YAŞLILAR AÇISINDAN YAŞLILIK GERÇEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 93 - 129, 30.06.2018

Habibe Gülsüm Müftüler

Öz

Son
zamanlarda ülkemizde nüfus yaşlanması görülmekte ve ortalama yaşam beklentisi
artmaktadır. Bununla birlikte genelde yaşlılık kurumsallaşması ve özelde
yaşlılığın yapısal değişimi de dikkat çekmektedir. Bu çalışmada modernleşme
sürecinde toplumumuzda gerçekleşen yaşlılık kurumsallaşması -özellikle de
yaşlıların gözüyle- detaylı bir şekilde ele alınmakta ve yorumlanmaktır. Bir
taraftan toplumumuzdaki olumlu yaşlılık
ve olumsuz yaşlılık algısına dikkat çekilmektedir. Öyle ki yaşlı kişiye
saygının veya saygınlığın yaştan çok başka etkenlerle alakalı olduğu
söylenebilir. Toplumumuzdaki olumlu -veya olumsuz- yaşlılık algısının hem
yaşlının kişilik özellikleriyle hem maddi ve manevi sermaye birikimiyle alakalı
olduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan yaşlılık döneminde aktif ve sağlıklı
yaşamın, serbest zaman etkinliklerinin ve yaşlı hizmetlerinin önemi
vurgulanmaktadır. Ayrıca yaşlının hayata bakışının, sosyal ilişkilerinin ve
sosyoekonomik durumunun da yaşam koşullarını oldukça etkilediği
anlaşılmaktadır. Kısacası araştırmamızda öncelikle yaşlılıktaki değişim
sosyolojik açıdan ele alınmakta, sonra da yaşlılığın avantajlı ve dezavantajlı
yönleri gündeme getirilmektedir. Sonuçta toplumumuzda olumlu yaşlılık algısının
desteklenmesi, genel yaşlılık politikası geliştirilmesi ve yaşlı hizmetlerinin
detaylandırılması pek çok yaşlımızın hayatını kolaylaştırabilir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Yaşlılar, Yaşlılık Sosyolojisi

