VASFİ MAHİR KOCATÜRK’ÜN EDEBİYAT TARİHÇİLİĞİ

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 5, 333 - 349, 30.06.2015

Zehra Yazbahar

Öz

Edebiyat
biliminin şubelerinden birisi olan edebiyat tarihi, modern edebiyat
tarihçiliğinin başlangıcına kadar “tezkire, tezkiretü’ş şu’arâ, tezâkir-i
şu’ara” gibi çeşitli adlarla varlığını sürdürür. Ancak 19. yüzyıldan itibaren
“Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniyye” yani “edebiyat tarihi” ismini taşıyan eserler,
edebiyat sahasında kendine yer edinir. Edebî hayatına şiir yazmakla başlayıp
daha sonra Türk tarih ve edebiyatıyla ilgili tetkik ve araştırmalara yönelen
Vasfi Mahir Kocatürk (1907-1961), edebiyat tarihi sahasında önemli bir yere
sahiptir. Büyük bir Türk edebiyatı tarihi yazma amacıyla on beş seneyi aşkın
süreyle devamlı çalışan yazar; şiirden edebiyat ders kitaplarına, antolojiden
monografiye, çeviriden çocuk hikâyelerine, tarihten edebiyat tarihine kadar
birçok eserin sahibidir. Türk edebiyatı tarihi alanındaki eserleriyle edebiyat
tarihine önemli katkılarda bulunan Kocatürk’ün edebiyat tarihi ile ilgili
çalışmalarından yola çıkarak edebiyat tarihi konusundaki fikirlerini konu
edinen bu makalede, yazarın yöntemi ve eksik yönleri ile Türk edebiyat
tarihçiliğine katkısı, bu alanda bulunduğu yer, eleştirel bakış açısıyla
incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vasfi Mahir Kocatürk, edebiyat tarihi, edebiyat tarihçiliği, edebiyat tarihinde yöntem, edebiyat tarihinde usul

