TUNCER GÜLENSOY’UN ALTAYİSTİK VE MOĞOL HALKBİLİMİ ÇALIŞMALARI

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 69 - 81, 20.06.2018

Birol İpek

https://doi.org/10.30563/turklad.419115

Cited By: 3

Öz

Bu
çalışmada Tuncer Gülensoy’un, Altayistik ve Moğol Halkbilimi çalışmaları
anlatılmıştır. Gülensoy, Türkçe, Moğolca, Mançu-Tunguzca, Korece ve Japoncanın
akraba diller olduğuna inanan ve bu alanda çalışmalar yapan bir bilim
insanıdır. Gülensoy, Altay dilleri arasındaki akrabalığın daha iyi anlaşılması
için Moğolca üzerinde müstakil çalışmaların yapılması gerektiğini bütün
çalışmalarında anlatmıştır.

Gülensoy,
Altay dillerinin ortak özellikleri üzerine yaptığı çalışmaların yanında
Mongolistik üzerine de birçok çalışma yapmıştır. Gülensoy, Türkiye’de Moğolca
üzerini doktora yapan ilk bilim insanıdır. Moğolların ikinci önemli eseri olan
“Altan Topçi”yi Türkçeye çevirmiştir.

Gülensoy,
Moğolca ile ilgili birçok çalışmanın yanında Moğol Halk Bilimi ile ilgili
olarak da birçok çalışma yapmıştır. Gülensoy, yaptığı bu çalışmalarda, Türklerde
ve Moğollarda ortak olan kültür, örf ve anane, mitoloji, efsane, askerlik
sanatı, inanç ve kişi adları bakımından benzerlikleri ortaya koymuştur.  

Çalışmamızda
Gülensoy’un Altayistik ile ilgili 6, Moğol Halkbilimi ile ilgili 8, toplam 14
makalesine yer verdik. 

