Birinci Sınıf Öğrencileri İçin Görsel Okuma Eğitimi Programının Uygulanması ve Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 246 - 263, 27.12.2024

İsmail Özsarı , Hatice Ergin

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1582380

Öz

Bu araştırmada, ilkokul birinci sınıf öğrencileri için geliştirilen bir görsel okuma eğitim programının etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır: İlk aşamada "Tarama Deseni" kullanılarak 207 birinci sınıf öğrencisinden “Görsel Okuma Ölçeği” ile araştırma kapsamında hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılarak nicel veri toplanmış; bu veriler hem çalışma grubu hakkında bilgi edinmek hem de deney ve kontrol gruplarının eşitlenmesi için kullanılmıştır. İkinci aşamada ise deneysel çalışma yürütülerek "Kontrol Gruplu Ön Test Son Test Modeli" uygulanmıştır. Deneysel bölümde, ölçekten düşük puan alan 32 öğrenci iki gruba ayrılmış; deney grubundaki 16 öğrenciye 10 haftalık süre boyunca, 20 oturumdan oluşan "Görsel Okuma Eğitim Programı" uygulanmış, kontrol grubundaki 16 öğrenciye herhangi bir eğitim verilmemiştir.
Çalışmanın veri analizinde SPSS programı kullanılmış; Bağımsız Grup t testi, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve Mann Whitney U Testi uygulanmıştır. Çalışmada eğitim programının uygulandığı deney grubundaki öğrencilerin görsel okuma düzeylerinin, kontrol grubundaki öğrencilere kıyasla anlamlı derecede daha yüksek çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Görsel okuma, Görsel okuryazarlık, Eğitim programı, Birinci sınıf eğitimi, Beceri geliştirme

