AYDIN VE KAHRAMANMARAŞ’TA YETİŞEN ZEYTİN (OLEA EUROPAEA L.) ODUNUNUN BAZI ÖZELLİKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 396 - 407, 24.10.2020

Zehra Odabaş-serin , Meltem Kılıç Penezoğlu

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.787699

Cited By: 3

Öz

Son yıllarda hızla artan yapılaşma nedeniyle kesilen meyve ağaçlarının ve budama atıklarının yakacak yerine orman ürünleri sektöründe değerlendirilmesine yönelik çalışmalar artmıştır. Türkiye, zeytin hasat alanı bakımından Dünya’da 6. sırada yer almaktadır. Geniş zeytin alanlarına sahip Aydın ve Kahramanmaraş’ta yeni başlayan bir inşaatın, şantiye sahasından kesilen zeytin (OIea europaea L.) ağaç gövde odunlarının kimyasal, morfolojik ve fiziksel özellikleri belirlenerek, karşılaştırma yapılmıştır. Holoselüloz, α-selüloz, lignin, alkol-benzen çözünürlüğü, sıcak su çözünürlüğü, soğuk su çözünürlüğü, %1 NaOH çözünürlüğü ve kül miktarı sırasıyla Aydın örneklerinde %70.4, %39.8, %23.0, %4.88, %12.5, %11.0, %20.4, %1.15 ve K.Maraş odunlarında ise %58.6, %36.0, %25.3, %17.0, %20.7, %15.9, %28.3 ve %0.79 tespit edilmiştir. Morfolojik özellikleri olarak zeytin ağaç liflerinin uzunluğu, genişliği, çeper kalınlığı ve lümen çapı belirlenmiştir. Bu değerler sırasıyla Aydın’dan alınan örneklerde 0.83 mm, 15.8 µm, 4.32 µm, 11.5 µm ve K.Maraş odunlarında ise 0.78 mm, 12.3 µm, 4.12 µm, 8.17 µm’dir. Zeytin ağaç odunlarının hava kurusu yoğunluğu (D12) 0.88 g/cm3, tam kuru yoğunluğu (Do) 0.78 g/cm3, hacim yoğunluk değeri (R) 0.70 g/cm3, hacimsel daralma (βv) %9.16-10.68, hacimsel genişleme (αv) 10.1-10.9, lif doygunluk noktası (LDN) %13.1-15.6 ve maksimum rutubet içeriği (MMC) %75.3-77.1 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeytin odunu, Kimyasal özellikler, Lif Morfolojisi, olea europaea

Destekleyen Kurum

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Bilimsel ve Araştırma Projeleri (BAP) Birimi

Proje Numarası

2013/3-21 YLS

Teşekkür

Bu çalışma 2013/3-21 YLS proje numarası ile Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Bilimsel ve Araştırma Projeleri (BAP) Birimi tarafından desteklenmiştir

SOME PROPERTIES OF OLIVE WOOD GROWN IN AYDIN AND KAHRAMANMARAŞ REGIONS

Öz

In recent years, the utilization of orchard trees has been increased in forest products industry instead of burning. However, in terms of olive harvesting area Turkey ranks 6th. in the world. In this study, chemical, morphological and physical properties of olive trees (OIea europaea L.) taken from Aydın and Kahramanmaraş (Turkey) were investigated. The chemical constituents of these wood samples were found to be as follows; the holocellulose, α-cellulose, lignin, alcohol-benzene, hot-cold water and 1% NaOH solubilities and ash content of samples supplied from Aydın region were 70.4%, 39.8%, 23.0%, 4.88%, 12.5%, 11.0%, 20.4%, 1.15% whereas wood samples supplied from K.Maraş were 58.6%, 36.0%, 25.3%, 17.0%, 20.7%, 15.9%, 28.3% and 0.79%, respectively. As morphological features, fiber length, fiber diameter, cell wall thickness and lumen diameter were determined. The values for the samples taken from Aydın were, 0.83 mm, 15.8 µm, 4.32 µm, 11.5 µm and for K.Maraş 0.78 mm, 12.3 µm, 4.12 µm, 8.17 µm. The air density results of olive wood was (D12) 0.88 g/cm3. Other properties like oven dry density (Do) 0.78 g/cm3, basic density (R) 0.70 g/cm3, fiber saturation point (LDN) 13.1-15.6%, maximum moisture content (MMC) 75.3-77.1%, volumetric shrinkage (βv) 9.16-10.68% and volumetric swelling (αv) 10.1-10.9% were also determined.

