Farabi`nin İdeal Devlet Kurgusunda Başkan

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 63 - 77, 30.06.2021

Pasha Guluzade

Öz

$Ebu\; Nasr\; el-Fârâbî\; 870-950\; yılları\; arasında\; yaşamış\; bir\; İslam$filozofudur. O, klasik Yunan felsefesi, özellikle Yunan siyaset felsefesi ile İslam`ı uzlaştırmaya çalışan ilk filozoflardan biridir. Siyaset ve devlet felsefesi üzerine yazdığı eserlerde ileri sürdüğü fikirler hala kendi önemini sürdürmektedir. Özellikle toplumsallaşma, din ve başkan üzerine kurguladığı görüşleri veya düşünceleri hala kendi etkisini korumaktadır. Devlete ilişkin ortaya koyduğu görüşlerinde Yunan düşüncesinden etkilendiğini de kabul etmek gerekmektedir. Fârâbî kurguladığı siyasi sistem içinde toplumsal ahlaka pek yer ayırmaz. Toplumun iyi veya kötü olmasını başkana bağlı bir şekilde açıklayan düşünür, böylece kendi ideal devletindeki başkan modelini de tasvir etmektedir. Düşünür eserlerinde özellikle başkanın ve ondan sonra gelecek olanların hangi kriterlere sahip olması gerektiğini üzerinde durmuştur. Fârâbî`nin toplum algısı, ideal devleti nasıl kurguladığı ve onun özellikleri, yönetim şekli ve toplum yapısı, değer sistemleri onun siyaset felsefesinin odak noktasını teşkil etmektedir. Tüm bunları başkandan hareketle temellendirmek bu çalışmadaki esas gayedir. 

Anahtar Kelimeler

başkan, düşünce, toplum, kurgu

Chieftain in Fârâbî's Ideal State Fiction

Öz

Abu Nasr al-Farabi is an Islamic philosopher who lived between 870 and 950. He was one of the first philosophers who tried to reconcile Islam with classical Greek philosophy, especially Greek political philosophy. The ideas he put forward in his works on politics and state philosophy still preserve their importance. Especially, his views on socialization, religion and the leader still maintain their influence. It is necessary to admit that in his views on the state, he was influenced by Greek thought. Farabi did not dedicate much space to social morality in his political system. The thinker who explains the good or bad of society in terms of the chieftain and also describes the model of leader in his ideal state. In his works, he especially emphasized on what criteria the chieftain and those who will come after him should have. Al-Farabi's perception of society, how he constructs his ideal state and its characteristics, form of government and social structure, value systems carve out the focal point of his political philosophy. Justify all these via the chieftain is the main purpose of this study.

Anahtar Kelimeler

chieftain, society, thought, fiction

Kaynakça

• Aydınlı, Y. (2008). Fârâbî. İstanbul:İsam yay.
• Bayraklı, B. (2015). Fârâbî`de Devlet Felsefesi. İstanbul:Düşün yay.
• Bıçak, A. (2013). Türk Düşüncesi-1 Kökenler. İstanbul:Dergah yay.
• Bıçak, A. (2016). Devlet Felsefesi:Eleştiriler ve Öngörüler. İstanbul:Dergah yay.
• Cevizci, A.(2012). Felsefe Tarihi. İstanbul:Say yay.
• Cihan, A.K. (2004). Fârâbî`nin Siyaset Felsefesinde Türk Devlet Anlayışının İzleri. Bilimname. C:4, S:1, s. 17-31.
• Collinson, D-Wilkinson, R. (2000). Otuz Beş Doğu Filozofu. M.Merke-H.Bravo-S.Özbudun-B.F.Ülner(Çev.). Ankara:Ayraç yay.
• Corbin, H. (2013). İslam Felsefesi Tarihi:Başlangıçtan İbni Rüşd`ün Ölümüne. H.Hatemi(Çev). İstanbul:İletişim yay.
• Çelik, A. (2018). Fârâbî`nin Siyaset Felsefesinde Mutluluk ve “İlk Başkanlık” Arasındaki Zorunlu İlişki. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. C:7, S:1, s. 265-284.
• Çelikkol, S. (2010). Fârâbî`nin Toplum Görüşü. Bilimname. C:19, S:2, s. 99-115.
• Çilingir, L. (2016). Fârâbî: Medeni Siyaset. İslam`ın Klasik Çağında Felsefi Bir Sorum Olarak Siyaset. L.Çilingir-M.Yıldız-H.Aydın(Haz.). Ankara:Elis yay.
• Çubukçu, İ.A. (1986). Türk Düşünce Tarihinde Felsefe Hareketleri. Ankara:AÜ İlahiyat Fakültesi yay.
• Fârâbî, (1974). Tahsilu`s-Sa`ade. H.Atay(Çev.). Fârâbî`nin Üç Eseri. Ankara:AÜ İlahiyat Fakültesi yay.
• Fârâbî, (1980). Es-Siyaset`ul-Medeniye/Mebadi`ul-Mevcudat. M.Aydın-A.Şener-R.Ayas(Çev.). İstanbul:Kültür Bakanlığı yay.
• Fârâbî, (1987). Fusulü`l-Medeni(Siyaset Felsefesine Dair Görüşler). H.Özcan(Çev), İzmir:Dokuz Eylül Üniversitesi yay.
• Fârâbî, (2002). Kitabü`l Mille. F.Toktaş(Çev.). Divan İlmi Araştırmalar Dergisi. S:12, s. 247-273.
• Fârâbî, (2015). İdeal Devlet “El-Medinetü`l Fazıla”. A.Arslan(Çev.). İstanbul:Divan yay.
• Hülagü, O. (1999). Fârâbî ve İbn-i Haldun`da Devlet Düşüncesi. İstanbul:Kırkambar yay.
• Okumuş, E. (2018). Fârâbî Felsefesinde Toplumsal Kavramlar: Bir Başlangıç Çalışması. Beytülhikme Dergisi. 8(2), s. 841-858.
• Olguner, F. (1987). Fârâbî. Ankara:Kültür ve Turizm Bakanlığı yay.
• Rosenthal, E. (1996). Ortaçağ`da İslam Siyaset Düşüncesi. A.Çaksu(Çev.). İstanbul:İz yay.
• Sezgül, İ. (2008). Fârâbî`nin Siyaset felsefesi. Felsefe Dünyası Dergisi. C:1, S:47, s. 198-205.
• Taylan, N. (2014). Anahatlarıyla İslam Felsefesi. İstanbul: Ensar yay.
• Ülken, H.Z. (1983). İslam Felsefesi:Eski Yunan`dan Çağdaş Düşünceye Doğru. İstanbul:Ülken yay.
• Ülken, H.Z. (2007) Türk Tefekkürü Tarihi. İstanbul:Yapıkredi yay.