Okulda Öznel İyi Oluşun Yordayıcıları Olarak Akademik Öz-yeterlik ve Umut

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 37 - 50, 04.07.2022

Alaattin Ciminli

https://doi.org/10.55107/turksosbilder.1063908

Cited By: 2

Öz

Olumlu duyguların daha çok ve olumsuz duyguların daha az yaşandığı durumu ifade eden öznel iyi oluş farklı değişkenlerle ilişkilidir. Bu çalışmada ortaöğretim öğrencilerinin akademik öz-yeterlik ve umut düzeyleri ile okulda öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmaya 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Erzincan ilinde öğrenim gören 413 (%57) kadın, 311 (%43) erkek olmak üzere toplam 724 öğrenci katılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmıştır. Araştırmada ortaöğretim öğrencilerinin akademik öz-yeterlik ve umut düzeylerinin okulda öznel iyi oluşlarını yordamasını belirlemek amacıyla standart çoklu regresyon analizi uygulanmıştır. Çalışmadan ortaya çıkan sonuçlar akademik öz-yeterlik ve umut düzeylerinin okulda öznel iyi oluşu anlamlı düzeyde açıkladıklarını göstermektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre akademik öz-yeterlik ve umut okulda öznel iyi oluşun % 30’unu açıklamaktadır. Ortaya çıkan sonuçlar genel olarak literatür bulguları ile benzerlik göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Öz-yeterlik, Umut, Öznel İyi Oluş, Okul

