise bir farklılaşma olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okuma, ekran okuma, araç, tutum

Kaynakça

• Ackerman, R., & Lauterman, T. (2012). Taking reading comprehension exams on screen or on paper? A metacognitive analysis of learning texts under time pressure. Computers in human behavior, 28(5), 1816-1828.
• Ahmed, F., Borodin, Y., Soviak, A., Islam, M., Ramakrishnan, I. V., & Hedgpeth, T. (2012, October). Accessible skimming: faster screen reading of web pages. In Proceedings of the 25th annual ACM symposium on User interface software and technology (pp. 367-378). ACM.
• Altun, A. (2003). E-okuryazarlik. Milli Eğitim Dergisi, S, 158.
• Barnicle, K. (2000, November). Usability testing with screen reading technology in a Windows environment. In Proceedings on the 2000 conference on Universal Usability (pp. 102-109). ACM.
• Başaran, M. (2014). 4. sınıf seviyesinde ekrandan ve kâğıttan okumanın okuduğunu anlama, okuma hızı ve metne karşı geliştirilen tutum üzerindeki etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014(18).
• Batur, Z., & Alevli, O. (2014). Okuma becerileri dersinin PISA okuduğunu anlama yeterlilikleri açısından incelenmesi/Evaluation terms of proficiency the PISA reading comprehension of reading skills course. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1).
• Bloom, B. S. (1995). İnsan Nitelikleri ve Okulda Öğrenme, çev. Durmuş Ali Özçelik, İstanbul: MEB.
• Brown, P. J., & Augustine, A. (2001). Screen Reading Software as an Assessment Accommodation: Implications for Instruction and Student Performance.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Chen, G., Cheng, W., Chang, T. W., Zheng, X., & Huang, R. (2014). A comparison of reading comprehension across paper, computer screens, and tablets: Does tablet familiarity matter?. Journal of Computers in Education, 1(2-3), 213-225.Çelik, T. (2015). Öğrencilerin E-Kitap Okuma Tutumlarının İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 10(3).
• Çifci, M. (2013). Okuma Terimleri Sözlüğü. Uşak: Elik Yayınları.
• Dağtas, A. (2013). Öğretmenlerin Basılı Sayfa ve Ekrandan Okuma Tercihleri İle Eğitimde Elektronik Metin Kullanımına Yönelik Görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(3), 137-161.
• Demirtaş, T. & Süğümlü Ü. (2013). Çocukluk döneminde okuma. A. Okur. (Ed.), Yaşam boyu okuma eğitimi. Ankara: Pegem A.
• Duran, E., & Alevli, O. (2014). Students’ opınıons: dıgıtal text or prınted text? Öğrenci Görüşleri: Dijital Metin mi Basılı Metin mi? International Journal of Language Academy.
• Dyson, MC ve Haselgrove, M. (2001). Okuma hızının ve çizgi uzunluğunun ekrandan okunmanın etkililiğine etkisi. Uluslararası İnsan Bilgisayar Çalışmaları Dergisi , 54 (4), 585-612.
• Elkatmış, M. (2015). Kağıttan ekrana: ekran okuma. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. Vol:6 Issue: 18.
• Elkatmış, M. (2018). Sınıf Öğretmenlerinin Ekran Okumaya Yönelik Görüşleri1. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 203-222.
• Ertem, İ. (2014). Okuma Yazma Eğitiminde Teknolojinin Rolü: Gelişmeler, Yaklaşımlar ve Yeni Okuryazarlık. Okuma Yazma Eğitimi ve Teknoloji. : Ankara: Nobel.
• Gündüz, O., & Şimşek, T. (2011). Okuma Eğitimi. İstanbul: Grafiker.
• Güneş, F. (2009). Ekran okumada verimlilik. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Gazetesi, Milli Prodüktivite Merkezi Aylık Yayın Organı, 248, 26-28.
• Güneş, F. (2009). Hızlı okuma ve anlamı yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Güneş, F. (2010). Öğrencilerde ekran okuma ve ekranik düşünme/Thinking based on screen and screen reading of students. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14).