Destekleyen Kurum

İstanbul Üniversitesi-BAP

Proje Numarası

50115

Kaynakça

• Akçam, H. K. (2006). Görsel okumanın ilköğretim 5. sınıf bilgi verici metinlerde anlam kurmaya etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Akın Mart, Ö. (2018). İlkokul İngilizce öğretiminde kullanılan görsel okuryazarlık etkinliklerinin öğrenci başarısına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretimi yöntemleri. Kök Yayıncılık.
• Altınkaynak Yaylacı, Ö. (2023). Ortaokul fen bilimleri dersinde görsel okuryazarlık destekli öğretimin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Anderson, E. K., Robinson, R. S., & Brynteson, K. (2015). Teaching visual literacy: Pedagogy, design and implementation, tools, and techniques. Baylen & D’Alba (Ed.), Essentials of teaching and integrating visual and media literacy: Visualizing Learning içinde (s. 265-290). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-05837-5_14
• Andrich, C., Hill, A., & Steenkamp, A. (2015). Training grade r teachers to impart visual perceptual skills for early reading. Reading and Writing, 6, 1-9. https://doi.org/10.4102/RW.V6I1.73
• Arslan, R. ve Nalinci, G. Z. (2014). Development of visual literacy levels scale in higher education. Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET, 13(2), 61-70.
• Aydın, N. (2020). Türkçe dersinde kısa film destekli etkinliklerin görsel okuma becerilerine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
• Baker, F.W. (2012). Media literacy, chapter 3: visual literacy içinde (s. 41-71). ISTE.
• Balth, A. (2000). Konzentrations spiele. Oldenbourg Schulbuchverlag GmbH.
• Balun, H. (2008). İlköğretim ı. kademede uygulanan görsel okuma ve görsel sunu öğrenme alanının Türkçe öğretiminde kazanımlara ulaşmadaki etkililiği. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Baş, Ö. ve Kardaş, N. (2014). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma becerisi ile okuduğunu anlama becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 230-243.
• Başaran, M. (2003). 4. ve 5. Sınıflarda öğretmenlerin Türkçe derslerinde öğretim materyalleri kullanma durumları. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Bayat, N. ve Bütün, B. (2013). Çocukların görsel göstergeleri anlama düzeyleri. Journal of Research in Education and Teaching, 2(4), 344-354.
• Bearne, E., & Wolstencroft, H. (2007). Visual approaches to teaching writing: Multimodal literacy, 5-11. https://doi.org/10.4135/9781446214398
• Cardillo, N. (2017). Visual aids supporting the learning of children in our classrooms. Geng vd. (Ed.), The challenge of teaching: through the eyes of pre-service teachers içinde (s. 145-150). Springer.
• Çam, B. 2006). İlköğretim öğrencilerinin görsel okuma düzeyleri ile okuduğunu anlama, eleştirel okuma ve Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişki. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Çam Aktaş, B. (2010). İlköğretim 1-5. sınıflar Türkçe öğrenci çalışma kitaplarındaki görsel okuma etkinliklerinin incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 105-121.
• Daniş, S. (2021). An assessment in the light of 21st century skills: the importance of visual literacy education in visual arts class. Journal for the Interdisciplinary Art and Education, 2(1), 45-54. https://doi.org/10.29228/jiae.14 Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme. Pegem A Yayıncılık.
• Dondis, D. A. (1974). A primer of visual literacy. Mit Press.
• Draper, D. (2010). Comprehension strategies: visualising & visual literacy. DECS.
• Dyak, T., Halchenko, M., Ильина, А., Ilina, G., Иванова, Н., & Levchenko, O. (2022). Some peculiarities of integrating visual literacy into the system of modern education. Revista Romaneasca Pentru Educatie Multidimensionala,14(1),322-338. https://doi.org/10.18662/rrem/14.1/521
• Eilam, B. (2012). Teaching, learning, and visual literacy: The dual role of visual representation. Cambridge University Press.
• Elkins, J. (Ed.). (2009). Visual literacy. Routledge
• Ergin, T. (2015). Görsel okuma programının okul öncesi dönem hazırlık sınıfı öğrencilerinin bilişsel işlem performansları üzerine etkisi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1, 255-265.
• Ervine, M. D. (2016). Visual literacy in instructional design programs. Journal of Visual Literacy, 35(2), 104-113. https://doi.org/10.1080/1051144x.2016.1270630
• Eutsler, L. (2021). Making space for visual literacy in literacy teacher preparation: preservice teachers coding to design digital books. Techtrends, 65(5), 833-846. https://doi.org/10.1007/s11528-021-00629-1
