Bilim ve Sanat Merkezi Öğretmelerinin STEM Eğitim Yaklaşımı Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 129 - 160, 09.05.2021

Erhan Şahin

Öz

Bu çalışma, bilim ve sanat merkezi (BİLSEM) öğretmenlerinin STEM eğitim yaklaşımına yönelik görüşlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi desenlerinden fenomenoloji deseni kullanılmıştır. 2018-2019 eğitim öğretim yılında Türkiye’nin farklı bilim ve sanat merkezinde görev yapan 15 farklı branşta 122 BİLSEM öğretmeni (57 kadın, 65 erkek) ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacının hazırladığı görüşme formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Görüşme formunda genel olarak STEM uygulamaları ve STEM yeterlilikleri ile ilgili sorular sorulmuştur. Etkinliklerinde STEM eğitim yaklaşımını kullanan öğretmenlerin en fazla fen bilimleri ve matematik branşları olduğu verilerden anlaşılmaktadır. Katılımcılar öğretmen eğitimi, öğrenme ortamı, teknik altyapı ve yeterli bütçe sağlanmasının bilim ve sanat merkezlerinde STEM eğitimi verilebilmesi için gerekli koşulların başında geldiğini ifade etmişlerdir. STEM eğitimi alanında verilen hizmet içi eğitimlerin öğretmenler için çok önemli olduğu ancak sayı, nitelik, süre, planlama ve akademik açıdan yeterli olmadığı da çalışmanın sonuçları arasındadır. Katılımcıların yarısından fazlasının özel yetenekli öğrenciler ile STEM eğitimine ilişkin mevcut eğitim içerikleri ve uygulama örneklerinin yeterli olmadığını belirtmişledir. Bununla birlikte özel yetenekli öğrencilere yönelik bir STEM eğitim ortamı ve içerik tasarımının oluşturulmasının gerekliliği belirtilmiştir. BİLSEM öğretmenleri STEM Eğitiminin bilim ve sanat merkezlerinde uygulanabilirliği hakkında olumlu geri bildirim yapmışlardır.

Anahtar Kelimeler

STEM, bilim ve sanat merkezi (BİLSEM), özel yetenekli öğrenci, öğretmen.

