ORTA ÇAĞ’DA BİR TİCARİ KRİZ: BULGAR PAZARI SORUNU (894-897)

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 22 - 40, 28.06.2024

Kaan Akar

https://doi.org/10.56252/turktarars.1482630

Öz

Boris Han’ın 852 yılında Tuna Bulgar Devleti tahtına çıkmasının ardından iktidarının ilk 10 yılında Doğu Roma ve Frank İmparatorluklarına karşı sürdürdüğü savaşlar devletinin insan ve maddi kaynaklarını tüketmeye başlamış ancak buna karşılık istenen başarılar elde edilememiştir. Askeri alanda sonuçsuz kalan uğraşlara ek olarak sosyal olarak da sancılı bir süreçten geçen Tuna Bulgar Devleti aynı zamanda gayrı resmi olarak Hristiyanlaşma ve Slavlaşma tehdidi altında bulunmaktadır. Bulgarların Doğu Roma İmparatorluğunun askeri baskısına da maruz kalması Boris Han’ı radikal bir karar vererek Hristiyanlığa girmeye zorlamıştır. Bu doğrultuda Boris Han 865 yılında Doğu Roma İmparatoru III. Michael’ın vaftiz babalığında oğlu Simeon ile birlikte vaftiz olarak Hristiyanlık dinine girmiş ve devletinin de bir Hristiyan devleti olduğunu açıklamıştır, bu aslında malumun da ilandır. Boris Han ile birlikte vaftiz edilen oğul Simeon da 10 yaşlarına gelmeden eğitim alması amacıyla gerçek anlamda ise dönemde oldukça sık uygulanan bir gelenek olan “soylu rehine” vasfıyla İstanbul’a gönderilmiştir. Simeon 888 yılında babasının çağrısı ile Tuna Bulgar topraklarına geri dönmüştür. Çalışmamızda Simeon ’un babası ve ağabeyi Vladimir’in ardından 893 yılında Tuna Bulgar Devleti hükümdarı olmasının bir yıl sonrasında başlayan ve “pazar sorunu” sebebiyle bir ticaret savaşı hüviyetinde olan Bulgarafigon savaşına giden süreç ve dönemdeki Bulgar¬-Doğu Roma siyaseti konu edilecektir.

Anahtar Kelimeler

: Bulgar, Hristiyanlık, VI. Leon, Doğu Roma İmparatorluğu, Bulgar Pazarı.