Kaynakça

• Arampatzi, E., Burger, M., Stavropoulos, S. & Tay, L. (2019). The role of positive expectations for resilience to adverse events: subjective well-being before, during and after the greek bail out referendum, Journal of Happiness Studies, 21(1), 1-31.
• Asıcı, E. & İkiz, F. E. (2019). Okulda öznel iyi oluşun okul iklimi ve öz-yeterlik açısından yordanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 621-628.
• Bailey, T. C., Eng, W., Frisch, M. B., & Snyder, C. R. (2007). Hope and optimism as related to life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 2(3), 168-175.
• Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
• Bergman, M. M., & Scott, J. (2001). Young adolescents’ well-being and health-risk behaviors: Gender and socio-economic differences. Journal of Adolescence, 24, 183-197.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cenkseven, F. (2004). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ciarrochi, J., Heaven, P. C. L., & Davies, F. (2007). The impact of hope, self-esteem, and attributional style on adolescents' school grades and emotional well-being: A longitudinal study. Journal of Research in Personality, 41(6), 1161–1178.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95, 542–575.
• Diener, E. (1994). Assessing subjective well-being: Progress and opportunities. Social Indicators Research, 31(2), 103-157.
• Diener, E. , Lucas, R. E. & Oishi, S. (2002). Subjective well-being: The science of happiness and life satisfaction. In C. R. Snyder & S. J. Lopez (Eds.). Handbook of positive psychology New York: Oxford University Press.
• Diener, E., & Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem, Journal of Personality and Social Psychology, 68(4), 653-663.
• Doğan, F. & Eryılmaz, A. (2013). İki boyutlu benlik saygısı ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 107-117.
• Eken, A. (2010). Ergenlerin anne-babaya bağlanma biçimleri ile öznel iyi oluş durumlarının sosyal yetkinlik beklentileriyle ilişkileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Eryılmaz, A. & Ercan, L. (2011). Öznel iyi oluşun cinsiyet, yaş grupları ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 139-151. Fava, G. A., & Ruini, C. (2003). Development and characteristics of a well-being enhancing psychotherapeutic strategy: Well-being therapy. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 34(1), 45–63.
• Fordyce, M. W. (1983). A program toincreasehappiness: Furtherstudies. Journal of Counseling Psychology, 30(2), 483-498.
• Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218-226.
• Fredrickson, B. L., & Joiner, T. (2002). Positive emotion strigger up ward spirals toward emotional well-being. Psychological Science, 13, 172-175.
• Fredrickson, B.L., & Branigan, C. (2005). Positive emotions broaden the scope of attention and thought-action repertoires. Cognitionand Emotion, 19, 313- 332.
• Frisch, M. B. (2006). Quality of Life Therapy: Applying a life satisfaction approach to positive psychology and cognitive therapy. New Jersey: John Wiley & Sons Ltd.
• Fujita, F. (1991). An investigation of the relation between extro version, neuroticism, positive affect, and negative affect.(Un published master dissertation). University of Illinois, Illinois.
• Gülaçtı, F. (2009). Sosyal Beceri Eğitimine Yönelik Programın Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Beceri, Öznel Ve Psikolojik İyi Olma Düzeylerine Etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Gündoğdu, R. & Yavuzer, Y. (2011, Mayıs). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri ve psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar, İstanbul.
• Hampton, N. Z. (2004). Subjective well-being among people with spinal cordinjuries: the role of self-efficacy, perceived social support, and perceived health. Rehabil Counsel Bull, 48(2), 31–37.
• Huebner, E. S., Drane, W. & Valois, R. F. (2000). Levels and demographic correlates of adolescent life satisfaction reports. School Psychology International, 21(3), 281- 292. Kağan, M. & Atalay, M. (2018).Li̇se öğrenci̇leri̇ni̇n mi̇zah kullanım durumları ı̇le öznel ı̇yi̇ oluşları arasindakı ı̇li̇şki̇ni̇n ı̇ncelenmesi̇. Journal of Social and Humanities Sciences Researchol, 5(29), 3957- 3965.
• Karademas, E. C., Kafetsios, K., & Sideridis, G. D. (2007). Optimism, self-efficacy and information processing of threat and well-being related stimuli. Stressand Health, 23(1), 285-294.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Kuzucu, Y. (2006). Duyguları fark etmeye ve ifade etmeye yönelik bir psiko- eğitim programının, üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık düzeylerine, duyguları ifade etme eğilimlerine, psikolojik ve öznel iyi oluşlarına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Magaletta, P. R., & Oliver, J. M. (1999). The hope construct, will, and ways: Their relations with self-efficacy, optimism, and general well-being. Journal of Clinical Psychology, 55(5), 539-551.
• Malkoç, A. (2011). Öznel iyi oluş müdahale programının üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. Myers, D., & Deiner, E. (1995). Who is happy. American Psychological Society, 6(1),1-19.
• Natvig, G. K., Albrektsen, G., & Qvarnstrøm, U. (2003). Associations between psychosocial factors and happiness among school adolescents. International Journal of Nursing Practice, 9, 166-175.
• Özbay, Y. Palancı M. Kandemir, M. & Çakır, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz-yeterlik ve başa çıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345.
• Özer, B. U. & Tezer, E. (2008). Umut ve olumlu-olumsuz duygular arasındaki ilişkiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81-86.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66 (4), 543–578.
• Pleeging, E.,Burger, M., ve Exel, J. (2019). Ther elations between hope and subjective well-being: A literature over view and empirical analysis. Applied Research in Quality of Life. Advance online publication.
• Seligman, M.E.P., Rashid, T. & Parks, A.C. (2006). Positive psychotherapy. American Psychology, 61(2), 774-788.
• Siddiqui, S. (2015). Impact of sel-efficacy on psychological well-being among under graduat estudents. The International Journal of IndianPsychology, 2(3), 4- 16.
• Singh, B.,& Udainiya, R. (2009). Self-efficacy and well-being of Adolescents. Journal of theIndian Academy of Applied Psychology, 35(2), 227-232.
• Snyder, C. R. (1994). The Psychology of Hope: You Can Get There From Here. New York: Free Press.
• Snyder, C. R. (2000). Handbook of Hope: Theory, Measure sand Applications. San Diego, CA: Academic Press.
• Snyder, C. R. (2002). Hope Theory: Rainbows in the Mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.
• Şahin, M., Aydın, B., Sarı, S.V., Kaya, S. & Pala, H. (2012). Öznel iyi oluşu açıklamada umut ve yaşamda anlamın rolü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 827-836.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allynand Bacon.
• Telef, B. B. & Ergün, E. (2013). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının yordayıcısı olarak öz-yeterlik. Journal of Theoretical Educational Science, 6(3), 23-433.
• Tong, Y., & Song, S., (2004). A study on general self-efficacy and subjective wellbeing of low SES-college students in a Chinese university. College Student Journal, 38, 637.
• Tuzgöl Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri.(Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tümkaya, S. (2011). Humor style sand socio-demographic variables as predictors of subjective well-being of Turkish University students. Educationand Science, 36(160), 158-170.
• Wrobleski, K. K. & Snyder, C. R. (2005). Hopeful thinking in older adults: Back to the future. Experimental Aging Research, 31(2), 217-233.