FARKLI ARAZİ KULLANIM ŞEKİLLERİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 382 - 400, 31.10.2021

Mahmut Reis Bülent Abız Seda Ataş Seda Tat

https://doi.org/10.32328/turkjforsci.916700

Cited By: 1

Öz

Toprak, kayaçların fiziki çevreyle etkileşimleri sonucu oluşan ve oluşumu itibariyle uzun bir süreç alan, insan hayatındaki en temel kaynaklardandır. Aynı zamanda su ve hava ile birlikte doğadaki yaşam süreçlerinin en önemli temel taşlarından biri olması, temel besin maddelerinin üretimini güvence altına almak için vazgeçilmez bir yaşam kaynağı olarak görülmesine neden olmuştur. Bu nedenle toprak insan hayatının devam edebilmesinde büyük önem taşıyan gıda, yem ve yakıt gibi temel ihtiyaçların karşılanmasında ve tüm karasal hayatın devamında en önemli unsur olarak kabul edilmektedir. Arazi kullanım şekilleri ve fizyografik faktörler toprak özelliklerinin değişiminde etkili olan etmenlerin başında gelmektedir. Araştırma alanı Türkiye’nin Doğu Akdeniz Bölgesinde yer almakta olup, Kahramanmaraş il merkezine 30 km uzaklıkta bulunmaktadır Bu çalışmada farklı arazi kullanım şekilleri (orman, tarım, mera) altında gelişen toprakların bazı fiziksel, kimyasal ve hidrolojik özellikleri (tekstür, pH, organik madde, permeabilite, hacim ağırlığı, su tutma kapasitesi, tane yoğunluğu, EC ) araştırılmıştır. Araştırma alanı topraklarının üst katmanında elde edilen verilere göre organik madde içeriği orman topraklarında % 2.04, mera topraklarında % 1.57, tarım topraklarında % 1.75 olarak; hacim ağırlığı değeri orman topraklarında % 1.31, mera topraklarında 1.35 ve tarım topraklarında % 1.44 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen verilere arazi kullanım şekilleri ve bazı toprak özellikleri arasında önemli korelasyonlar tespit edilmiştir. Sürdürülebilir bir ekosistem sürdürülebilir toprak yönetiminden geçmektedir. Bunun için optimal arazi kullanımı arazi yetenek sınıflandırması ve uygulanabilir yönetim ilkeleri ile planlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Arazi kullanımı, Havza, Toprak özellikleri, Kahramanmaraş

Destekleyen Kurum

KAHRAMANMARAŞ SÜTÇÜ İMAM ÜNİVERSİTESİ

Proje Numarası

2018/4-8 YLS

Teşekkür

Bu çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2018/4-8 YLS numarasıyla desteklenmiştir.

EFFECTS OF DIFFERENT LAND USE ON SOME SOIL PROPERTIES

Öz

Soil is one of the most basic resources in human life, which is formed as a result of the interaction of rocks with the physical environment and takes a long process in terms of its formation. At the same time, being one of the most important cornerstones of life processes in nature together with water and air has caused it to be seen as an indispensable source of life to secure the production of essential nutrients. For this reason, soil is considered as the most important element in meeting basic needs such as food, feed and fuel, which are of great importance for the survival of human life, and in the continuation of all terrestrial life. The main aim of watershed management is to conserve the soil, plant, and water resources of a catchment while benefiting humanity. Land use patterns and physiographic factors are among the most important factors in changing soil properties.The study area is located on Turkey's Mediterranean Coast, Kahramanmaras is located 30 km from the city center. Land use types and physiographic factors are among the most important factors in changing soil properties. In this study, some physical, chemical and hydrological properties (texture, pH, organic matter, permeability, volume weight, water holding capacity, grain density, EC) of soils developed under different land use types (forest, agriculture, pasture) were investigated. According to the data obtained from the upper horizon of the soils of the research area, the organic matter content is 2.04 % in forest soils, 1.57% in rangeland soils, and 1.75% in agricultural soils. The bulk density value was determined as 1.31 gr/cm3 in forest soils, 1.35 gr/cm3 in rangeland soils and 1.44 gr/cm3 in agricultural soils. According to the data obtained from the study, some correlations were determined between land use types and some soil properties statistically. The maps obtained in the research and the determined soil characteristics are important for taking measures such as erosion, flood and flood in the region and similar areas. 