Kaynakça

• Akgün, K. ve Türel, Y. (2021). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin STEM yaklaşımına yönelik farkındalıklarının belirlenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(1), 116-128. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/etku/issue/60079/771011
• Akgündüz, D., Aydeniz, M., Çakmakçı, G., Çavaş, B., Çorlu, M. S., Öner, T. ve Özdemir, S. (2015). STEM eğitimi Türkiye raporu: Günün modası mı yoksa gereksinim mi? İstanbul Aydın Üniversitesi. Erişim: http://www.aydin.edu.tr/belgeler/IAU-STEM-Egitimi-Turkiye-Raporu-2015.pdf
• Aslan-Tutak, F., Akaygun, S., ve Tezsezen, S. (2017). İşbirlikli FETEMM (fen, teknoloji, mühendislik, matematik) eğitimi uygulaması: kimya ve matematik öğretmen adaylarının FETEMM farkındalıklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 794-816.
• ASPIRES (2013). Young people’s science and career aspirations, age 10 –14. London: King’s College London. Erişim: https://www.kcl.ac.uk/ecs/research/aspires/aspires-final-report-december-2013.pdf
• Aydeniz, M. (2017). Eğitim sistemimiz ve 21. yüzyıl hayalimiz: 2045 hedeflerine ilerlerken, Türkiye için STEM odaklı ekonomik bir yol haritası. USA: University of Tennessee. Erişim: https://trace.tennessee.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1019&context=utk_theopubs
• Ayverdi̇, L., Avcu, Y., Ülker, S. ve Karakış, H. (2020a). Bilim ve sanat merkezlerinde aile katılımıyla gerçekleştirilen bir FETEMM etkinliğinin uygulanması ve değerlendirilmesi. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 5(1), 24-36. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/adeder/issue/55076/713623
• Ayverdi̇, L. ve Öz Aydın, S. (2020b). Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde FeTeMM. Bilim Eğitim Sanat ve Teknoloji Dergisi, 4(1), 13-22. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bestdergi/issue/50074/608967
• Bak, A. ve Kim, Y. K. (2014). The effects of STEAM program on the scientific communication skills and the learning flow of elementary gifted students. Journal of Korean Elementary Science Education, 33(3), 588-596. https://dx.doi.org/10.15267/keses.2014.33.3.439
• Barış, N. (2019). BİLSEM'de görev yapan fen bilimleri ve matematik öğretmenlerinin STEM eğitim uygulamalarının araştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Barış, N. ve Ecevit, T. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde STEM uygulamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 13(1), 217-233
• Bülbül, M.Ş. ve Sözbilir, M. (2017). Engelsiz STEM eğitimi. Salih Çepni (Ed.). Kuramdan uygulamaya STEM+A+E eğitimi içinde (s. 511-531). Ankara: Pegem Akademi.
• Bybee, R. W. (2010). Advancing STEM education: a 2020 vision. Technology & Engineering Teacher, 70(1), 30–35 Erişim: https://search.proquest.com/openview/75bbe8b13bf3f54ebd755333ffd8621e/1?pq-origsite=gscholar&cbl=34845.
• Can, K. ve Uluçınar Sağır, Ş. (2018). Sınıf öğretmenlerinin fen, teknoloji, matematik ve mühendislik (FETEMM) uygulamalarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(11), 62-83. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/goputeb/issue/39821/450515
• Ceylan, Ö., Ermiş, G. ve Yıldız, G. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin bilim, teknoloji, mühendislik, matematik (STEM) eğitimine yönelik tutumları. International Congress on Gifted and Talented Education, 1-3 Kasım, Malatya.
• Corbin, J., ve Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research techniques and procedures for developing grounded theory (third edition). Los Angeles, USA: Sage.
• Çorlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4-10.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocukların eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. National Education, 186, 72-83.
• Davison, M. L., Jew, G. B. ve Davenport, E. C. (2014). Patterns of SAT scores, choice of STEM major and gender. Measurement and Evaluation in Counseling and Development,47(2), 118-116.
• Eker, M. (2019). Bilim sanat merkezlerinde görev yapan öğretmenlerin bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik eğitimi algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• El-Deghaidy, H., Mansour, N., Alzaghibi, M. ve Alhammad, K. (2017). Context of STEM integration in schools: views from in-service science teachers. EURASIA Journal of Mathematics, Science, and Technology Education, 13(6), 2459–2484. https://doi.org/10.12973/eurasia.2017.01235a.