• Eylon, B., Rosenfeld S., Razel, M., Ben-Zvi, A. & Somech, A. (1990). Cultivating visual cognition in young children: a research and development report of the agam project. The Weizmann Institute Of Science.
• Fink, A. (2007). Ratsel Zwischendurch. Schauffhausen: Schubi Lernmedien AG.
• Fransecky, R. B. (1972). Visual literacy and teaching migrant youth. A Study Project Report. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED066906.pdf
• Ganser, B. & Schüller, B. (2009). Dass kann ich schon im (vor-) schulalter. Auer Verlag GmbH.
• Gever, V. C., Tunca, E. A., Boluwatife, A. A., Nwogbo, V. C., Chinweobo-Onuoha, B. N., Ugwuoke, J. C., & Talabi, F. O. (2021). Visual media and learning: Effect of interactive television instruction as an intervention strategy for improving the critical thinking skills and disposition of out-of-school nomadic children in Nigeria. Learning and Motivation, 76. https://doi.org/10.1016/j.lmot.2021.101767
• Grünenfelder, S. (2008). Lautlabyrinthe dursch abc. Schubi Lenmedien AG.
• Guo, D., McTigue, E. M., Matthews, S. D., & Zimmer, W. (2020). The impact of visual displays on learning across the disciplines: A systematic review. Educational Psychology Review, 32(3), 627-656. https://doi.org/10.1007/s10648-020-09523-3
• Güneş, F. (2013). Görsel okuma eğitimi. Bartın Üniversitesi,Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-17.
• Herrera, S. G., Kavimandan, S. K., Perez, D. R., & Wessels, S. (2017). Accelerating literacy for diverse learners: Classroom strategies that integrate social/emotional engagement and academic achievement. Teachers College Press.
• Honeyford, M. A. & Boyd, K. (2015). Learning through play. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 59(1), 63-73. https://doi.org/10.1002/jaal.428
• Hopkins, S., Black, A. A., White, S. L., & Wood, J. M. (2019). Visual information processing skills are associated with academic performance in Grade 2 school children. Acta ophthalmologica, 97(8), 1141-1148. https://doi.org/10.1111/aos.14172
• İşeri, K., & Baştuğ, M. (2016). An evaluation of new Turkish course curriculum. International Journal of Language Academy, 4(4), 17-35. https://doi.org/10.18033/ijla.428
• İşler, A.Ş. (2002). Günümüzde görsel okuryazarlık ve görsel okuryazarlık eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 153-161.
• Karaca, O.D. (2021) Ortaokul Türkçe ders kitaplarında görsel okuryazarlık uygulamaları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Kartal, N. (2024). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının görsel okuma becerisi bağlamında incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi].). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
• Kaya, M. (2020). The impact of visual literacy awareness education on verbal and writing skills of middle school students. International Journal of Education and Literacy Studies, 8(2), 71-80. https://doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.8n.2p.71
• Kędra, J. (2018). What does it mean to be visually literate? Examination of visual literacy definitions in a context of higher education. Journal of Visual Literacy, 37(2), 67-84. https://doi.org/10.1080/1051144x.2018.1492234
• Kim, K. J., Wee, S. J., Han, M. K., Sohn, J. H., & Hitchens, C. W. (2018). Enhancing children’s art appreciation and critical thinking through a visual literacy-based art intervention programme. International Journal of Education
• Through Art, 13(3), 317-332. https://doi.org/10.1386/eta.13.3.317_1 Klink, G. (2007). Formen spuren labyrinthe: Übungen zur visuellen wahrnehmung und visuomotorik. Schubi Lemmedien Ag.
• Kuru, A. (2008). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğretim programında yer alan görsel okuma ve görsel sunu becerilerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Kuvvetli, E. (2008). Görsel okumanın ortaöğretim öğrencilerinin fizik dersi başarılarına etkisinin araştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• LeCompte, K, N. & Bauml, M. (2012). Artful rights: using images to teach the first amendment. Social Studies Research and Practice 7(2), 102–112. https://doi.org/10.1108/ssrp-02-2012-b0007
• Lim, H., & Childs, M. (2020). Visual storytelling on Instagram: branded photo narrative and the role of telepresence. Journal of Research in Interactive Marketing, 14(1), 33-50. https://doi.org/10.1108/jrim-09-2018-0115
• Liono, R. A., Amanda, N., Pratiwi, A., & Gunawan, A. A. (2021). A systematic literature review: learning with visual by the help of augmented reality helps students learn better. Procedia Computer Science, 179, 144-152. https://doi.org/10.1016/j.procs.2020.12.019
