Öz
Existentialism, one of the most important and influential philosophical movements in modern life, examines the individual existence within the context of concrete propositions. The movement gains a popularity in several countries, particularly in France. This popularity influences fictional writing as well. It is crucial that texts evolve parallel to social changes and developments in terms of experiencing life's reflections. It is possible to see the influence of existential philosophy in literary texts when existentialism has begun to be recognized in Turkey. Existentialism's presence can be seen in the works of Turkish author Erhan Bener, who is a fecund and independent writer, unaffected by any movement. In this study, the ontological inquiries, pursuits, loneliness, and depression of Reha, the main character in Bener's "Baharla Gelen," will be analyzed in light of the approach referred. In addition, the relationship Reha has with the people around him will be examined in the light of the leading name of existentialism J.P. Sartre's observations on the concept of the “other”.
Anahtar Kelimeler
Erhan Bener Baharla Gelen existentialism nihilism anxiety the other
Kaynakça
- ANDAÇ, Feridun (2004). Erhan Bener’in Dünyasına Yolculuk. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
- AYTAÇ, Gürsel (1990). Edebiyat Yazıları I. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- BAHTIN, Mihail (2020). Karnavaldan Romana. (çev. Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- BENER, Erhan (2000). Baharla Gelen. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- BENER, Erhan (2004). “Edebiyatımızda 1950 Kuşağı/Soruşturma”, Adam Öykü, Sayı: 53, 44-46.
- BUTLER, Judith (1998). “Toplumsal Cinsiyet Yanıyor: Benimseme ve Yıkma Sorunları”, çev. Mehmet Moralı, Defter, Sayı: 34, 123-141.
- CIORAN, E. M. (2019). Umutsuzluğun Doruklarında. İstanbul: Jaguar Kitap.
- COLETTE, Jacques (2006). Varoluşçuluk. (çev. Işık Ergüden), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- ÇÜÇEN, A. Kadir (2015). Varoluş Filozofları. Ankara: Sentez Yayıncılık.
- DİRLİKYAPAN, Jale Özata (2010). Kabuğunu Kıran Hikâye (Türk Öykücülüğünde 1950 Kuşağı). İstanbul: Metis Yayınları.
- GÜRBİLEK, Nurdan (2018). Mağdurun Dili. İstanbul: Metis Yayınları.
- KARABULUT, Özcan (2005). “Vüs’at O. Bener ile Söyleşi”, İmge Öyküler, Sayı: 4, 102-113.
- KILIÇ, Sinan (2006). Jean-Paul Sartre’ın Varoluş Felsefesinde Öteki Kavramı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Antalya.
- MOUNIER, Emmanuel (2019). Varoluş Felsefelerine Giriş. (çev. Serdar Rifat Kırkoğlu), İstanbul: Fol Kitap.
- ÖZÇELEBİ, Betül (2004). Erhan Bener Hayatı Sanatı ve Eserleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
- ÖZTOKAT, Nedret (2005). “Varoluşçuluk: Felsefeden Edebiyata Uzanan Bir Yol”, Kitap-lık, Sayı: 86, 69-75.
- PIRANDELLO, Luigi (2016). Biri, Hiçbiri, Binlercesi. (çev. Nevin Yeni), İstanbul: Alfa Yayınları.
- SAĞLIK, Şaban (2017). “Kurmaca Âlemin Kurmaca Sözcülerinden Romanda Zaman-Mekân-Tasvir”, Hece Türk Romanı Özel Sayısı, Cilt: I, Sayı: 65-66-67, 144-182.
- SARTRE, Jean-Paul (2009). Varlık ve Hiçlik. (çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen), İstanbul: İthaki Yayınları.
- SOYKAN, Ömer Naci (1999). “Varoluş Yolunun Ana Kavşağında: Korku ve Kaygı Kierkegaard ve Heidegger’de Bir Araştırma”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Sayı: 6, 35-53.
- ŞAKAR, Cemal (2004). “’50 Kuşağının Öykü Serüveni”, Hece Öykü, Sayı: 6, 50-55.
- TİMUÇİN, Afşar (2004). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bulut Yayınları.
- WARTENBERG, Thomas E. (2018). Yeni Başlayanlar İçin Varoluşçuluk. (çev. Nurdan Soysal), İstanbul: Say Yayınları.