Anahtar Kelimeler

Olive wood, Chemical Composition, Fiber Morphology, olea europaea, physical properties

Proje Numarası

2013/3-21 YLS

Kaynakça

• Akgül, M. & Akça, M. (2014) İğde ağacı odunu (Elaeagnus angustifolia L.) ve kabuğunun kimyasal analizi, II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu Bildiri Kitabı, 568-573, 22-24 Ekim 2014, Isparta.
• Alshammari, B.A., Alotaibi, M.D., Alothman, O.Y., Sanjay, M.R., Kian, L.K., Almutairi, Z., & Jawaid, M. (2019) A New Study on Characterization and Properties of Natural Fibers Obtained from Olive Tree (Olea europaea L.) Residues, Journal of Polymers and the Environment, 27, 2334-2340. https://doi.org/10.1007/s10924-019-01526-8
• Anonim (2012a) 18.08.2012 tarihinde http://www.yaklasansaat.com/dunyamiz/canlilar/-zeytin.asp adresinden alındı.
• Anonim (2012b) 10.07.2012 tarihinde http://www.ayvalikzeytinyagi.org/ adresinden alındı.
• Anonim (2018) 2017 Yılı Zeytin ve Zeytinyağı Raporu. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye.
• As, N., Koç, K. H., Doğu, A. D., Atik, C., Aksu, B. & Erdinler, E. S. (2001) Türkiye’de Yetişen Endüstriyel Öneme Sahip Ağaçların Anatomik, Fiziksel, Mekanik ve Kimyasal Özellikleri, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 51(1), 71-88.
• Atchison, J. E. (1987) Data on Non-wood Plant Fibers, In: The Secondary Fibers and Non-wood Pulping, 3rd ed., ed. F. Hamilton, Chap. 3. Atlanta, GA: TAPPI Press.
• Ay, N. & Şahin, H. (2002) Maçka-Çatak Bölgesi Anadolu Kestanesi (Castanea sativa Mill.) Odununun Bazı Fiziksel Özellikleri, Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 1(1), 63-71.
• Bouhamed, N., Soussi, S., Marechal, P., Amar, M.B., Lenoir, O., Leger, R., & Bergeret, A. (2020) Ultrasound Evaluation of the Mechanical Properties as an Investigation Tool for the Wood-Polymer Composites Including Olive Wood Flour, Mechanics of Materials, Vol. 148, 103445. https://doi.org/10.1016/j.mechmat.2020.103445
• Bozkurt, Y. & Göker, Y. (1987) Physical and Mechanical Wood Technology, İstanbul University Publication No: 3445, Faculty of Forestry Publication No: 388, İstanbul, Turkey.
• Díaz M. J., Eugenio, M. E., López F., & Alaejos, J. (2005) Paper From Olive Tree Residues, Industrial Crops and Products, 211-221. doi:10.1016/j.indcrop.2004.04.009
• Düzkale, G., Bektaş, İ., Tunç, H.H., & Doğanlar, Y. (2015) Zeytin Ağacı (Olea Europaea) Odunun Bazı Fiziksel ve Mekanik Özelliklerinin Belirlenmesi, Ormancılık Dergisi, 10(2), 29-35. FAO (2020) http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC, Erişim tarihi: 23.02.2020
• Gençer, A. (2015) The Utilization of Kiwi (Actinidia deliciosa) Pruning Waste for Kraft Paper Production and the Effect of the Bark on Paper Properties, Drewno, Vol.58 (194), 103-113. doi:10.12841/wood.1644-3985.084.08
• Gençer, A. & Özgül, U. (2016) Utilization of Common Ha¬zelnut (Corylus avellana L.) Prunings for Pulp Producti¬on, Drvna industrija, 67(2), 157-162. doi:10.5552/drind.2016.1529
• Gençer, A. & Türkmen, H. G. (2016) Yabani Kiraz Diri Odunu ve Öz Odunundan Kağıt Üretim Şartlarının Belirlenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 23-31.
• Gençer, A., Özgül, U., Onat, S. M., Gündüz, G., Yaman, B. & Yazıcı, H. (2018) Chemical and Morphological Proper¬ties of Apricot Wood (Prunus armeniaca L.) and Fruit En-docarp, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 20(2), 205-209. doi: 10.24011/barofd.412958
• Gündüz, G., Yıldırım, N., Şirin, G. & Onat, S. M. (2009) Ak Dut Ağacının Anatomik, Kimyasal, Fiziksel ve Mekanik Özellikleri, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 5(1), 131-149.