Kaynakça

• AKTAŞ Şerif, “Türk Dünyası Edebiyat Tarihi Metodolojisi Üzerine”, Bilig, S. 5 (Bahar 1997).
• AKÜN Ömer Faruk, “Bir Türk Edebiyatı Tarihi Yazmak Mümkün müdür?”, Dergâh Mecmuası, C. 1, S. 1 (1990).
• CEYHAN Âdem, “Türk Tarih ve Edebiyatı Araştırmalarında Usûl Üzerine”, Yeni Türkiye-Türkoloji ve Türk Tarihi Araştırmaları Özel Sayısı I, S. 43 (Ocak-Şubat 2002).
• ÇALIŞKAN Âdem, “Edebiyat Teorisi Üzerine 1: İlk Belirlemeler”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 3, S. 12 (Yaz 2010).
• ÇALIŞKAN Âdem, “Edebiyat Teorisi Üzerine 2: Yöntemleri, Kaynakları ve Tarihçesi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 4, S. 16 (Kış 2011).
• ÇANKAYA Mücellidoğlu Ali, Son Asır Türk Târihinin Önemli Olayları ile Birlikde Yeni Mülkiye Târihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye Şeref Kitabı) V. Cild, Mars Matbaası, Ankara 1968-1969.
• ÇETİN Nurullah, “Türkçede İlk Edebiyat Tarihi”, Türkoloji Dergisi, C. 9, S. 1 (1991).
• DEMİRCİ Neslihan, “Birikimin Yansıdığı Ayna: Literatür Dergisi’nin Edebiyat Tarihi”, Hece, S. 135 (2008).
• ENGİN Ertan, “Vasfi Mahir’e Göre Türk Edebiyatında Dönemler ve Şahıslar”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S. 30 (Güz 2011). KAPLAN Mehmet, “Bir Türk Edebiyatı Tarihi Yazabilmek İçin”, Hisar, C. 15, S. 143 (Kasım 1975).
• KAPLAN Mehmet, “Edebiyat Eseri Karşısında Edebiyat Tarihçisinin Sorumluluğu”, Hece, S. 135 (2008).
• KARADENİZ Abdurrahim, “Vasfi Mahir Kocatürk’ün (Büyük) Türk Edebiyatı Tarihi”, Hece, S. 135 (2008).
• KARATAŞ Turan, Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, Ankara 2004.
• KÖPRÜLÜ Fuad, “Giriş”, Türk Edebiyatı Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2001.
• KÖPRÜLÜ Fuad, “Edebiyat Tarihinde Usûl”, Edebiyat Araştırmaları, Akçağ Yayınları, Ankara 2004.
• (KOCATÜRK) Vasfi Mahir, “Türk Edebiyatı Nasıl Tasnif Edilmelidir?”, Varlık, S. 2 (1 Ağustos 1933).
• (KOCATÜRK) Vasfi Mahir, “Değer ve Tanılma”, Varlık (1 Mart 1936).
• (KOCATÜRK) Vasfi Mahir, “Türk Edebiyatını Nasıl Okutacağız?”, Varlık (1 Haziran 1936).
• (KOCATÜRK) Vasfi Mahir, “Edebiyatta Ebediyet”, Varlık, C. 4, S. 74 (1 Ağustos 1936).
• LANSON Gustave, Edebiyat Tarihi, Çev.: Yusuf Şerif Kılıçel, Remzi Kitabevi, İstanbul 1937.
• LEVEND Agâh Sırrı, “Türk Edebiyatı Tarihi Nasıl Meydana Gelebilir?”, Türk Dili, C. 1, S. 1 (1952).
• LEVEND Agâh Sırrı, “Türk Edebiyatı Tarihi Nasıl Hazırlanabilir I, Türk Dili, C. 24, S. 237 (Haziran 1971).
• LEVEND Agâh Sırrı, “Türk Edebiyatı Tarihi Nasıl Hazırlanabilir II, Türk Dili, C. 24, S. 238 (Temmuz 1971).
• MERİÇ Cemil, “Edebiyat İlimlerine Dair”, Hece, S. 135 (2008).
• METİN Ali K., “Türk Edebiyatı Tarihine Hariçten Bir Derkenar”, Hece, S. 135 (2008).
• OKAY Orhan, “Edebiyat Tarihi”, İslam Ansiklopedisi, C. 10 (1994).
• OKAY Orhan, “Edebiyat Tarihçiliğinde Usûl”, Edebiyat ve Edebî Eser, Dergâh Yayınları, Ankara 2011.
• OKUMUŞ Salih ve ŞAHİN İdris, “Tanzimat’tan Günümüze Edebiyat Tarihi Yazarlığı ve Edebiyat Tarihleri Üzerine Bir İnceleme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 3, S. 14 (Sonbahar 2010).
• ONARAN Mustafa Şerif, “Eksiksiz Bir Edebiyat Tarihi Yazılabilir mi?”, Hece, S. 135 (2008).
• ÖZKIRIMLI Atilla, “Türk Edebiyatı Tarihine Giriş”, Çağdaş Türk Dili, C. 6, S. 74 (1994).
• ÖZYER Nuran, “Edebiyat Tarihi Yazımı ve Edebiyat Eleştirisi”, Batı Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 2 (Güz 1979).
• PATTEE Fred Lewis, “Edebiyat Tarihi Nasıl Olmalı?”, Hece, S. 135 (2008), s. 93.
• SAĞLAM Nuri, “Medeniyet Tarihimizin En Girift Labirenti: Türk Edebiyatı Tarihi”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, S. 7 (2006).
• TARLAN Ali Nihat Tarlan, “Edebiyat Tarihi Hakkında”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 13 (1965).
• TİMURTAŞ Faruk Kadri, “Türk Edebiyatı Tarihi Ana Kitabı Nasıl Yazılabilir?, Türk Kültürü, S. 7 (Mayıs 1963).
• TURAL Sadık Kemal, “Edebiyat Tarihi Kavramı ve Edebiyat Tarihçiliğimiz”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S. 1 (1986).
• ÜNAL Hayriye, “Üç Terimle Edebiyat Tarihine Yaklaşım”, Hece, S. 135 (2008).
• ZİYÂ Muhsin, “Edebiyat, Târihleri Hakkında”, Kubbealtı Akademi Mecmuası, S. 4 (Ekim 1976).
• POLAT Nazım Hikmet, “Türk Edebiyatı Tarihçiliği Çalışmalarının Neresindeyiz?”, Beşinci Türk Kültürü Uluslararası Bilgi Şöleni, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara 17-21 Aralık 2002. (Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi, Çukurova Üniversitesi, http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI%20TURK%20%20EDEBIYATI/14.php, Erişim Tarihi: 05.12.2011)