Özel Yetenekli ve Tipik Gelişim Gösteren Öğrencilerin Öyküleyici Metinlerindeki Söz Varlıklarının İncelenmesi1

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 3, 369 - 388, 04.11.2023

Esmehan Özer , Mustafa Armut

https://doi.org/10.33907/turkjes.1359252

Öz

Bu araştırmada, özel yetenekli ve tipik gelişim gösteren yedinci sınıf öğrencilerinin yazılı metinlerindeki söz varlıkları karşılaştırılarak derlem tabanlı incelenmiştir. Araştırmanın katılmcılarını yedinci sınıfa devam edip tipik gelişim gösteren 29 öğrenci ile hem devlet okullarında yedinci sınıfa hem de Bilim ve Sanat Merkezine (BİLSEM) devam eden özel yetenekli tanısı almış 29 öğrenci olmak üzere toplam 58 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri öğrencilerin yazdığı “Arkadaşlık/Dostluk” konulu öyküleyici metinlerden Güncel Türkçe Sözlük, Kubbealtı Lugatı ve Türkçe Veri Deposu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi sonucunda, özel yetenekli öğrenciler tipik gelişim gösteren öğrencilerden öyküleyici metinlerinde daha fazla sözcük kullanmalarıyla birlikte bu öğrencilerin farklı sözcük/toplam sözcük oranlarının birbirine yakın olduğu hesaplanmıştır. Tipik gelişim gösteren öğrencilerin öyküleyici metinlerinde kullandıkları edatlar ve bağlaçlar gibi işlev sözcüklerinin aynı metinlerden elde edilen genel söz varlıkları ile oranlarının özel yetenekli akranlarınınkine göre bir miktar yüksek olduğu belirlenmiştir. Tipik gelişim gösteren öğrencilerin öyküleyici metinlerinde kullandıkları atasözleri, deyimler ve kalıp sözcüklerinin aynı metinlerden elde edilen genel söz varlıkları ile oranlarının özel yetenekli akranlarınınkine göre çok az yüksek olduğu bulunmuştur. Ancak özel yetenekli öğrencilerin öyküleyici metinlerinde kullandıkları söz sanatlarının aynı metinlerden ulaşılan genel söz varlıkları ile oranlarının tipik gelişim gösteren akranlarınınkine göre çok az yüksek olduğu hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular alan yazın bağlamında tartışılıp öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenci, BİLSEM, söz varlığı, derlem, yazma.