• Güneş, F. (2016). Kağıttan Ekrana Okuma Alanındaki Gelişmeler. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(1). 1-18
• Karadağ, Ö. (2012). Anlama becerileri açısından türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. sınıflar)’na eleştirel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi/Journal of Social Sciences, 36(1).
• Karadağ, R. & Yurdakal, İ.H. (2016). Okuma eğitimi. F. Susar Kırmızı. (Ed.), İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi. Ankara: Anı
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., & Sever, S. (1997). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi. Engin Yayınevi. Ankara.
• Kol, S., & Schcolnik, M. (2000). Enhancing screen reading strategies. Calico journal, 67-80.
• Maden, S. (2012). Ekran Okuma Türleri ve Türkçe Ögretmeni Adaylarinin Ekran Okumaya Yönelik Görüsleri/Screen Reading Types and Opinions of Prospective Teacher of Turkish Language towards Screen Reading. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 1(3), 1.
• Maden, S. , Maden, S. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin ekran okumaya yönelik tutumları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(3).
• Mangen, A., Walgermo, B. R., & Brønnick, K. (2013). Reading linear texts on paper versus computer screen: Effects on reading comprehension. International journal of educational research, 58, 61-68.
• Mercieca, P. (2004). E-book acceptance: what will make users read on screen?. In VALA 2004 (pp. 1-11). Victorian Association for Library Automation.
• Myrberg, C., & Wiberg, N. (2015). Screen vs. paper: what is the difference for reading and learning?. Insights, 28(2).
• Nichols, M. (2016). Reading and studying on the screen: An overview of literature towards good learning design practice. Journal of Open, Flexible, and Distance Learning, 20(1), 33-43.
• Özel, N. (2013). Araştırma görevlilerine bilgi ve iletişim teknolojileri bağlamında bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ratnam, A. J. J. S. (2018). The dıgıtal age braın the ımpact of readıng on screen on learnıng. Parıpex-ındıan journal of research, 7(3).
• Spencer, C. (2006). Research on Learners' Preferences for Reading from a Printed Text or from a Computer Screen. Journal of Distance Education, 21(1), 33-50.
• Subrahmanyam, K., Michikyan, M., Clemmons, C., Carrillo, R., Uhls, Y. T., & Greenfield, P. M. (2013). Learning from paper, learning from screens: Impact of screen reading and multitasking conditions on reading and writing among college students. International Journal of Cyber Behavior, Psychology and Learning (IJCBPL), 3(4), 1-27.
• Susar Kırmızı, F. (2017). International Journal of Languages’ Education and Teaching Volume 5, Issue.Thurstun, J. (2006). Screen reading: challenges of the new literacy. Cyberlines 2.0: Languages and Cultures of the Internet, 91-109.
• Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2013) Using Multivariate Statistics. Pearson, Boston.
• Tuncer, M. ve Bahadır, F. (2014). Bilgisayar Ortamına Girişte Basılı Materyallerden Ekran Okuma ve Okumanın Öğrenci Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi. Türk Online Eğitim Teknolojileri Dergisi-TOJET , 13 (3), 41-49.
• Turhan, M. (1969). Kültür değişmeleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Vandenhoek, T. (2013). Screen reading habits among university students. International Journal of Education and Development using Information and Communication Technology, 9(2), 37.
• Yaman, H. ve Dağtaş, A (2013). Ekrandan Okumanın Okumaya Yönelik Tutuma Etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9 (4), 314-333.
• Yıldırım, G., Karaman, S., Çelik, E., & Esgice, M. E-kitap okuyucuların kullanım deneyimlerine yönelik alanyazın incelemesi a lıterature revıew: e-book readers’usıng experıence. 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011, Fırat University, Elazığ- Turkey.
• Yıldız, N., & Keskin, H. (2016). Ergenlik Dönemindeki Öğrencilerin Dijital ve Matbu Okumaya Karşı Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).