Anahtar Kelimeler

Türkçe, Altayistik, Mongolistik, Halkbilimi, Kültür

Kaynakça

• ALTINKAYNAK, E. (2007), “Cengiznâme Hakkında Bazı Değerlendirmeler”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, İZMİR: Cilt: VII, Sayı 1, Sayfa: 1-20.
• AYAN, E. (2005), “Tarihi Kaynaklar Işığında Börte Çine ve Alan Kuva Efsaneleri (1)”, Orkun, Mart 2005, Sayı 85, s. 34-37.
• AYAN, E. (2005), “Tarihi Kaynaklar Işığında Börte Çine ve Alan Kuva Efsaneleri (2)”, Orkun, Nisan 2005, Sayı 86, s. 44-47.http://www.kavgamiz.com/orkun/borte-cine-ve-alan-kuva-efsaneleri-1-y1378.html. (13.02.2018).
• CAFEROĞLU, A. (1961), “Türk Onomastiğinde Köpek Kültü”, TDAY-Belleten, Ankara: s.1-11.
• DURBİLMEZ, B., (2006), “Prof. Dr. Tuncer Gülensoy’un Halkbilimi Çalışmaları”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri: Sayı-20, Yıl-2006/1, s. 1-17.
• ERCİLASUN, A. B. (2018), “Türklerin Türeyiş Efsaneleri: En Eski Kayıt”, Yeni Çağ Gazetesi, 28 Ocak. http://www.yenicaggazetesi.com.tr/turklerin-tureyis-efsaneleri-en-eski-kayit-46030yy.htm (ET: 14.02. 2018).
• ERCİLASUN, A. B. (2018), “Türklerin Türeyiş Efsaneleri: “Yeniden Türeme”, Yeni Çağ Gazetesi, 4 Şubat. http://www.yenicaggazetesi.com.tr/turklerin-tureyis-efsaneleri-yeniden-tureme-46123yy.htm (ET: 14.02.2018).
• ERCİLASUN, A. B. (2018), “Türklerin Türeyiş Efsaneleri: Oğuz Kağan Destanı”, Yeni Çağ Gazetesi, 11 Şubat. http://www.yenicaggazetesi.com.tr/turklerin-tureyis-efsaneleri-oguz-kagan-destani-46214yy.htm (ET: 14.02.2018).
• Erciyes (Aylık Fikir ve Sanat Dergisi), (2005), Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Özel Sayısı, Yıl: 28, Sayı: 331, Temmuz-2005, Kayseri.
• GÜL, B.(1999), “Türkiye'de Altayistik Alanında Yapılan Çalışmaların Açıklamalı Kaynakçası Üzerine Bir Deneme”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt, Sayı 7,s.119-172.
• GÜL, B. (2012), “Türk Moğol Araştırmaları”: Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (1973), Mongolistik Üzerine Türkiye’de Yapılan Yayınlarla İlgili Bir Bibliyografya Denemesi, Bibliyografya-Kitap Haberleri Bülteni KHB, C.II /3 (Mayıs 1973), s.72-76.
• GÜLENSOY, T. (1974), “Eski Türk ve Moğol Askerlik Teşkilȃtının Benzeyen Taraflarıyla Çinggiz Khan’ın Büyük Yasası’ndaki Askerî Cezalar”, Töre, S 24, (1974), s. 11-15.
• GÜLENSOY, T. (1976), “Cebe” Adı Hakkında, Atsız Armağanı, İstanbul: s.257-265.
• GÜLENSOY, T. (1982), “Doğumunun 70. Yılı Dolayısıyla: Prof. Dr. Ahmet Temir-Hayatı ve Eserleri”, Erciyes V/ 57, Eylül. s.1-10. (Ayrıca kitap olarak basılmıştır).
• GÜLENSOY, T.(2008), Altan Topçi, Ankara: Kültür Ajans Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2009), Ötemiş Hacı Cengizname, Ankara. Kültür Ajans Yayınları.
• GÜLENSOY, T.-Küçüker, P.(2015), Eski Türk-Moğol Kişi Adları Sözlüğü, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2017), “Altayistik-Mongolistik-Halk Bilimi” Makaleler-2, Ankara: Akçağ Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2012), Türkiye Türkologları ve Türk Diline Emek Verenler 1 (1800-1950: Türkolojinin 150 Yılı), Ankara: Akçağ Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2015), Türkiye Türkologları ve Türk Diline Emek Verenler 2. Cilt, Ankara: Akçağ Yayınları.
• GÜLENSOY, T. (2000), Türkçe El Kitabı, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 19-57.
• GÜLENSOY, T.(2013), “Türkçe ile Moğolca İlişkileri”, Prof. Dr. Leyla Karahan Armağanı, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 515-532.
• GÜLENSOY, T. (2000), “Altayistic, Mongolistic and Anatolian Dialects”, Hasan Eren Armağanı, Ankara: TDK Yayınları, s.190-195.
• GÜLENSOY, T. (2000), “Börteçine ve Temuçin”, Hasan Eren Armağanı, Ankara: s.196-199.
• GÜLENSOY, T. (2007), “Türkiye Türkologları ve Türk Diline Hizmet Edenler” Ansiklopedisine Başlarken”, Erciyes Dergisi, Kayseri: Yıl, 30, S.353, Mayıs, s.1-3.
• GÜLENSOY, T. (2009), Ötemiş Hacı Cengizname, Ankara: Kültür Ajans Yayınları.
• GÜNDÜZ, T. (2016), Oğuz Kağan Destanı-Reşideddin Oğoznâmesi-, İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• KAYA, M. L. (2017), Moğolların Gizli Tarihçesi (Moğolların Kırmızı Kitabı), İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2011, Kronik Yayınları, 2017.
• KAYMAZ, Z.(2005), “Prof. Dr. Tuncer Gülensoy ve Altayistik”, Erciyes Dergisi, Tuncer Gülensoy Özel Sayısı, Kayseri: Yıl:28, Sayı 331, s. 27.
• KİBAR, O.(2005), Türk Kültüründe Ad Verme, Ankara: 1. Baskı, Akçağ Yayınları.
• KÜÇÜKER, P. (2015), “Doğumunun 76. Yazı Hayatı’nın 56. Yılında Prof. Dr. Tuncer Gülensoy (Prof. Dr. Tuncer Gülensoy’un Bibliyografyasına Ek)”, Kültür Evreni, Yıl-2015, Sayı-24, s.64-71.
• LESSING F. D. (2003), Moğolca Türkçe Sözlük, (Çev., Günay Karaağaç), Ankara: TDK Yayınları.
• ÖGEL, B. (2018), “Türk Efsaneleri Üzerinde İncelemeler, Uygur’ların Menşe Efsanesi”, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1023/12393.pdf (ET: 03.02.2018).
• ÖZKAN, N. (2006), “Prof. Dr. Tuncer Gülensoy”, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Özel Sayı: Prof. Dr. Tuncer Gülensoy Armağanı ), Kayseri: C.1, S.20, s. 1987-2029. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/219341 (ET: 26.02.2018). s.1-43.
• SERTKAYA, O. F. (2012), “Türkiye ve Mongolistik”, Gazi Türkiyat, Güz 2012/11, s. 1-10.
• SERTKAYA, A. G. (2014), “Moğolca’dan Türkçe’ye ve Türkçe’den Moğolca’ya Geçen Kelimelerin Sistematiği ve Bu Alınçlamalar Üzerinde Yapılan Çalışmalar”, Türk-Moğol Araştırmaları Çalıştayı Gazi Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Merkezi 24 EKİM 2014, ANKARA. http://profdraysegulsertkaya.com/pdf/mogolca-sistematik.pdf (ET: 9.03.2018)
• TEMİR, A.(1992), “Ural-Altay ve Altay Dilleri”, Türk Dünyası El Kitabı, 2. Cilt, 2. Baskı Ankara. s.3-6.
• TEMİR, A. (1986), Moğolların Gizli Tarihi, Ankara, TTK Yayınları.
• TEMİR, Ahmet (1998), “Moğolca ile Türkçe İlişkileri”, TDAY-Belleten, Ankara: TTK Basım Evi, 1994, s.295-300.
• TEMİR, A. (1955), “Türkçe İle Moğolca Arasındaki İlgiler”, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt XIII, Sayı: 1-2 Mart-Haziran. s.1-25. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1239/14135.pdf (ET: 19.02.2018).
• TEKİN, T. (2003), “Altay Dilleri Teorisi”, Makaleler-1 Altayistik, (Haz:, Emine Yılmaz-Nurettin Tekin), Ankara: Grafiker Yayınları, s.73-86.
• TUNA, O. N. (1972), “Osmanlıcada Moğolca Ödünç Kelimeler I”, Türkiyat Mecmuası, C. XVII, İstanbul: s. 209-250. http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuturkiyat/article/view/1023001129/pdf (ET:24.02.2018).
• TUNA, O. N. (1976), “Osmanlıcada Moğolca Kelimeler” http://dergipark.ulakbim.gov.tr/iuturkiyat/article/viewFile/1023000769/pdf (ET:24.02.2018).
• TUNA, O. N. (1992), “Altay Dilleri Teorisi”, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara, 2. Cilt, 2. Baskı s.5.7-8.
• TÜMER, G. (1992), “Budizm”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: 6. Cilt, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s.352-360.