• El Nagdi, M. ve Roehrig, G. (2020). Identity evolution of STEM teachers in Egyptian STEM schools in a time of transition: a casestudy. IJ STEM Ed.,7, 41. https://doi.org/10.1186/s40594-020-00235-2
• Eroğlu, S. ve Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi. 4(3), 43-67.
• Esen, S., Gümüşer, B., Ayverdi̇, L. ve Avcu, Y. (2019). Özel yetenekli öğrenci, öğretmen, idareci ve veli gözünden FeTeMM. Journal of STEAM Education, 2(2), 1-27. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/steam/issue/51544/637294
• Fralick B., Kearn J., Thompson S. ve Lyons J. (2009). How middle schoolers draw engineers and scientists. Journal of Science Education and Technology, 18, 60–73.
• Gao, X., Li, P., Shen, J. ve Sun, H. (2020). Reviewing assessment of student learning in interdisciplinary STEM education. International Journal of STEM Education. 7, 24. https://doi.org/10.1186/s40594-020-00225-4
• Hacıömeroğlu, G. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) öğretimi yönelim düzeylerinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 10(1), 183 - 194.
• Helvacı, İ. ve Yılmaz, M. (2020). Görsel sanatlar eğitiminde disiplinler arası yaklaşım: STEAM. Kastamonu Education Journal, 28(6), 2203-2213.
• Hendricks, C. (2009). Improving schools through action research: A comprehensive guide for educators. Upper Saddle River: Pearson.
• Herro, D. ve Quigley, C. (2017). Exploring teachers’ perceptions of STEAM teaching through professional development: implications for teacher educators. Professional Development in Education, 43, 416–438. https://doi.org/10.1080/19415257.2016.1205507.
• Herro D., Quigley C. ve Cian, H. (2019). The challenges of STEAM instruction: Lessons from the field. Action Teacher Educ. 41(2), 172–190. https://doi.org/10.1080/01626620.2018.1551159
• Hiğde, E., Aktamış, H., Arabacıoğlu, T., Şen, H., Özen Ünal, D. ve Yazıcı, E. (2020). Öğretmen ve öğretmen adaylarının STEM alanlarına yönelik tutumlarının ve STEM öğretı̇mı̇ yönelı̇mlerı̇nı̇n farklı değı̇şkenler açısından incelenmesi̇. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1) , 34-56.
• Kang, N. A. (2019). Review of the effect of integrated STEM or STEAM (science, technology, engineering, arts and mathematics) education in South Korea. Asia Pac. Sci. Educ. 5, 6 (2019). https://doi.org/10.1186/s41029-019-0034-y
• Kanlı, E. ve Özyaprak, M. (2015). STEM education for gifted and talented students in Turkey. Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(2), 1-10.
• Karakaya, F., Ünal, A., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin STEM yaklaşımına yönelik farkındalıkları. JRES,5(1), 124-138.
• Kızılay, E., (2018). Türkiye’de STEM alanlarında kariyer ve istihdam. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 570-574.
• Kim. D. H., Go, D. G., Han, M. J. ve Hong, S. H. (2014). The effects of science lessons applying STEAM education program on the creativity and interest levels of elementary students. Journal of the Korean Association for Research in Science Education, 34(1), 43-54. https://doi.org/10.14697/jkase.2014.34.1.1.00043
• Koyunlu Ünlü, Z. ve Dökme, İ. (2017). Özel yetenekli öğrencilerin FeTeMM’in mühendisliği hakkındaki imajları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 196-204.
• Lee, J. M. ve Shin, Y.J. (2014). An analysis of elementary school teachers' difficulties in the STEAM class. Journal of Korean Elementary Science Education, 33(3), 588-596. http://dx.doi.org/10.15267/keses.2014.33.3.588
• Margot, K.C. ve Kettler, T. (2019). Teachers’ perception of STEM integration and education: a systematic literaturere view. IJ STEM Ed., 6, 2(2019). https://doi.org/10.1186/s40594-018-0151-2
• Maxwell, J. A. (2013). Qualitative research design: An interactive approach (third edition). Los Angeles, USA: Sage.
• MEB. (2013). Özel yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı 2013 – 2017, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. Erişim: https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_10/25043741_zelyeteneklibireylerstratejiveuygulamaplan20132017.pdf
• MEB. (2016). STEM eğitimi raporu. Ankara: SESAM Grup A.Ş. https://yegitek.meb.gov.tr/STEM_Egitimi_Raporu.pdf
• MEB. (2018). 2023 Eğitim Vizyonu. Erişim: http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• MEB. (2019). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi, Erişim: http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/87-2019