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, Ali, Bulgar Türkleri Tarihi- Hanlıktan Çarlığa, Bilgeoğuz Yayınları, İstanbul 2023.
• B. Chary, Frederick, The History of Bulgaria, The Greenwood Histories of the Modern Nations, 2011.
• Browing, Robert, Byzantium and Bulgaria, A Comparative Study Across The Early Medieval Frontier, Londra 1975.
• Brubaker, Lesllie- Haldon, John, Byzantium in the Iconoclast Era c. 680–850: A History, Cambridge University Press, UK 2015.
• Bury, J B, Eastern Roman Empire from the Fall of Irene to the Accesion of Basil A.D.802-867, Macmilla And Co. Limited, London 1912.
• Crampton, R.J., A Concise History of Bulgaria, Cambridge Concise Histories, Cambridge University Press, Cambridge 2016
• Curta, Florin, Southeastern Europe in the Middle Ages, ca. 500-1250. Cambridge University Press, Cambridge 2006.
• Forbes, Nevill, The Balkans: A History of Bulgaria—Serbia—Greece—Rumania—Turkey, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2014.
• Forbes, Neville, The Balkans: The History of Bulgaria and Serbia, Clerandon Press, Oxford 1915.
• Golden, Peter, Türk Halkları Tarihine Giriş, çev. Osman Karatay, Ötüken Yayınları, İstanbul 2013.
• Güneş, Cüneyt, Bizans İmparatorluğu Kurumları ve Unvanları (IX. ve XI. Yüzyıllar), Selenge Yayınevi, İstanbul 2022.
• Haldon, John, Byzantium At War AD 600-1453, Routledge, New York 2002.
• Hopkins, James, The Bulgarian Orthodox Church: A Socio-Historical Analysis of the Evolving Relationship Between Church, Nation, and State in Bulgaria, East European Monographs, Edinburgh 2013.
• Hupchick, Denis P, War for Early Medieval Balkan Hegemony, Palgrave Macmillan, USA 2017.
• J. Leszka (Łódź), Mirosław “The Monk Versus the Philosopher From the History of the Bulgarian Byzantine War 894–896”, Studia Ceranea 1, 2011, s.55-70.
• Jenkins, Romilly, Byzantium The İmperial Centuries AD 610-1071, Barnes&Noble Books, New York 1993.
• Jr Fine, J.V.A., A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century, Ann Arbor 1983.
• Kaldelis, Anthony, Streams of Gold, Rivers of Blood: The Rise and Fall of Byzantium, 955 A.D. to the First Crusade, Oxford University Press, Oxford 2017.
• Karatay, Osman, Bulgarlar: Yitik Bir Türk Kavmi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2018.
• Kayapınar, Ayşe, “Bulgarların Balkanlara Göçü ve Tuna Bulgar Devleti”, Balkanlar El Kitabı, Cilt I: Tarih, Der. O. Karatay-B.A. Gökdağ, Araştırma ve Kültür Vakfı, İstanbul 2006.
• Kolias, Angelos, Leon Choirosphactes, Magistre, proconsul et patrice, Athens 1939.
• Lang, David Marshall, The Bulgarians From Pagan Times to the Ottoman Conquest, Thames And Hudson, Southampton 1976.
• Liudprand, The Complete Works of Liudprand of Cremona, Trans. Paola Squatriti, The Catholic University of American Press, Washington, D.C. 2007.
• Marinow, Kiril, “In The Shackles of The Evil One Portrayal of Tsar Symeon I the Great (893–927) in the Oration “On the Treaty with the Bulgarians”, Studia Ceranea I, “A Journal of the Waldemar Ceran Research Centre for the History and Culture of the Mediterranean Area and South-East Europe” 1, 2011.
• Miller, William, The Byzantine Inheritance in South-eastern Europe, Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Oxford University Press, Oxford 1949.
• Niavis, Pavlos, The Reign of the Byzantine Emperor Nicephorus I (802-811). The University of Edinburgh. Edinburgh 1984.
• Norwich, John Juluis, Bizans Yükseliş Dönemi (803-1081), Çev: Selen Hırçıl, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2013.
• Obelensky, Dimitri, The Byzantine Commonwealth, Eastern Europe 500-1453, Cardinal, London 1974.
• Ostrogorsky, George, Bizans İmparatorluğu Tarihi, çev. Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, 5. Baskı, Ankara 1999.
• Prasad, Pavel. Diplomacy and Foreign Policy in the Personal Reign of Constantine VII Porphyrogennetos (945-959), University of Oxford, Oxford 2015.
• Rasonyi, Lazslo, Tuna Köprüleri, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1984.
• Runciman, Steven, Byzantıum and the Slavs, Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Oxford University Press 1949.
• _______, The Emperor Romanus Lekapenus and his reign, Cambridge University Press, Cambridge 1988.
• _______, The First Bulgarian Empire, G. Bell & sons Limited, Londra 1930.
• Schaller, Eingeführt von Helmut W., BULGARIEN-JAHRBUCH Deutsch-Bulgarische Gesellschaft zur Förderung der Beziehungen zwischen Deutschland und Bulgarien e.V. Herausgegeben von Sigrun Comati- Wolfgang Gesemann- Raiko Krauß und Helmut Schaller Cologne 2022.
• Shephard, Jonathan, Emergent İn the Balkans and East-Central Europe, Ashgate Variorum, UK 2011.
• _______, “Bulgaria: the other Balkan Empire”, Cambridge Medieval History III, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
• Skylitzes, A Synopsis of Byzantine History 811-1057, İngilizceye çev. John Wortley, Cambridge University Press, New York 2010.
• Sophoulis, Panos, Byzantium and Bulgaria, 775-831, Brill, Leiden-Boston 2012.
• Tougher, Shaun, The Reign of Leo VI (886–912). Politics and People, Leiden–New York–Koln 1997.
• Treadgold, Warren, “The Long Revival”, A History of the Byzantine State and Society, Stanford University Press, Standford California 1997.
• Vasiliev, A. A, Bizans İmparatorluğu Tarihi, çev. Arif Müfid Mansel, c.1, Maarif Matbaası, Ankara 1943.
• Whittow, Mark, The Making of Byzantium, 600-1025, University of California Press, Berkeley, Los Angeles 1996.