Türkiye’de Yaşlıların İç Göç Hareketlerine Katılımı ve Uyum Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 120 - 139, 30.12.2021

Bahadır Dinç

Öz

Bu çalışma yaşlıların Türkiye’deki iç göçlere katılım durumlarının ve uyum becerilerinin değerlendirilmesi amacıyla klasik derleme türünde hazırlanmıştır. Türkiye’de yaşlı nüfusun artmasına bağlı olarak göç eden nüfus içinde yaşlıların oranı ve sayısı yükselmektedir. Kır-kent arasında sürekli veya kalıcı olarak göç eden yaşlılar temelde kentlerin yaşam zorluklarını itici, gelişen ulaşım ve iletişim ağını bağlayıcı ve kırdaki yaşamın çekici yanlarını gözlemleyerek daha huzurlu bir hayat için göç kararı almaktadırlar. Kırdan kente göç eden bireylerin bir bölümü gençlik dönemlerinde göç ederek burada yaşlanmış olup, diğer bölüm ise kırdan yalnızlık ve bakım ihtiyacı gibi nedenlerle yaşlılık döneminde göç etmiştir. Kentten kıra yapılan tersine göçler çevre kirliliği, tarım alanlarında yapılaşma ve arazi paylaşımı sorunlarını ortaya çıkarmıştır. Kentten kıra göç eden yaşlılar çoğunlukla isteyerek göç etmeleri nedeniyle görece daha az uyum sorunuyla karşılaşmaktadırlar. Kentten başka bir kente göç eden yaşlı sayısı da hızla artmakta olup bunun nedeninin, köy ve beldelerin ilçelere bağlı mahallelere dönüşmesi olduğu gözlenmiştir. Kırdan kıra göç eden nüfus genç yapıda olup yaşlılara ait bilgiye rastlanmamıştır. Herhangi bir göç hareketine katılmayıp yerinde yaşlanmayı tercih eden bireyler ise kentsel dönüşüm ve kırsal yapılaşma faaliyetleri ile karşılaşmaktadır. Dönüşüm faaliyetleri yerinde yaşlanmayı engellemekle birlikte yaşlı bireylerin ihtiyaçlarına cevap verecek kentsel ve kırsal dönüşüm yaşlıların uyumunu kolaylaştırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

iç göç, yerinde yaşlanma, sosyal uyum

Participation of the Elderly in Internal Migration Movements in Turkey and Examining their Adaptation Skills

Öz

This study was prepared in the classical rewiev type in order to evaluate the participation of the elderly in internal migration in Turkey and their adaptation skills. Due to the increase in the elderly population in Turkey, the proportion and number of the elderly in the migrating population is increasing. The elderly, who migrate repeatedly or permanently between the rural and urban areas, make the decision to migrate for a more peaceful life by observing the attractive aspects of life in the countryside, pushing the life difficulties of the cities, connecting the developing transportation and communication network. Some of the individuals who migrated from the countryside to the city have aged here by immigrating during their youth, while the other section has migrated from the countryside in their old age due to reasons such as loneliness and need for care. The reverse migrations from the city to the countryside have revealed the problems of environmental pollution, construction in agricultural areas and land sharing. Elderly people who migrate from the city to the countryside face relatively less adjustment problems, mostly because they migrate voluntarily. The number of elderly people migrating from one city to another is also increasing rapidly, and it has been observed that the reason for this is the transformation of villages and towns into districts. The population migrating from rural to rural is young and there is no information about the elderly. Individuals who do not participate in any migration movements and prefer to age in place are faced with urban transformation and rural construction activities. While transformation activities prevent aging in place, urban and rural transformation that will meet the needs of elderly individuals facilitates the adaptation of the elderly.

