İÇ ANADOLU BÖLGESİNDE KADINLARIN ŞALVAR KULLANIMININ KÜLTÜREL VE FONKSİYONEL DEĞERLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 15, 111 - 126, 27.12.2018

Emine Koca Handan Baran

Öz

Bu çalışma, İç Anadolu
Bölgesi’nde kullanılan geleneksel kadın şalvarlarının kültürel ve fonksiyonel
özelliklerinin incelenerek, bölgedeki kadınların şalvar kullanmayı tercih
etmelerinde bu özelliklerin etkilerini belirlemek amacıyla planlanıp yürütülmüştür.
Araştırmada İç Anadolu Bölgesindeki 14 il, ilçe ve köylerinde rastgele seçilen
592 kadının konu ile ilgili görüşleri alınmıştır. Elde edilen veriler Sosyal
Bilimler İstatistik Paketi (SPSS) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma
sonucunda, örneklem grubunun şalvar kullanma durumları ve şalvar kullanmada
sosyo kültürel ve fonksiyonel özelliklerin etkisi tablolar halinde sunularak
yorumlanmış ve aralarındaki ilişki Ki-Kare Testi (Chi-Square Test) uygulanarak,
veriler p< .05 anlamlılık düzeyinde analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına
göre; İç Anadolu Bölgesi geleneksel kadın şalvarlarının koruyuculuk, fiziksel
rahatlık, hareket serbestîsi, farklı boyutlara ayarlanabilirlik, sıcak/serin
tutma ve psikolojik rahatlık açısından fonksiyonel özelliklere sahip olduğu
saptanmıştır. Çalışmada İç Anadolu Bölgesi’ndeki kadınların şalvar kullanımının
il ve ilçelere oranla köylerde ve kasabalarda tarla ve bahçe işlerinden
kaynaklanan nedenlerle daha yaygın olduğu, şalvar kullanımı oranının genç yaş
gruplarında ve eğitim düzeyi yükseldikçe düştüğü, demografik özelliklerle
şalvar kullanma durumu arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu
saptanmıştır.

Kadınların şalvar kullanmalarında
çevrenin etkisinin olmadığı, kendi istekleri ile şalvar kullandıkları ve bu
tercihte şalvarın fonksiyonel özelliklerinin etkili olmasının yanında gelenek
ve kültürü yaşatmak amacıyla yaşamlarının büyük bir bölümünde şalvar
kullandıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Giyim, Giysi Konforu, Fonksiyonellik, Moda, Şalvar

Kaynakça

• ASLANAPA Oktay. (1984). Türk Sanatı I-II, İstanbul: Kervan Yayınları.
• PAMUK Beyhan. (2001). Muğla İli Milas İlçesi Çomak Dağ Köyleri Geleneksel Kadın Giysileri ve Çağdaş Tasarımlar, Sanatta Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• ÇANKIRI Valiliği, (1999). Çankırı 1999 İl Yıllığı, Çankırı.
• EKİCİ Metin, FEDAKAR Pınar. (2013). “Ege Üniversitesi Deneyimleriyle Somut Olmayan Kültürel Mirası Yaşatarak Koruma’ Millî Folklor Dergisi, 2013, Yıl 25, Sayı 100. s.50-60.
• FiDAN Handan. (2012). ‘İç Anadolu Bölgesi Geleneksel Kadın Şalvarlarının Biçimsel ve Fonksiyonel Özelliklerinin İncelenmesi ’, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Giyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• HABLEMİTOĞLU Şengül. (2006). Giysilerde Çok Boyutlu Bir Kalite Göstergesi: Estetik, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Dergisi-1, Ankara. S.1-10.
• KOCA Emine. Koç Fatma. Yılmaz Sezin. (2016). “Adıyaman Yöresi Kadın Halk Giyim Kuşam Kültürü”, 2. Uluslararası Çin'den Adriyatik'e Sosyal Bilimler Kongresi- 5- 10Mayıs Payas/Hatay, 16-31.
• KOCA Emine, Koç Fatma. (2016-a). “Türk Halk Giyim Kuşamında Kullanılan Önlüklerin Sembolik Ve Fonksiyonel Değerler Açısından İncelenmesi”, VI. Uluslararası Türk Sanatları, Tarihi Ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, İ. Koyunoğlu Müzesi, 12-14 Mayıs 2016 Konya-Türkiye,531-539.
• KOÇ, Fatma, Koca Emine. (2016-b). “Türk Halk Giyiminde Kullanılan Süslemelere Tipolojik Bir Yaklaşım”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, cilt:5, sayı:19, 237-262.
• KOÇ Fatma, Koca Emine, Çakmak Şükran. (2016). “Bursa Osmangazi Halk Giyim Kuşamında Kullanılan Şalvarlar” 2. Uluslararası Çin'den Adriyatik'e Sosyal Bilimler Kongresi- 5- 10 Mayıs Payas/Hatay, 110-125.
• KOCA Emine. (2007). Beyin Felçli (Sp) Çocukların Giyinme Becerilerinde Giysiden Kaynaklanan Problemlerin Belirlenmesi Ve Örnek Bir Uygulama, Gazi Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ÖZER İlbeyi. (2002). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Sosyal Yaşam, Türkler, Yeni Türkiye Yayınları, Sayı:14, Ankara: Balkan Ciltevi. ÖZEL Mehmet. (1992). Folklorik Türk Kıyafetleri. Ankara: TÜPRAŞ Yayınları.
• VURAL Tuba, Koç Fatma, Koca Emine, Pamuk Beyhan. (2006). Geleneksel Kadın Giysilerinde Kol Formu Özelliklerinin Giysi Konforu Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi 16–18 Kasım 12. Ulusal Ergonomi Kongresi, 343–349.