Kaynakça

• Akyüz, N. & Çapcıoğlu, İ. (Ed.) (2012). Din Sosyolojisi El Kitabı. Ankara:Grafiker.
• Amman, M.T. (2007). Yaşlılıkta serbest zaman faaliyetleri. 161-175 (Bayraktar, M.F. Ed. 2007, Yaşlılık Dönemi ve Problemleri. İstanbul:Ensar).
• Arslan, M. (2009). Geleneksellik ve yaşlı dindarlığı: Taşrada sosyal hizmet alamayan yaşlıların dindarlık durumu üzerine uygulamalı bir inceleme.Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi,2009(2),112-125
• Arslan, M. (2012). Gündelik hayatta din. 651-666 (Akyüz, N. & Çapcıoğlu, İ. 2012, Ankara).
• Aydın, Ö.G. (2011). Yaşamı sürdürmede dini inancın rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ü. SBE, Felsefe ve Din B. ABD, 1-194, Ankara.
• Bacanlı, H. & Terzi, Ş.I. (Ed.) (2012). Yetişkinlik ve Yaşlılık: Gelişimi ve Psikolojisi. İstanbul:Açılım.
• Bengtson, V.L. & Oyama, P.S. (2015). Kuşaklar arası dayanışma:Ekonomik ve toplumsal bağların güçlendirilmesi (Çev.H.G. Müftüler).Toplum Bilimleri Dergisi, Ocak-Haziran 2015, 9(17), 577-594
• Bilton, T., Bonnett, K., Jones, P. vd. (2008). Sosyoloji. (Çev.Ed.K. İnal). Ankara:Siyasal.
• Canatan, A. (2008). Toplumsal değerler ve yaşlılar.Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi,2008,1(1),62-71
• Canatan, A. (2012). Yaşlılar ve toplum. 355-390 (Bacanlı, H. & Terzi, Ş.I. 2012, İstanbul).
• Ceylan, H., Ayar, M. & Günel, Z. (2015). Küresel ve yerel perspektiften yaşlılara yönelik sosyal politikalar ve uygulamalar. 61-106 (Şentürk, M. & Ceylan, H. 2015, İstanbul).
• Çayır, K. (2012). Yaşçılık, yaşa dayalı ayrımcılık. 1-13 (Çayır K. & Ceyhan, M.A. Der. Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul:Bilgi).
• Demez, G. (2012). Gençlik ideali:Anti-aging uygulamaları ve değişen yaşlılık algılarının medyada temsili. ETHOS:Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Ocak 2012, 5(1), 94-120.
• Dohmen, G. (1999). Lifelong learning for all: What can be done to promote lifelong learning?, 1-22 (German Institue for Adult Education, Germany).
• Drake, K. (1999). How adults learn:Summary of the conference.September 1999, 1-19 (University of Manchester, UK).
• Durak, M. (2012). Yaşlılık döneminde psikososyal ve bilişsel gelişim. 273-310 (Bacanlı, H. & Terzi, Ş.I. 2012, İstanbul).
• Ergan, N.G. (2007). Yaşlılıkta sosyal uyum. 57-65 (01.10.2007,1. Ulusal Yaşlılık Konseyi Kongresi, İstanbul TÜRYAK-Hacettepe Ü. Ankara).
• Ersanlı, K. & Kalkan, M. (Ed.) (2008). Psikolojik, Sosyal ve Bedensel Açıdan Yaşlılık. Ankara:Pegem.
• Giddens, A. (2005). Sosyoloji, (Çev.C. Güzel). Ankara:Ayraç.
• Gullette, M.M. (2013). Kültürle yaşlanmak. (Çev.I. Yıldız). İstanbul:Babil.
• Güngör, Ö. (2012). Yaşlılık ve din. 253-267 (Akyüz, N. & Çapcıoğlu, İ. 2012, Ankara).
• İlgar, L. (2008). Yaşlılık dönemi sosyal özellikleri ve serbest zaman etkinlikleri. 63-96 (Ersanlı, K. & Kalkan, M. 2008, Ankara).
• Kalınkara, V. (2011). Temel gerontoloji:Yaşlılık bilimi. Ankara:Nobel Akademik.
• Karakaya, S. (2008). Dindarlık ve kişilik arasındaki ilişki, Allport ve Fromm’un karşılaştırmalı analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Ü. SBE, Felsefe-Din B. ABD, 1-82, Adana.
• Kaygusuz, C. (2008). Yaşlılık kuramları. 215-250 (Ersanlı, K. & Kalkan, M. 2008, Ankara).
• Kırdı, N., Can, F., Karaduman, A., Bayramlar, K.vd. (2007). (Ed.) Türkiye’de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı. 1-113, Ankara:DPT.