Anahtar Kelimeler

Land use, Watershed, Soil properties, Kahramanmaras

Proje Numarası

2018/4-8 YLS

Kaynakça

• Abız, B., 2014. Kahramanmaraş Halfalı Deresi Yağış Havzasında Uzaktan Algılama Teknikleri ve Rusle Yöntemi Kullanılarak Erozyon Risk Haritasının Oluşturulması. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Kahramanmaraş. 108s.
• Aydın, M., 2000. Giresun Yağlıdere Yağış Havzasında Farklı Ana Materyaller Üzerinde Gelişen Toprakların Erozyon Eğilim Değerleri Ve Vejetasyon Yapısı Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• Balcı, A. N„ 1969: Suni Yağmur Apereyi İle Toprak Erodibilitesi Tayini-Metodoloji-(Evaluation of Soil Erodibility by Using Rainfall Simulator-Methodology). İ. Ü. Orman Fak. Dergisi, Seri A. Cilt 19. Sayı 2.
• Balcı, A.N., 1973. Effects of parent material and aspect on soil properties associated with erodibility in the Central Anotolia Region. Bozak Publishing, İstanbul.
• Balcı. A. N., Özyuvacı, N., 1974: Present Status of Education, Training, Research and Prospects in Watershed Management in Turkey (Türkiye’de Havza Amenajmanı Alanında Öğretim. Eğitim vc Araştırma Olanaklarının Bugünkü ve Gelecekteki Durumu), I. Ü. Orman Fak. Dergisi, Seri A, Cilt XXIV, Sayı 2. Black Sea Basin According to International Soil Classification Systems, Journal of Central European Agriculture, no:2 (119-126).
• Barthès, B. & Roose, E., 2002. Aggregate stability as an indicator of soil susceptibility to runoff and erosion : validation at several levels. Catena, 47, pp.133-149. 10.1016/S0341- 8162(01)00180-1. ird-01224950.
• Biro, K., Pradhan, B., Buchroithner, M.F., & Makeschin, F., 2011. An assessment of land use/land-cover change impacts on soil properties in the northern part of Gadarif region, Sudan. Land Degrad Dev (article on-line first available). doi: 10.1002/ldr.1116.
• Blanco, H. & Lal, R., 2008. Principles of Soil Conservation and Management . © Springer Science+Business Media B.V., Springer Dordrecht Heidelberg London New York, DOI 10.1007/978-1-4020-8709-7.
• Brevik, E.C., Cerdà, A., Mataix-Solera, J., et al. (2015). The interdisciplinary nature of soil. Soil, 1 (1). pp. 117-129. ISSN 2199-3971.
• Bridges, E.M.,& Oldeman, L.R., 1999. Global Assessment of Human- Induced Soil Degradation. Arid Soil Research and Rehabilitation, 13:4, 319-325, DOI: 10.1080/089030699263212.
• Celik, I., 2005. Land-use effects on organic matter and physical properties of soil in a southern Mediterranean highland of Turkey. Soil and Tillage Research 83: 270–277.
• Comerford, N.B., Franzluebbers, A.J., Stromberger, M.E., Morris, L., Markewitz, D., & Moore, R., 2013. Assessment and evaluation of soil ecosystem services. Soil Horizons, 54, 1–14. doi: 10.2136/sh12-10-0028.
• Dominati, E., Patterson, M., & Mackay, A., 2010. A framework for classifying and quantifying the natural capital and ecosystem services of soils. Ecol Econ 69(9):1858–1868.
• Ekberli, I. & Kerimova, E., 2005. Azerbaycan’ın Girvan Bölgesinde Sulana Killi Bir Toprağın Bazı Fiziksel-Kimyasal Parametrelerinin Değişimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(3), 54-59.
• Emadi, M., Baghernejad, M., & Reza, H.M., 2009. Effect of land-use change on soil fertility characteristics within water-stable aggregates of two cultivated soils in northern Iran. Land Use and Policy 26 452–457.
• FAO & ITPS, 2015. Status of the World’s Soil Resources (SWSR) – Main Report. Food and Agriculture Organization of the United Nations and Intergovernmental Technical Panel on Soils, Rome, Italy.
• FAO, 2015. Revised world soil charter. Food and Agriculture Organization of the United Nations Viale delle Terme di Caracalla 00153 Rome, Italy.
• Gajić, B., 2013. Physical properties and organic matter of Fluvisols under forest, grassland, and 100 years of conventional tillage. Geoderma 200–201: 114–119.
• Gomiero, T., 2016. Soil degradation, land scarcity and food security: reviewing a complex challenge. Sustainability, 8 (3), p. 281, 10.3390/su8030281.