Kaynakça

• Akça Üşenti, Ü. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilere uygulanan farklılaştırılmış Türkçe öğretim uygulamalarının etkililiğinin sınanması. [Examining the effect of the differentiated Turkish teaching applications for on gifted and talented students] (Tez numarası: 351534) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı. Bilgi Yayınevi.
• Armut, M., Özer, E. ve Kara, M. (2023). Özel yetenekli öğrencilere okutulan Türkçe alanı yardımcı ders materyali kitabındaki metinlerin derlem tabanlı incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 999-1020. https://doi.org/10.17152/gefad.1253930
• Aslan, C., Doğan-Güldenoğlu, B. N., & Altuntaş, İ. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki söz sanatlarıyla ilgili sorular ve etkinlikler üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 13(28), 47-66. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.
• Bell, A., Brenier, J. M., Gregory, M., Girand, C., & Jurafsky, D. (2009). Predictability effects on durations of content and function words in conversational English. Journal of Memory and Language, 60(1), 92-111. http://dx.doi.org/10.1016/j.jml.2008.06.003
• Bernard, H. R. (2002). Research methods in anthropology: Qualitative and quantitative approaches (3rd ed.). Alta Mira Press.
• Bi, B. (2020). Öz düzenleyici strateji gelişimi modelinin özel yetenekli öğrencilerin yazma becerilerine etkisi. [The effect of self-regulated strategy development model on improving gifted students’ story writing skills] (Tez numarası: 618620) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bulut, M. (2013). Türkçe eğitim ve öğretiminde dil ve kültür aktarımı aracı olarak atasözleri ve deyimlerin önemi. Turkish Studies, 8(13), 559-575. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5993
• Costa, L. J., Ahmad, U., Edwards, C., Vanselous, S., Yerby, D. C., & Hooper, S. R. (2014). The writing side. In B. Miller, P. McCardle, & R. Long (Eds), Teaching reading and writing: Improving instruction and student achievement (pp. 21-34). Brookes.
• Cunningham, K. T., & Haley, K. L. (2020). Measuring lexical diversity for discourse analysis in aphasia: Moving-average type-token ratio and word information measure. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 63(3), 710-721. https://doi.org/10.1044/2019_JSLHR-19-00226
• Dement, L. (2008). The relationship of self-evaluation, writing ability, and attitudes toward writing among gifted grade 7 language arts students. (UMI No: 3342482) [Doctoral dissertation, Walden University]. Available from ProQuest Dissertation and Theses database.
• Etikan, I., Musa, S. A. & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1-4. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11
• Gallagher, S. A. (2017). Exploring the efficacy of the word within the word for gifted and typically developing students. Roeper Review, 39(2), 96-111.
• Ghazouani, H. S. (2014). The use of project-based learning as a viable differentiation technique to enhance gifted and non-gifted students’ creative writing skills [Doctoral dissertation, The British University in Dubai (BUiD)].
• Gökçe, B. (2020). Dinleme-söz varlığı ilişkisi. M. N. Kardaş (Ed.), Dinleme eğitimi (s. 91-127). Pegem Akademi.
• Gökdayı, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig, (44), 89-110.
• Henshon, S. E. (2005). Talent development and the creative writing process: A study of high-ability and gifted teenagers (UMI No: 3164088) [Doctoral dissertation, College of William and Mary]. Available from ProQuest Dissertation and Theses Database.
• İnnalı, H. O., & Aydın, İ. S. (2020). The investigation of metacognitive strategies used by gifted and talented students in writing process according to some variables. International Online Journal of Educational Sciences, 12(5), 223-243. https://doi.org/10.15345/iojes.2020.05.016
• İşlekeller-Bozca, A., Emir, S., & Leana-Taşçılar, M. (2018). Koşut eğitim programı ile hazırlanmış Türkçe eğitim programının üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin yaratıcı yazma becerilerine etkisi. Turkish Journal of Giftedness and Education, 8(2), 143-159.
• Kara, M. ve Ünal, M. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığının derlem tabanlı incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 7(1), 252-261. https://doi.org/10.18298/ijlet.3270
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. Baskı). Nobel Yayın.
• Karatay, H. (2016). 6-8. Sınıf öğrencilerinin mecazlı dili anlama düzeyleri. Millî Eğitim Dergisi, 45(210), 265-285. Krejtz, I., Szarkowska, A., & Łogińska, M. (2016). Reading function and content words in subtitled videos. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 21(2), 222-232. https://doi.org/10.1093/deafed/env061