• MEB. (2020). Bilim ve sanat merkezleri güçleniyor. Erişim: https://orgm.meb.gov.tr/www/bilim-ve-sanat-merkezleri-gucleniyor/icerik/1474
• Moakler, M. W., Jr. ve Kim, M. M. (2014). College major choice in STEM: Revisiting confidence and demographic factors. The Career Development Quarterly, 62(2), 128–142. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2014.00075.x
• National Research Council (NRC). (2011). Successful K-12 STEM education: Identifying effective approaches in science, technology, engineering, and mathematics. Washington, DC: The National Academies Press
• Özbilen, A. G. (2018). STEM eğitimine yönelik öğretmen görüşleri ve farkındalıkları. Bilimsel Eğitim Araştırmaları, 2(1), 1-21.
• Özçeli̇k, A. ve Akgündüz, D. (2018). Üstün/Özel yetenekli öğrencilerle yapılan okul dışı STEM eğitiminin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2) , 334-351.
• Park, H., Byun, S., Sim, J., Han, H., ve Baek, Y. S. (2016). Teachers’ perceptions and practices of STEAM education in South Korea. Eurasia Journal of Mathematics, Science, & Technology Education, 12(7), 1739–1753.
• PwC Türkiye ve TÜSİAD (2017). 2023’e doğru Türkiye’de STEM gereksinimi. Erişim: http://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/9735-2023-edog-ru-tu-rkiye-de-stem-gereksinimi
• Sak, U. (2012). Üstün zekâlılar: Özellikleri tanılanmaları 2. Baskı, Ankara: Vize Publishing
• Sternberg, R. J. (2019). Teaching and assessing gifted students in STEM disciplines through the augmented theory of successful intelligence. High Ability Studies, 30(1-2), 103 -126.
• Şahin, E. (2018). Üstün/Özel yetenekli öğrencilerin STEM eğitim yaklaşımına ve bir STEM materyali olarak Algodoo’ya yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 259-280.
• Şahin, E., ve Kabasakal, V. (2018). STEM eğitim yaklaşımında dinamik matematik programlarının (Geogebra) kullanımına yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(STEMES’18), 55-62.
• Şahin, E. ve Yıldırım, B. (2020). Determination of theeffects of STEM education approach on career choices of gifted and talented students. MOJES: Malaysian Online Journal of Educational Sciences,8(3), 1-13. Erişim: https://mojes.um.edu.my/article/view/24639
• Taber,K. S.(2010). Challenging gifted learners: general principles for science educators; and exemplification in the context of teaching chemistry. Science Education International, 21(1), 5-30.
• Talley, K.G. ve Martinez Ortiz, A. (2017). Women’s interest development and motivations to persist as college students in STEM: a mixed methods analysis of views and voices from a Hispanic-Serving Institution. International Journal of STEM Education, 4(5). https://doi.org/10.1186/s40594-017-0059-2
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları
• Tekerek, B. ve Karakaya, F. (2018). STEM education awareness of pre-service science teachers. International Online Journal of Education and Teaching (IOJET), 5(2), 348-359.
• Özcan, H ve Koştur, H. (2018). Fen bilimleri dersi öğretmenlerinin STEM eğitimine yönelik görüşleri. Sakarya University Journal of Education, 8(4) (Supplement Issue) , 364-373.
• Ülger, B. B. ve Çepni, S. (2018). Üstün yeteneklilerde STEM eğitimi. S. Çepni (Ed.) Kuramdan uygulamaya STEM+A+E eğitimi içinde (s.485-523). Ankara: Pegem Akademi.
• World Economic Forum. (2018). The future of jobs: centre for the new economy and society. World Economic Forum, Geneva, Switzerland. Erişim: http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf
• Yenilmez, K. ve Balbağ, Z. (2016). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmeni adaylarının STEM’e yönelik tutumları. Journal of Research in Education and Teaching, 5(4), 301-307.
• Yıldırım, P. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) entegrasyonuna ilişkin nitel bir çalışma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 31-55. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunikkefd/issue/33367/351798
• Yıldırım, B. (2018). STEM uygulamalarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 42-53. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ekuad/issue/35893/410906
• Yıldırım, B. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının STEM eğitiminde biyomimikri uygulamalarına yönelik görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1) , 63-90. Erişim: http://www.gefad.gazi.edu.tr/en/pub/issue/43993/361834
• Yıldırım, B. (2020). Öğretmen yetiştirme üzerine bir model önerisi: STEM öğretmen enstitüleri eğitim modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 70-98.