• Göl, C., 2002. Relations between land use types and some soil properties in Eldivan Region, Cankiri. Doctoral Thesis. Institute of Science and Technology, Ankara University, Ankara
• Hammad, A.H.A., Borresen, T., & Haugen, L.E., 2006. Effect of rain characteristics and terracing on runoff and erosion under the Mediterranean. Soil Till. Res. 87, 39–47.
• Helming, K., Daedlow, K., Hansjürgens, B., & Koellner, T., 2018. Assessment and governance of sustainable soil management. Sustainability, 10, 4432.
• Karlen, D.L.,& Rice, C.W., 2015. Soil Degradation: Will Humankind Ever Learn? Sustainability 7, 12490–12501.
• Lal, R., 1995. Erosion-crop productivity relationships for soils of Africa. Soil Sci. Soc. Am. J. 59 (3), 661–667.
• Morel, J.L., Chenu, C., & Lorenz, K., 2015. Ecosystem services provided by soils of urban, industrial, traffic, mining, and military areas (SUITMAs). J Soils Sediments 15: 1659–1666. DOI: 10.1007/s11368-014-0926-0.
• Ostovari, Y., Ghorbani-Dashtaki, S., Bahrami, H.A., et al., 2016. Modification of the USLE K-factor for soil erodibility assessment on calcareous soils in Iran. Geomorphology, 273, pp. 385-395.
• Özhan, S., Havza Amenajmanı Ders Kitabı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Havza Amenajmanı Anan Bilim Dalı Rektörlük Yayın No: 4510, Orman Fakültesi Yayın No: 481. İstanbul, 2004.
• Özyuvacı, N., 1975. Topraklarda Erozyon Eğiliminin Tahmini Açısından Yapılan Bazı Değerlendirmeler. TÜBİTAK V. Bilim Kongresi, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu Tebliğleri Ormancılık Seksiyonu, 29 Eylül-2 Ekim, s.123-134. İzmir.
• Özyuvacı, N., 1978. Kocaeli Yarımadası Topraklarında Erozyon Eğiliminin Hidrolojik Toprak Özelliklerine Bağlı Olarak Değişimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, A 233, 128s, İstanbul.
• Panagos, P., Meusburger, K., Ballabio, C., et al., 2014. Soil erodibility in Europe: a high-resolution dataset based on LUCAS. Science of Total Environment, pp. 189-200.
• Panagos, P., Standardi, P.G, Borrelli, E., et al., 2018. Cost of agricultural productivity loss due to soil erosion in the european union: from direct cost evaluation approaches to the use of macroeconomic models. Land Degradation & Development 29 (3): 471–484. doi:10.1002/ldr.2879.
• Pereira, P., Bogunovic, I., Muñoz-Rojas, M., & Brevik, E.C., 2018. Soil ecosystem services, sustainability, valuation and management. Curr. Opin. Environ. Sci. Health 5, 7–13.
• Pereira, P.,& Martinez-Murillo, J.F., 2018. Editorial overview: Sustainable soil management and land restoration. Current Opinion in Environmental Science & Health. Volume 5 Pages 98-101.
• Pimentel, D., 2006. Soil erosion: a food and environmental threat. Environment, Development and Sustatinability 8: 119– 137.
• Reicosky, D.C., 2005. Alternatives to mitigate the greenhouse effect: emission control by carbon sequestration. In: Simpósio sobre Plantio direto e Meio ambiente;
• Renschler, C.S., 2003. Designing geo-spatial interfaces to scale process models: the GeoWEPP approach. Hydrol. Process., 17 (5), pp. 1005-1017.
• Savacı, G., 2012. “Kahramanmaraş İli Göz ve Haman Deresi Yağış Havzalarında Corıne Metodolojisi İle Erozyon Risk Haritalarının Oluşturulması”, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Sevim, M., Belgrad Ormanı Bazı Meşçerelerinde Üst Toprağın Fizik ve Şimik Özellikleri Üzerine Araştırmalar, İ.Ü. Orman Fak. Derg., 6, 1 (1956) 114-126.
• Tan, K.H., 1994. Environmental Soil Science, New York, USA, Marcel Dekker Inc., 304. ISBN : 0824791983.
• Williams, J., Bordas, V., & Gascoigne, H., 2004. Conserving Land And Water For Society: Global Challenges And Perspectives. 13th International Soil Conservation Organisation Conference – Brisbane, July.
• Zhaoyong, Z., Abuduwaili, J., & Yimit, H., 2014. The Occurrence, Sources and Spatial Characteristics of Soil Salt and Assessment of Soil Salinization Risk in Yanqi Basin, Northwest China. PLoS ONE 9(9): e106079. doi:10.1371/journal.pone.0106079.