- YALÇIN, Murat (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. Cilt I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Öz
Modern hayatın en etkili ve en önemli felsefî akımlarından biri olan varoluşçuluk, bireyin varoluşunu somut önermeler çerçevesinde irdeler. Akım, Fransa başta olmak üzere pek çok ülkede popülerlik elde eder; bu popülarite kurmaca metinlere de yansır. Metinlerin toplumsal değişim ve gelişimlere paralel bir düzlemde seyretmesi yaşanan hayatın yansımalarını izleyebilmek açısından önemlidir. Bu bağlamda varoluşçuluğun Türkiye’de tanınmaya başlamasıyla birlikte edebî metinlerde de varoluşçu felsefenin etkisini görmek mümkündür. Varoluşçuluğun etkisi, herhangi bir akıma dâhil olmayan/bağımsız yazarımız Erhan Bener’in eserlerinde de kendisini gösterir. Bu çalışmada Bener’in bahsedilen anlayış doğrultusunda kaleme aldığı Baharla Gelen romanının başkarakteri Reha’nın ontolojik sorgulamaları, arayışları, yalnızlığı, bunalımı etrafında bir inceleme gerçekleştirilecek; yanı sıra varoluşçuluğun öncü ismi J. P. Sartre’ın “öteki” kavramına ilişkin tespitleri doğrultusunda Reha’nın çevresindeki bireyler ile kurduğu ilişki irdelenmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ANDAÇ, Feridun (2004). Erhan Bener’in Dünyasına Yolculuk. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
- AYTAÇ, Gürsel (1990). Edebiyat Yazıları I. Ankara: Gündoğan Yayınları.
- BAHTIN, Mihail (2020). Karnavaldan Romana. (çev. Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- BENER, Erhan (2000). Baharla Gelen. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- BENER, Erhan (2004). “Edebiyatımızda 1950 Kuşağı/Soruşturma”, Adam Öykü, Sayı: 53, 44-46.
- BUTLER, Judith (1998). “Toplumsal Cinsiyet Yanıyor: Benimseme ve Yıkma Sorunları”, çev. Mehmet Moralı, Defter, Sayı: 34, 123-141.
- CIORAN, E. M. (2019). Umutsuzluğun Doruklarında. İstanbul: Jaguar Kitap.
- COLETTE, Jacques (2006). Varoluşçuluk. (çev. Işık Ergüden), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- ÇÜÇEN, A. Kadir (2015). Varoluş Filozofları. Ankara: Sentez Yayıncılık.
- DİRLİKYAPAN, Jale Özata (2010). Kabuğunu Kıran Hikâye (Türk Öykücülüğünde 1950 Kuşağı). İstanbul: Metis Yayınları.
- GÜRBİLEK, Nurdan (2018). Mağdurun Dili. İstanbul: Metis Yayınları.
- KARABULUT, Özcan (2005). “Vüs’at O. Bener ile Söyleşi”, İmge Öyküler, Sayı: 4, 102-113.
- KILIÇ, Sinan (2006). Jean-Paul Sartre’ın Varoluş Felsefesinde Öteki Kavramı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Antalya.
- MOUNIER, Emmanuel (2019). Varoluş Felsefelerine Giriş. (çev. Serdar Rifat Kırkoğlu), İstanbul: Fol Kitap.
- ÖZÇELEBİ, Betül (2004). Erhan Bener Hayatı Sanatı ve Eserleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
- ÖZTOKAT, Nedret (2005). “Varoluşçuluk: Felsefeden Edebiyata Uzanan Bir Yol”, Kitap-lık, Sayı: 86, 69-75.
- PIRANDELLO, Luigi (2016). Biri, Hiçbiri, Binlercesi. (çev. Nevin Yeni), İstanbul: Alfa Yayınları.
- SAĞLIK, Şaban (2017). “Kurmaca Âlemin Kurmaca Sözcülerinden Romanda Zaman-Mekân-Tasvir”, Hece Türk Romanı Özel Sayısı, Cilt: I, Sayı: 65-66-67, 144-182.
- SARTRE, Jean-Paul (2009). Varlık ve Hiçlik. (çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen), İstanbul: İthaki Yayınları.
- SOYKAN, Ömer Naci (1999). “Varoluş Yolunun Ana Kavşağında: Korku ve Kaygı Kierkegaard ve Heidegger’de Bir Araştırma”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Sayı: 6, 35-53.
- ŞAKAR, Cemal (2004). “’50 Kuşağının Öykü Serüveni”, Hece Öykü, Sayı: 6, 50-55.
- TİMUÇİN, Afşar (2004). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bulut Yayınları.
- WARTENBERG, Thomas E. (2018). Yeni Başlayanlar İçin Varoluşçuluk. (çev. Nurdan Soysal), İstanbul: Say Yayınları.
- YALÇIN, Murat (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. Cilt I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Haziran 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 31 Ocak 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 25 Sayı: 1 |