• Koç, O., Kurtluk, E. & Bayraktar, G. (2012). Evde sağlık hizmetleri. 275-283 (Metin, A., Özmete, E.vd. 2012. Ankara).
• Korkmaz, A. (2012). Tıp ve din. 307-366 (Akyüz, N. & Çapcıoğlu, İ. 2012, Ankara).
• Kutsal, Y.G. (2005). Yaşlanan kadının sağlık sorunları. 30-49 (7 Mart 2005,Yaşlanan kadın sempozyumu bildirileri. Hacettepe Ü. Ankara:GEBAM & HÜKSAM).
• Kutsal, Y.G. (2007). Yaşlılık döneminde sık görülen sağlık sorunları.Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam, Hacettepe Ü. Halk Eğitimi Etkinlikleri, 15-22, Ankara:GEBAM.
• Kutsal, Y.G. (2012). Yaşlanan dünya ve yaşlanan insan, Birinci basamak için temel geriatri. Ankara Tabip Odası, vd. 7-15 (22-23 Eylül 2012,1.Basamak İçin Temel Geriatri Sempozyumu, AÜ. Ankara).
• Metin, A., Özmete, E. vd. (Der.) (2012).18-24 Mart Yaşlılara saygı haftası: Kuşaklar arası dayanışma ve aktif yaşlanma sempozyumu bildirileri. Ankara Ü. Yaşlılık Çalışmaları, Ankara.
• Nelson, T.D. (2016). Yaş ve yaşlı ayrımcılığı:Kendi korkulan geleceğimize karşı önyargılar. (Çev.H.G. Müftüler). Toplum Bilimleri Dergisi,Ocak-Haziran 2016, 10(19), 433-450.
• Oğuz, M.T. (2007). Yaşlılarda görülen biyolojik ve sosyal değişimler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ü. SBE, Antropoloji ABD, 1-72, Ankara.
• Onur, B. (2011). Gelişim psikolojisi: Yetişkinlik, yaşlılık, ölüm. Ankara:İmge.
• Özcebe, H. (2007a). Yaşlılar ve güvenli toplumlar. Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam, 127-132, Hacettepe Ü. Ankara:GEBAM.
• Özcebe, H. (2007b). Yaşlılar için ev ve çevre düzenlemeleri. Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam, 133-138, Hacettepe Ü. Ankara:GEBAM.
• Özmen, Ş.Y. (2013). Türk kültüründe yaşlının yeri ve medyayla yaşlılığın değişen konumu. Milli Folklor,100, 110-119.
• Slattery, M. (2007). Sosyolojide temel fikirler. (Çev.Ü. Tatlıcan & G. Demiriz). İstanbul:Sentez.
• Şentürk, M. & Ceylan, H. (2015). İstanbul’da Yaşlanmak:İstanbul’da Yaşlıların Mevcut Durumu Araştırması. İstanbul Ü. Sosyoloji Araştırma M.-İstanbul Kalkınma A. İstanbul:Açılım.
• Şentürk, M. & Altan, R.B. (2015a). Giriş:İstanbul’da yaşlıların mevcut durumu araştırması.13-34 (Şentürk, M. & Ceylan, H. 2015, İstanbul).
• Şentürk, M. & Altan, R.B. (2015b). Nitel araştırma:Yaşlılar neler anlattı?. 229-282 (Şentürk, M. & Ceylan, H. 2015, İstanbul).
• Şentürk, M. (2015c). Sonuç ve tartışma:Bir yaşam alanı olarak kent ve İstanbul’da yaşlanmak. 283-341 (Şentürk, M. & Ceylan, H. 2015, İstanbul).
• Terzi, Ş.I. (2012). Yaşam boyu gelişim. 19-48 (Bacanlı, H. & Terzi, Ş.I. 2012, İstanbul).
• Tufan, İ. (2002). Antik çağdan günümüze yaşlılık:Sosyolojik yaşlanma. Antalya:İTGE.
• Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de yaşlılık ve yaşlanmak: Yaşlanmanın sosyolojisi. İstanbul: Anahtar.
• Tufan, İ. (2007a). Bağımsız yaşam ve sınırları:Bakıma muhtaç yaşlılar ve yaşam olanakları, Antalya ve çevresinde yaşayan bakıma muhtaç yaşlılar üzerine ampirik araştırma. 1-59. Antalya:İTGE.
• Tufan, İ. (2007b). Modernleşme hareketi bağlamında Türkiye’de kuşaklar arası ilişkiler: Modernleşme hareketi genç ve yaşlı kuşakların ilişkilerine nasıl bir etki yapıyor?. 1-158. Antalya:İTGE.
• Ünal, M.S. (2012). Bireycilik ve din. 223-235 (Akyüz, N. & Çapcıoğlu,İ. 2012, Ankara)
• Wallace, R.A. & Wolf, A. (2004).Çağdaş Sosyoloji Kuramları:Klasik Geleneğin Geliştirilmesi. (Çev.L. Elburuz & M.R. Ayas). İzmir:Punto.