Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlıkları ile Mobil Öğrenmeye Yönelik Tutumları

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 291 - 325, 31.05.2022

Nurhayat Yılmaz Recep Çakır

Öz

Bu çalışmanın amacı, farklı üniversitelerde eğitim alan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlıkları ile mobil öğrenmeye yönelik tutumlarını incelemektir. Bu doğrultuda öğrencilerin kişisel bilgilerini öğrenmek için kişisel bilgi formu, 17 maddeden oluşan “Dijital Okuryazarlık Ölçeği” ile 45 maddelik “Mobil Öğrenmeye Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmaya 254 kadın ve 99 erkek toplam 353 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama yöntemi ile yürütülmüştür. Toplanan veriler SPSS istatistik paket programı ile betimsel analizler, bağımsız örneklem t testi, anova ve korelasyon testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının dijital okuryazarlıkları ile mobil öğrenmeye ilişkin tutumlarının orta düzeyde olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte, öğretmen adaylarının bazı demografik özellikleri arasında dijital okuryazarlık ve mobil öğrenmeye yönelik tutumları açısından anlamlı farklılıklar olduğu gözlenmiştir. Ayrıca öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık ve mobil öğrenmeye yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çalışma bulguları doğrultusunda, öğretmen adaylarına öğrenim döneminde dijital okuryazarlık ve mobil öğrenme becerileri ile ilgili eğitimler verilmesi önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, dijital okuryazarlık, mobil öğrenme, mobil öğrenmeye yönelik tutum

