2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Tokat İli Örneği)

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 257 - 276, 31.12.2021

Göktürk Burak Çeliktaş , Ömer Faruk Sönmez

Öz

Araştırmanın amacı 2018-2019 eğitim-öğretim yılından itibaren tüm sınıflarda uygulanmaya başlanan sosyal bilgiler öğretim programını sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirmek ve öğretmenlerin görüşlerinin cinsiyet, eğitim durumu, mezun olunan bölüm, meslekteki kıdem yılı ve görev yaptıkları okulun bulunduğu yerleşim yeri değişkenlerine göre farklılaşma durumunu tespit etmektir. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Tokat ili ve tüm ilçelerinde görev yapan 236 sosyal bilgiler öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada basit tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılmış ve 157 sosyal bilgiler öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri kişisel bilgiler ve programın öğelerini içeren toplamda 28 maddeden oluşan Öğretim Programına İlişkin Öğretmen Görüşleri Ölçeği ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 22.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde, çarpıklık, basıklık, standart sapma ve parametrik testlerden t testi ve tek yönlü varyans testi kullanılmıştır.

Araştırma bulgularından, öğretmenlerin programın hedef öğesine ilişkin olarak genelde olumlu görüşlere sahip oldukları; içerik öğesinin uygun yoğunlukta olmadığı, ezbercilikten uzak ve uygulamaya dönük hazırlanmadığı, bireyin ilgi ve gereksinimlerine, öğrencilerin gelişim özelliklerine ve hazırbulunuşluk düzeylerine uygun olmadığı; öğrenme-öğretme süreci için ayrılan ders saatinin yetersiz olduğu, ölçme-değerlendirme yöntem ve tekniklerinin süre açısından uygulanabilir olmadığı, ölçme ve değerlendirme sürecinde bireysel farklılıkların dikkate alınmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin programa ilişkin görüşlerinde cinsiyet, eğitim durumu, mezun olunan bölüm/program, mesleki kıdem, görev yapılan okulun bulunduğu yerleşim yeri açısından anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Araştırma bulgularından yola çıkarak öğrenme-öğretme ve ölçme-değerlendirme süreci için ders saatlerinin artırılmasının gerekli olduğu, programın içeriğinin bireyin ilgi ve ihtiyaçlarına uygunluğu, yoğunluğu, ezbercilikten uzaklık, öğrencilerin gelişim özelliklerine ve hazırbulunuşluk düzeylerine uygunluk açısından geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, sosyal bilgiler öğretim programı, sosyal bilgiler öğretmeni

Kaynakça

• Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen ve öğrenci açısından uygulama dönütleri (Konya ili örneği). Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programının ölçme ve değerlendirme öğesinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Başoğlu, M. (2009). Sosyal bilgiler 6. ve 7. sınıf öğretim programlarının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Bilgili, A. S. (2016a). Geçmişten günümüze sosyal bilimler ve sosyal bilgiler. A. S. Bilgili (Editör). Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 1-34). Ankara: Pegem Akademi.
• Bilgili, A. S. (2016b). Sosyal bilgiler öğretim programı (2004). A. S. Bilgili (Editör). Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 35-60). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (çev. M. Bütün). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çakmak, Z., Kaçar, T. ve Arıkan, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ortaokul sosyal bilgiler dersi taslak öğretim programına ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 54, 576-597.
• Çatak, K. (2008) .6. sınıf yeni sosyal bilgiler öğretimi programındaki öğretme-öğrenme süreçlerine yönelik öğretmen görüşleri (Muğla ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Çelikkaya, T. ve Kürümlüoğlu, M.(2018).Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Uluslar Arası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11,104-120.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme kurumdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Dilmaç, Y.(2008). Yeni ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulanabilirliği hakkında öğretmen görüşleri (İstanbul Avrupa yakası örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ece, B.(2007). İlköğretim birinci kademe 2005 sosyal bilgiler programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Erköse, E.(2007). Yenilenen 6. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programının sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sakarya ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ertürk, S. (2013). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Edge Akademi.
• George, D., &Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10 Edition) Boston: Pearson.
• Kalaycıoğlu, E. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kara, C. (2013). 2004 ilköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programındaki kazanımların ön-son test sonuçlarına ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kılıçoğlu, G. (2007) .İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programına ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi( Kars ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Korkmaz, S.(2014).5. sınıf sosyal bilgiler programının öğrenme-öğretme boyutunun değerlendirilmesi (Muş ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7.sınıflar öğretim programı kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• MEB (2017b). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine: Ankara, 18 Temmuz 2017. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686 SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B 0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf adresinden alınmıştır.
• Ornstein, A.C. ve Hunkins, F.P. (2014). Eğitim programı temeller, ilkeler ve sorunlar. (çev. A. Arı). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve yazılı materyaller. Ankara: Pegem Akademi.
• Safran, M. (2011). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay ve A. Öcal (Editör). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 1-18). Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. (2010). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tanrıöğen, A. (2006). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi etkili vatandaş yetiştirme. A. Tanrıöğen (Editör). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 11-21). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Taş, H. ve Kıroğlu K. (2018). 2017 İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 17 (2), 697-716.
• Tay, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü bugünü ve yarını. R. Turan ve K. Ulusoy (Editör). Sosyal bilgilerin temelleri içinde (s. 1-18). Ankara: Pegem Akademi.
• Uslu, E. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programının öğretmen ve idareci görüşleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Uzgören, N. (2012). Bilimsel araştırmalarda kullanılan temel istatistiksel yöntemler ve SPSS uygulamaları. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Uzun, A. (2007). 2005-2006 öğretim yılında uygulanmaya başlanan altıncı sınıf sosyal bilgiler öğretim programı hakkında öğretmen görüşleri (Ankara ili pilot okullar). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Yazıcı, H. ve Koca, M. K. (2011). Sosyal bilgiler öğretimi programı. B. Tay ve A. Öcal (Editör). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 19-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, Y. ve Çalışkan, H. (2018). 2005 ile 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarındaki değerlere ve değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 7-23.