• Hemmasi, A. H. (2012) Manufacturing Paper Sheets from Olive Wood by Soda, Sulphite and Kraft Pulping. World Applied Sciences Journal, 18(4), 510-513. doi: 10.5829/idosi.wasj.2012.18.04.830
• Jiménez, L., Rodríguez, A., Díaz, J.M., López, F., & Ariza, J. (2004) Organosolv Pulping of Olive Tree Trimmings by Use of Ethylene Glycol/Soda/Water Mixtures, Holzforschung, Vol.58, 122-128.
• Kesik, H. İ., Kaymakçı, A., Olgun, Ç., Çağatay, K. & Tor, Ö. (2017) Portakal (Citrus x sinensis (L.) Osbeck) Odununun Fiziksel, Kimyasal ve Mekanik Özellikleri, Uluslararası Taşköprü Pompeiopolis Bilim Kültür Sanat Araştırmalar Sempozyumu, 1627-1633, 10-12 Nisan, 2017.
• Kılıç Penezoğlu, M. (2019) Bazı Meyve Ağaç Odunlarının Morfolojik, Kimyasal ve Fiziksel Özelliklerinin Belirlenmesi, KSÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, K.Maraş, 43.sayfa.
• López, F., Ariza, J., Eugenio, M.E., Díaz, J., Pérez, I., & Jiménez, L. (2001) Pulping and Bleaching of Pulp from Olive Tree Residues, Process Biochemistry, 37:1-7.
• Oral, M. A. (2006) Anadolu Kestanesinin Sağlıklı ve Hastalıklı Odunlarının Bazı Anatomik ve Fiziksel Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Orman Endüstri Mühendisliği A.B.D., Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
• Pèrez-Bonilla, M., Salido, S., Sànchez, A.van Beek, T., & Altarejos, J. (2013) Effect of Extraction Conditions on the Antioxidant Activity of Olive Wood Extracts, Int. Journal of Food Science. Volume 2013, 13 pg. https://doi.org/10.1155/2013/719593
• Rencoret, J., Gutièrrez, A., Castro, E., & del Río, J.C. (2019) Structural Characteristics of Lignin in Pruning Residues of Olive Tree (Olea europaea L.), Holzforschung, Vol.73(1), 25-34. https://doi.org/10.1515/hf-2018-0077
• Requejo, A., Rodríguez, A., Colodette, J.L., Gomide, J.S., & Jiménez, J. (2012) Comparative Study of Olea europea and Eucalyptus urograndis Kraft Pulps, Cellulose Chemistry and Technology, 46 (7/8), 517-524.
• Rowell, R. M. (2005), Handbook of Wood Chemistry and Wood Composites, Taylor & Francis Group, CRC Press, USA.
• Spearin, W. E. & Isenberg, I. H. (1947) Maceration of Woody Tissue with Acetic Acid and Sodium Chlorite, Science, 105: 214.
• Şahin C. K. & Onay, B. (2020) Alternative Wood Species for Playgrounds Wood From Fruit Trees, Wood Research, Vol.65(1), 149-160. doi:/10.37763/wr.1336-4561/65.1.149160
• Şahin, C. K., Topay, M. & Var, A. A. (2020) A Study on Suitability of Some Wood Species for Landscape Applications: Surface Color, Hardness and Roughness Changes at Outdoor Conditions, Wood Research, 65(3), 395-404. doi:/10.37763/wr.1336-4561/65.3.395404
• Şahin, H. T., Arslan, M. B., Korkut, S. & Şahin C. (2011) Colour Changes of Heat‐Treated Woods of Red‐bud Maple, European Hophornbeam and Oak. Color Research & Application, 36(6), 462-466.
• TAPPI T207 cm-99 (1999) Water Solubility of Wood and Pulp, Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• TAPPI T211om-02 (2002) Ash in Wood, Pulp, Paper and Paperboard: Combustion at 525 oC, Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• TAPPI T212om-12 (2012) One Percent Sodium Hydroxide Solubility of Wood and Pulp, Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• TAPPI T222 om-02 (2002) Acid-Insoluble Lignin in Wood and Pulp. Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• TAPPI T257 cm-12 (2012) Sampling and Preparing Wood for Analysis, Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• TAPPI T264 cm-07 (2007) Preparation of Wood for Chemical Analysis, Tappi Press, Atlanta, GA, USA.
