Türkiye’de Çizgi Filmler Üzerine Yapılan Lisansüstü Araştırmalar: Tematik ve Metodolojik Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 118 - 135, 30.06.2025

Oğuzhan Sevim , Seher Sevim

https://doi.org/10.54979/turkegitimdergisi.1669028

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarında çizgi filmler üzerine yapılan lisansüstü araştırmaların yönünü belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada verilerin sistematik bir şekilde analiz edilmesini sağlamak amacıyla içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada doğrudan çizgi filmler üzerine yapılmış toplam 249 lisansüstü tez; konu, araştırma yöntemi (araştırma yaklaşımı, deseni ve türü), anahtar kelimeler, YÖK Tez Merkezi’ndeki konu alanı, tezlerde adı geçen çizgi filmler ve kullanılan anahtar kelimeler açısından ele alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan Tez değerlendirme Formu kullanılmıştır. Tez Değerlendirme Formu aracılığıyla toplanan veri seti içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiş, ulaşılan bulgular sıklık (frekans) ve yüzde değerleriyle tablolar halinde sunulmuştur. Araştırmanın sonunda lisansüstü araştırmaların, çizgi filmlerin değer aktarımı, kültürel etkiler, toplumsal cinsiyet ve müzik gibi konular üzerindeki etkilerine yoğunlaştığı; bu araştırmaların büyük bir kısmının eğitim bilimleri alanında toplandığı, araştırmalarda çoğunlukla nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı ve bu çalışmaların çok büyük bir kısmının betimsel nitelikli olduğu, lisansüstü çalışmalarda en fazla incelenen çizgi filmler arasında yerli yapımların öne çıktığı, anahtar kelime analizi ile çizgi filmlerin çocuk gelişimi, eğitim, değerler aktarımı ve toplumsal normların inşası bağlamında ele alındığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çizgi film , içerik analizi , tematik analiz , eğilim , lisansüstü araştırma

Postgraduate Research on Cartoons in Turkey: A Thematic and Methodological Evaluation

Öz

This study aims to determine the direction of postgraduate research related to cartoons in higher education in Turkey. To achieve this objective, the content analysis method was employed to systematically analyze the data. A total of 249 postgraduate theses directly related to cartoons were examined in terms of subject matter, research method (approach, design, and type), keywords, the subject area in the YÖK Thesis Center, the cartoons mentioned in the theses, and the keywords used. The research utilized a thesis evaluation form prepared by the researchers as the data collection tool. The dataset collected through the Thesis Evaluation Form was analyzed using content analysis techniques, and the findings were presented in tables with frequency and percentage values. At the end of the study, it was determined that postgraduate research primarily focused on the effects of cartoons on value transmission, cultural influences, gender issues, and music; a significant portion of these studies were concentrated in the field of educational sciences. Qualitative research methods were predominantly used in the studies, with a substantial number being descriptive in nature. Among the most examined cartoons in postgraduate research, domestic productions emerged prominently. Keyword analysis revealed that cartoons were discussed in the context of child development, education, value transmission, and the construction of social norms.

Anahtar Kelimeler

Cartoons , content analysis , thematic analysis , trend , postgraduate research

Kaynakça

• Baker, K., & Raney, A. A. (2007). Equally super? Gender-role stereotyping of superheroes in children’s animated programs. Mass Communication and Society, 10(1), 25–41. https://doi.org/10.1080/15205430709337003
• Berg, B. L. (2004). Qualitative research methods for the social sciences (5th ed.). Pearson.
• Buckingham, D. (2011). The material child: Growing up in consumer culture. Polity Press.
• Budak, F. (2024). Yerli yapım çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 9(2), 161-171.
• Ceylan, A. ve Akkaya, S. (2024). Çizgi filmlerin değerler bakımından incelendiği lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(3), 341-358.