Kaynakça

• Akkoyunlu, B. & Soylu, M.Y. (2010). Öğretmenlerin sayısal yetkinlikleri üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 748-768.
• Altun, A. (2010). Medya okuryazarlığının sosyal bilgiler programıyla ilişkilendirilmesi ve öğretimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Al-Emran, Mustafa, Hatem M. Elsherif & Khaled Shaalan (2016). Investigating attitudes towards the use of mobile learning in higher education. Computers in Human Behavior, 56, 93- 102.
• Ay, K., & Seferoğlu, S. S. (2017). Lisansüstü öğrencilerin çevrim-içi bilgi arama stratejilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 51-66.
• Bakır, E. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık seviyelerinin dijital vatandaşlık alt boyutlarına göre belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• Bartın Üniversitesi (2014). Faaliyet Raporu ( https://cdn.bartin.edu.tr/egitim/0a70bd37-bfd0-40a3-84cb-a1433b65ec0f/2014faaliyetraporu.pdf) adresinden erişilmiştir
• Başoğlu, E. B. (2010). Cep telefonu ve sözcük kartı kullanan öğrencilerin ingilizce sözcük öğrenme düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu (2020). 4. Çeyrek Raporu. (https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/pazar-verileri/ceyrek-raporu-2020-4-ceyrek-26-03-21-kurum-disi.pdf adresinden erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni. SPSS uygulamaları ve yorum (Gözden geçirilmiş yirmi birinci baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cakir, R. (2019). Effect of web-based intelligence tutoring system on students' achievement and motivation. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 7(4), 45–59.
• Chartered Institute of Library and Information Professionals (2004). Information Literacy Definition. (http://www.cilip.org.uk/ professionalguidance/ informationliteracy/definition adresinden erişilmiştir
• Corbeil, J. R., & Valdes-Corbeil, M. E. (2007). Are you ready for mobile learning? Educause Quarterly, 30(2), 51-58.
• Coşkun, Y.D., Cumaoğlu, G.K. & Seçkin, H. (2013). Bilgisayar öğretmen adaylarının bilişim alanıyla ilgili okuryazarlık kavramlarına yönelik görüşleri. Internatioanal Journal of Human Sciences, 10(1), 1259-1272.
• Çakır, Y. (2019). İlköğretim matematik derslerinde mobil öğrenmenin kullanımına ilişkin öğrenci tutumlarına yönelik ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes University, Aydın.
• Çavuş, N., & Doğan, İ. (2009). M-learning: an experiment in using sms to support. British Journal of Educational Technology, 40 (1), 78-91.
• Çelik, A. (2012) Yabancı dil öğreniminde karekod destekli mobil öğrenme ortamının aktif sözcük öğrenimine etkisi ve öğrenci görüşleri: Mobil sözlük örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Çelik, A. (2013). M-öğrenme tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik analizleri, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4). 172-185.
• Demir, K. & Akpınar E. (2016). Mobil öğrenmeye yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama 6(1), 59-79.
• Dikbaş, E. (2006). Öğretmen adaylarının e-öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• DW (Deutsche Welle Türkçe) (2016). 758 milyon kişi okuma-yazma bilmiyor. (http://www.dw.com/tr/758-milyon-ki%C5%9Fi-okuma-yazma-bilmiyor/a-19528013 adresinden erişilmiştir
• Elçiçek, M., & Bahçeci, F. (2015). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin mobil öğrenmeye yönelik tutumlarının incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 16-33.
• Gilster, P. (1997). Digital Literacy. New York: John Wiley.
• Güneş, F. (1997). Okuma–Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi, Ocak Yayınları, Ankara, Türkiye
• Hamutoğlu, N.B., Güngören., Ö.C., Uyanık G.K. & Erdoğan, D.G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe ’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi 2017(18) 1: 408- 429.
• Heflin, H., Shewmaker J.& Nguyen J. (2017). Impact of mobile technology on student attitudes, engagement, and learning. Computers & Education, 107, 91-99.
• Hwang, G. & Tsai C. C. (2011). Research trends in mobile and ubiquitous learning: A review of publications in selected journals from 2001 to 2010. British Journal of Educational Technology, 42 (4). 65-70.
• Hsieh, W.-M. & Tsai C.-C. (2017). Taiwanese high school teachers' conceptions of mobile learning, Computers & Education. 115, 82-95.
• Kantaroğlu, T. (2017). İşletme fakültesi ve eğitim fakültesi öğrencilerinin mobil öğrenmeye yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık, Ankara, Türkiye.
• Kellner, D. (2001). New technologies/new literacies: Reconstructing education fort the new millenium. International Journal of Technology and Design Education, 11, 67-81.
• Kıyıcı, M. (2008). Öğretmen adaylarının sayısal okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Kızılaslan, D. (2007). Bilgi okuryazarlığı ve üniversite kütüphaneleri: bilgi okuryazarlığı planı hazırlama unsurları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kim, K. T. (2019). The structural relationship among digital literacy, learning strategies, and core competencies among South Korean college students. Educational Sciences: Theory & Practice, 19(2), 3-21.
• Kim, S., & Kim, R. (2002). A study of internet addiction: Status, causes, and remedies. Journal of Korean Home Economics Association English Edition, 3, 1-19