• Lopatovska, I., Hatoum, S., Waterstraut, S., Novak, L., & Sheer, S. (2016). Not just a pretty picture: visual literacy education through art for young children. Journal of Documentation, 72(6), 1197-1227. https://doi.org/10.1108/jd-02-2016-0017
• Loveless, A. M. (1997). Visual literacy and new technology in primary schools: the glebe school project. Journal of Computing in Childhood Education, 8(110), 97-110.
• Maltepe, S. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(21), 398-412.
• Messaris, P. (2012). Visual “literacy” in the digital age. Review of Communication, 12(2), 101-117. https://doi.org/10.1080/15358593.2011.653508
• Metros, S. E. (2008). The educator's role in preparing visually literate learners. Theory Into Practice, 47(2), 102-109. https://doi.org/10.1080/00405840801992264
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024). “Türkçe Dersi Öğretim Programı (1,2,3 ve 4. Sınıflar). (2024, 15 Eylül) Erişim adresi https://mufredat.meb.gov.tr
• Millî Eğitim Bakanlığı (2024). “Türkçe Dersi Öğretim Programı (5,6,7 ve 8. Sınıflar). (2024, 15 Eylül) Erişim adresi https://mufredat.meb.gov.tr
• Moline, S. (2023). I see what you mean: Visual literacy K-8. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781032681252
• Níkleva, D. G., & Rodríguez-Muñoz, F. J. (2022). Effects of a visual literacy programme for the improvement of reading comprehension in primary and secondary school students. L1-Educational Studies in Language and Literature, 22, 1-19. https://doi.org/10.21248/l1esll.2022.22.1.394
• Obalar, S. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma yazma becerileri ile sosyal duygusal uyum ve zeka düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Özkubat, (S). (2015). Görsel farkındalık eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının görsel okuryazarlıklarına etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Paivio, A. (2013). Imagery and verbal processes. Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9781315798868
• Palmer, M. S. (2015). Learning to see the infinite: teaching visual literacy in a first‐year seminar course. New Directions for Teaching and Learning, 141, 19-29. https://doi.org/10.1002/tl.20119
• Reher, B. & Shad-Manfaat, G. (2008). Erfolgreich Starten:Basiskompetenzen starken und fördern (Illustriert Von: Peikert, M. & Stachuletz,B.) FinkenVerlag.
• Riddle, J. (2009). Engaging the eye generation: visual literacy strategies for the k-5 classroom. Stenhouse Publishers. https://doi.org/10.4324/9781032681085
• Sağlamöncü, A. (2016). Sosyal bilgiler dersi öğrenme ortamlarına görsel okumayı eklemlemek: örnek bir uygulama. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi. Schirato, T. & Webb, J. (2004). Reading the Visual. Allen and Unwin.
• Serafini, F. (2014). Reading the visual: An introduction to teaching multimodal literacy. Teachers College Press.
• Shabiralyani, G., Hasan, K., Hamad, N., & Iqbal, N. (2015). Impact of visual aids in enhancing the learning process case research: District dera ghazi khan. Journal of Education and Practice, 6(19), 226-233.
• Stafford, T. (2010). Teaching Visual Literacy in the Primary Classroom: comic books, film, television and picture narratives. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203846797
• Stewig, J. W. (1994). First graders talk about paintings. The Journal of Educational Research, 87(5), 309-316. https://doi.org/10.1080/00220671.1994.9941259
• Şenol Özçakır, A. (2023). 7. sınıf öğrencilerinin görsel okuma becerilerinin geliştirilmesinde manga kullanımı: Bir eylem araştırması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Trihastutie, N. (2023). Interpreting children’s appreciation of children’s literature in the visual literacy era. Linguistics and Literature Journal, 4(1), 14-20.
• Williams, T. L. (2011). “Reading” the painting: Exploring visual literacy in the primary grades. The Reading Teacher, 60 (7), 636-642. https://doi.org/10.1598/rt.60.7.4
• Wu, X. & Newman, M. (2008, 24-28 March). Engage and Excite All Learners Through a Visual Literacy Curriculum [Bildiri sunumu]. Annual Meeting of the American Educational Research Assocation, New York City.
• Yeh, H.T. & Cheng Y.C. (2010). The influence of the instruction of visual design principles on improving pre-service teachers’ visual literacy. Computers and Education, 54(1), 244-252. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.08.008
• Zhang, W., Lu, M., & Yang, P. (2023). An empirical study about the impact of project‐based learning on reading literacy of primary students in a blended learning environment. Psychology in the Schools, 60(12), 4930-4945. https://doi.org/10.1002/pits.22949