• Toledano, A., Serrano, L., & Labidi, J. (2011) Enhancement of Lignin Production From Olive Tree Prunning Integrated in A Green Biorefinery, Industrial & Engineering Chemistry Research, 50, 6573-6579.
• Topaloğlu, E., Öztürk, M., Ustaömer, D. & Serdar, B. (2019) Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki Bazı Meyve Ağaçlarının Odun Anatomisi Özellikleri ve Kâğıt Üretimi Açısından Değerlendirilmesi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 6(2), 142-151. https://doi.org/10.17568/ogmoad.543568
• TS 2470 (1976) Odunda Fiziksel ve Mekanik Deneyler için Numune Alma Metotları ve Genel özellikleri, 1.Baskı, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• TS 2471 (1976) Odunda, Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Rutubet Miktarı Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• TS 2472 (1976) Odunda, Fiziksel ve Mekaniksel Deneyler İçin Birim Hacim Ağırlığı Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• TS 4083 (1983) Odunda Radyal ve Teğet Doğrultuda Çekmenin Tayini, TSE, Ankara.
• TS 4084 (1983) Odunda Radyal ve Teğet Doğrultuda Şişmenin Tayini, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• TS 4085 (1983) Odunda Hacimsel Çekmenin Tayini, TS 4085, TSE, Ankara, Türkiye.
• TS 4086 (1983) Odunda Hacimsel Şişmenin Tayini, TS 4086, TSE, Ankara, Türkiye.
• TUİK (2019), www.tuik.gov.tr., Erişim tarihi: 27.07.2019.
• Tutuş, A., Çiçekler, M. & Ayaz, A. (2016) Kayısı (Prunus armeniaca L.) Odunu Yongalarının Kağıt Hamuru ve Kağıt Üretiminde Değerlendirilmesi, Türkiye Ormancılık Dergisi, 17(1), 61-67. doi: 10.18182/tjf.29700
• Tutuş, A., Çiçekler, M. & Küçükbey, N. (2016) Pulp and Paper Production from Bitter Orange (Citrus aurantium L.) Woods with Soda-AQ method, Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16(1): 14-18.
• Tutuş, A., Çiçekler, M., Bektaş, İ., Odabaş-Serin, Z. & Özdemir, F. (2018) Investigation of The Chemical Morphological Properties of Lamas Lemon Tree Wood Growing in the Erdemli, Proceedings Book of International Erdemli Symposium, 19-21 April 2018, 894-899, Erdemli-Mersin, Turkey.
• Tutuş, A., Çiçekler, M., Özdemir, F. & Yılmaz, U. (2014) Kahramanmaraş Koşullarında Yetişen Trabzon Hurma Ağacı (Diospyros kaki)’nin Kağıt Hamuru ve Kağıt Üretiminde Değerlendirilmesi, II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 22-24 Ekim 2014, Isparta, s.775-784.
• Tutuş, A., Ezici, A.C. & Ateş, S. (2010) Chemical, Morphological and Anatomical Properties and Evaluation of Cotton Stalks (Gossypium hirsutum I.) in Pulp Industry. Scientific Research and Essays, Vol. 5(12):1553-1560.
• Ververis, C, Georghiou, K, Christodoulakis, N, Santas, P., & Santas, R., (2004) Fiber Dimensions, Lignin and Cellulose Content of Various Plant Materials and Their Suitability for Paper Production. Industrial Crops and Products, 19, 245-254.
• Walia, Y. K. (2013), Chemical and Physical Analysis of Morus nigra (Black mulberry) for its Pulpability. Asian Journal of Advanced Basic Sciences, 1(1), 40-44.
• Wise, E. L. & Karl, H. L. (1962) Cellulose and Hemicelluloses in Pulp and Paper Science and Technology. In: Earl, C.L. (Ed.) Vol. 1: Pulp, McGraw Hill-Book Co., New York.
• Yaman, B. (2002) Türkiye’nin Euro-Siberian (Euxine) Bölgesi’inde Doğal Olarak Yetişen Yabani Kiraz (Cerasus avium (L.) Moench)’ın Morfolojik, Anatomik ve Palinolojik Özellikleri, Doktora Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Bartın. 133s.
• Yaman, B. (2014) Anatomical Differences Between Stem and Branch Wood of Ficus carica L. subsp. carica. Modern Phytomorphology, 6: 79-83.