• Koltay, T. (2011). The media and the literacies: media literacy, information literacy, digital literacy. Media Culture Society, 33(2), 211-221.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi , Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Kozan, M. (2018). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve siber zorbalığa ilişkin duyarlılıklarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Köse, U., Koç, D. & Yücesoy, S. A. (2013). An augmented reality based mobile software to support learning experiences in computer science courses. Procedia Computer Science, 25, 370-374
• Kukulska-Hulme, A. & Traxler, J. (2005). Mobile learning: a handbook for educators and trainers (New York, Taylor & Francis).
• Kurbanoğlu, S. S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 723-747.
• Kurnaz, H. (2010). Mobil öğrenme özelliğinin öğrenciler tarafından kullanılabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kutoğlu, Ü. (2006). Medya okuryazarlığı ve çocuk eğitimi, I. Uluslararası Medya Okuryazarlığı Konferansı Bildirileri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayını
• Lan, Y.F. & Sie Y.S. (2010). Using RSS to support mobile learning based on media richness theory, Computers & Education, 55 (2), 723–732.
• List, A. (2019). Defining digital literacy development: an examination of pre- service teachers' beliefs. Computers & Education, 138, 146-158.
• Martin, A. (2005). DigEulit – A European framework for digital literacy: a progress report. Journal of e-Literacy 2(2), 130-136.
• Mudure-Iacob, I. (2019). Digital literacy: from multi-functional skills to overcoming challenges in teaching ESP. Astra Salvensis (14), 59-70.
• Mudra, H. (2020). Digital literacy among young learners: how do EFL teachers and learners view its benefits and barriers? Teaching English With Technology, 20(3), 3-24.
• Ng, W. (2012). Can we teach digital natives digital literacy? Computers & Education, 59, 1065-1078.
• Özbay, M., & Özdemir, O. (2014). Türkçe öğretim programı için bir öneri: Dijital okuryazarlığa yönelik amaç ve kazanımlar. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(2): 31-40
• Özdamlı, F. & Çavuş N. (2011). Basic elements and characteristics of mobile learning. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 28, 937- 942.
• Özerbaş, M.A. & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25.
• Öztürk, Y. (2020). Dijital okuryazarlık hakkında lise öğrencilerinin kendilerine ve anne-babalarına yönelik görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özoğlu, C. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin dijital okuryazarlıkları ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eskişehir.
• Pruet, P., Ang C.S. & Farzin D. (2014). Understanding tablet computer usage among primary school students in underdeveloped areas. Compputers in Human Behavior, 55, 1131-1144.
• Reinking, D. (1994). Electronic Literacy: Perspectives in Reading Research. Athens, GA: National Reading Research Center
• Rikala, J. (2013). Mobile learning a review of current research. Reports of the department of mathematical information technology. Series E. Educational Technology. Jyväskylä: University of Jyväskylä. 1-65
• Sakallı, H. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın
• Saraç, A. (2014). Yeni bir eğitim platformu olarak mobil öğrenme ortamları için uygulama geliştirmenin önemi ve öğretim teknoloğu adaylarının algıları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul
• Shenton, A. K. (2009). Information literacy and scholarly investigation: a British perspective. IFLA journal, 35(3), 226-231
• Sırakaya, M. & Alsancak Sırakaya, D. (2017). Ön lisans öğrencilerinin mobil öğrenme tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 1085-1114.
• Singh, D., & Bakar, Zaitun A.B. (2006). Mobile learning in wireless classrooms. Malaysian Online Journal of Instructional Technology (MOJIT), 3(2), 26-42.
• Sönmez, A. (2018). Mobil öğrenme uygulamalarının öğrencileri kimya dersi kimya her yerde ünitesindeki akademik başarılarına, çevreye ve mobil öğrenmeye yönelik tutumlarına etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Taşkıran, N. Ö. (2007). Medya okuryazarlığına giriş. Beta basım, İstanbul, Türkiye
• Turgut, K. (2019). Öğretmen adaylarının mobil öğrenmeye ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak
• UNESCO. (1984). Media Education. Morsy Zaghloul (Editor). Paris: UNESCO. Wilson, C. ve B. Duncan. (2009). Implementing Mandates in Media Education: The Ontario Experience, 127-140. In: Mapping Media Education Policies in the World: Visions, Programmes and Challenges (Eds: D. FrauMeigs, J. Torrent). 111 United Nations Alliance of Civilizations Grupo Comunicar.
• Usta, E., & Korkmaz, Ö. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar yeterlikleri ve teknoloji kullanımına ilişkin algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 1335-1349.
• We are Social (2020). Türkiye Raporu https://datareportal.com/reports/digital-2020-turkey. Adresinden edinilmiştir
• Yaman, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Niğde.
• Yıldırım, N. (2012). Mobile learning in foreign language education with educational games. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Yıldırım, H. (2017). Mobil öğrenme: Meslek yüksekokullarında bilginin yeniden yapılandırılması üzerine bir durum çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.