• Lehr, F., Osborn, J., & Hiebert, E. H. (2004). A focus on vocabulary. Pacific Resources for Education and Learning.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2021). Bilim ve sanat merkezleri Türkçe alanı yardımcı ders materyali.
• Oh, S., Hailey, E., Azano, A., Callahan, C., Moon, T. (2012). What works in gifted education- documenting the model-based curriculum for gifted students. Society for Research on Educational Effectiveness.
• Olthouse, J.M. (2014). Gifted children’s relationships with writing. Education of The Gifted, 37(2), 171- 188. https://doi.org/10.1177/0162353214529044
• Orhan-Karsak, H. G. (2014). Bireysel ve işbirlikli blogla bütünleştirilmiş yazma öğretiminin normal ve üstün zekâlı öğrencilerin yazma performanslarına etkisi. [The effect of using individual and cooperative blog to enhance average and gifted students' writing performance] (Tez numarası: 358456) [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Owens, R. E. (2016). Language development: An introduction. (9th ed.). Pearson.
• Özdemir, Ö. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerde yaratıcı yazma çalışmalarının düzeyleri ı̇lköğretim 6, 7, 8. sınıf örneği. [Levels of creative writing works of gifted students (grade 6, 7 and 8)] (Tez numarası: 279878) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özsoy, Y. (2015). Özel yetenekli (üstün zekâlı ve yetenekli) ortaokul öğrencilerinde yazma kaygısı. [Writing anxiety in gifted secondary school students] (Tez numarası: 413674) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Radachy, J. (2015). Role of online instructor dialogue in developing gifted middle school students’ writing skills (UMI No: 3731397) [Doctoral dissertation, Northcentral University]. Available from ProQuest Dissertation and Theses database.
• Ragatz, C. M. (2015). Playing vocabulary games and learning academic language with gifted elementary students (UMI No: 3689691) [Doctoral dissertation, Arizona State University]. Available from ProQuest Dissertation and Theses Global.
• Sarıkaya, B., & Bulut, K. (2022). The investigation of gifted students' speaking and writing anxiety level according to some variables. Education Quarterly Reviews, 5(2), 407-416. https://doi.org/10.31014/aior.1993.05.04.632
• Schmauder, A. R., Morris, R. K., & Poynor, D. V. (2000). Lexical processing and text integration of function and content words: Evidence from priming and eye fixations. Memory & Cognition, 28 (7), 1098-1108. https://doi.org/10.3758/bf03211811
• Sezer, T. (2021). Turkish Data Depository. https://tools.tdd.ai/freq_ci adresinden erişilmiştir.
• Şengül, M. (2015). The relationship between writing dispositions and intelligence domains of gifted students. International Journal of Higher Education, 4(4), 207-215. https://doi.org/10.5430/ijhe.v4n4p207
• Tetik, T., & Aslan-Özer, D. (2022). Supporting the writing skills of primary school third grade gifted students with activity-based digital storytelling: Action research. European Journal of Education Studies, 9(9), 333-368. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v9i9.4475
• Türkben, T. (2018). Söz varlığını belirlemeye ve geliştirmeye yönelik araştırmaların değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4), 993-1032.
• Türkçe sözlük (2010). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ünal, Y. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin okuma alışkanlığına yönelik tutumları ile yazma eğilimleri. [Attitudes towards reading habits and writing tendencies of gifted and talented students] (Tez numarası: 537157) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• VanTassel-Baska, J., & Little, C. (Eds.). (2011). Content-based curriculum for gifted learners. Prufrock Press.
• VanTassel-Baska, J., Zuo, L., Avery, L. D., & Little, C. A. (2002). A curriculum study of gifted- student learning in the language arts. Gifted Child Quarterly, 46(1), 30-44. https://doi.org/10.1177/001698620204600104
• Webb, A. F., Vandiver, B. J., & Jeung, S. (2016). Does completing an enriched writing course improve writing self-efficacy of talented secondary students? Gifted Child Quarterly, 60(1), 47-62. https://doi.org/10.1177/0016986215605359
• Yalçın, S. K. ve Özek, F. (2006). Söz varlığının temel dil becerilerinin ve akademik disiplinlerin kazanımına olan etkileri. Millî Eğitim, 35(171), 130-139.
• Yates, C. M., Berninger, V.W., Abbott, R.D. (1995). Specific writing disabilities in intellectually gifted children. Journal for The Education of The Gifted, 18(2), 131-155. https://doi.org/10.1177/016235329501800203
• Yaylacık, A. (2014). Üstün yetenekli beşinci sınıf öğrencilerinin öyküleyici metin yazma becerileri. [Highly gifted 5th grade students’ narrative text writing skills] (Tez numarası: 359944) [Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.