Anahtar Kelimeler

internal migration, ageing in place, social cohesion

Kaynakça

• Acar, B. ve Bekleyen, A. (2008). Köye Dönüş Ve Rehabilitasyon Projesi Kapsamında Üretilen Konutların Kullanıcı Memnuniyeti Açısından İncelenmesi: İslamköy Ve Tur Mezrası Örneği. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(2), 241-259.
• Aker, T., Ayata, B., Özeren, M., Buran, B. ve Bay, A. (2002). Zorunlu İç Göç: Ruhsal Ve Toplumsal Sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(2), 97-103.
• Akers, R. L., Greca, A. J., Sellers, C. ve Cochran, J. (1987). Fear Of Crime And Victimization Among The Elderly In Different Types Of Communities. Criminology, 25(3), 487-506.
• Akkar, Z. M. (2006). Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi, 36, 29-38.
• Aksürmeli, Z. S. (2017). Yaşlılık Ekseninde Türkiye'de İç Göç ve Kent. Akademik Bakış Dergisi, 64, 703-716.
• Arap, S. K. ve Göktürk, A. (2015). Kırdan Kıra Bir Göç Öyküsü. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 24(3), 45-71.
• Ardahan, F. (2013). Komşuluk, Farklılığa Hoşgörü ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki, İlişkinin Güçlendirilmesinde Rekreatif Etkinliklerin Önemi. International Journal of Human Sciences,10(1), 1078-1090.
• Bostan, H. (2017). Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler, Meydana Getirdiği Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Coğrafya Dergisi, 35, 1-16.
• Çelik, F. (2005). İç Göçler: Teorik Bir Analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 167-184.
• Durgun, Ö. ve Çak, D. (2010). Yoksul Kent Nüfusunun İstihdam Yapısı Ve Geçinme Biçimleri: İstanbul Örneği. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 32-55.
• Erder, S. (2015). İstanbul Bir Kervansaray (Mı?). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Es, M. ve Ateş, H. (2004). Kent Yönetimi, Kentlileşme Ve Göç: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 48, 205-248.
• Esendemir, Ş. (2016). Türkiye’de Yerinde Yaşlanma Ve Mekân Gerontolojisinin Temel Parametreleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 36(2), 13-31.
• Evcil, A. N., Dökmeci, V. ve Kıroğlu, G. B. (2006). Regional Migration in Turkey: Its Directions and Determinants. 46th European Congress of the Regional Science Association, (s. 1-22). Volos.
• Güler, Z., Özsel, D. ve Güler, N. (2015). Arafta Kalan Yaşlılar: Kırdan-Kente Göç'ün Yaşlılara Etkisi. Yaşlılık Atölyesi (s. 685-713). İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Gümüş, N., İlhan, A. ve Gülersoy, A. E. (2013). Bir Tersine Göç Örneği: Köprücük Köyü (Varto-Muş). International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(6), 223-361.
• Güreşçi, E. (2010). Türkiye'de Kentten-Köye Göç Olgusu. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1), 77-86.
• Hoof, J. V., Kazak, J. K., Perek-Bialas, J. M. ve Peek, S. T. (2018). The Challenges of Urban Ageing: Making Cities Age-Friendly In Europe. International Journal of Enviromental Research and Public Health, 15(11), 2473-2491.
• HÜNEE. (2006). Türkiye Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• İçduygu, A. (2014). Turkey’s Migration Transition and its Implications for the Euro-Turkish Transnational Space. İstanbul: Koç Üniversitesi.
• İçişleri Bakanlığı. (2010, Haziran 23). Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi (KDRP). Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı: https://www.icisleri.gov.tr/koye-donus-ve-rehabilitasyon-projesi-kdrp adresinden alınmıştır.
• İçli, G. (2017). Yavaşlayan Kentler Ve Yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 10(2), 67-75.
• Kalaycıoğlu, S., Tol, U. U., Küçükural, Ö. ve Cengiz, K. (2003). Yaşlılar Ve Yaşlı Yakınları Açısından Yaşam Biçimi Tercihleri. Ankara: TÜBİTAK Matbaası.
• Kalınkara, V. (2010). Yaşlı Bireyler İçin Yaşam Çevresinin Ergonomik Tasarımı. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2010(1), 54-64.
• Kalınkara, V. (2014). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kalınkara, V. ve Arpacı, F. (2013). Yerinde Yaşlanma. VII.Ulusal Yaşlılık Kongresi (s. 54-60). Karabük : Karabük Üniversitesi.
• Kara, H. ve Gökburun, İ. (2018). Bir Tersine Göç Örneği: Kadıoğluçiftliği Köyü (Kahramanmaraş). International Social Sciences Studies Journal, 26(4), 5546-5560.
• Karadeniz, O. ve Öztepe, N. D. (2013). Türkiye'de Yaşlı Yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 2013(38), 77-102.
• Kartal, B. ve Alptekin, D. (2015). Ulus Aşırı Göç Süreci Ve Yaşlılık: Almanya'da Birinci Kuşak Türk Göçmenler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 595-612.
• Kartal, K. (1978). Kentleşme ve İnsan: Kentleşme Sürecinde İnsan Tutum ve Davranışlarında Meydana Gelen Değişmeler. Ankara: TODAİE Yayını.
• Kaygalak, S. (2009). Kentin Mültecileri, Neoliberalizm Koşullarında Zorunlu Göç ve Kentleşme. Ankara: Dipnot.
• Kepenek, E. B. ve Uğuzman, T. (2018). Hadi Köyümüze Geri Dönelim! Terine Göçün Sosyoekonomik Etkileri: Yeniyol Köyü Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 28(40/2), 11-36.
• Kılınç, Z. ve Bezci, B. (2011). Kentleşme, Gecekondu Ve Hemşerilik. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(2), 323-344.
• Koç, İ. ve Saraç, M. (2018). Türkiye’de Yaşlı Göçünün Büyüklüğünün Ve Yönünün Değişimi. Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 2(2), 19-37.
• Koçak, H. (2011). Kent-Kültür İlişkisi Bağlamında Türkiye’de Değişen Ve Dönüşen Kentler. Sosyal Bilimler Arastırmaları Dergisi, 6(2), 259-269.
• Köroğlu, C. Z. ve Köroğlu, M. A. (2015). Mekanın Dönüşümü ve Yaşlılık Üzerine: Kentleşme ve Yaşlılık Olgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 812-821.
• Köse, N. ve Erkan, N. Ç. (2014). Kentsel Mekan Örgütlenmesinin Yaşlıların Kentsel Etkinlikleri Üzerindeki Etkisi, İstanbul ve Viyana Örneği. Journal of the Faculty of Architecture, 31(1), 39-66.
• Kurmuş, F. (2018). Büyük kentlerden sahil kasabalarına yaşam tarzı göçü: Bodrum örneği üzerine niteliksel bir çalışma. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kurt, H. (2006). Göç Eğilimleri ve Olası Etkileri. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 148-177.
• Lowry, D. S. (2009). Aging, Social Change, And Elderly Well-Being In Rural China: Insights from Mixed-Methods Village Research . Michigan: Population Studies Center.
• Oh, J.H. ve Kim, S. (2009). Aging, Neighborhood Attachment, And Fear of Crime: Testing Reciprocal Effects. Journal of Community Psychology, 37(1), 21-40.
• Özkul, M. ve Kalaycı, I. (2015). Türkiye'de Yaşlılık Çalışmaları. Sosyoloji Konferansları, 52(2015-2), 259-290.
• Özmete, E. (2017). Türkiye’de Kuşaklararası Dayanışmanın Değerlendirilmesi Projesi: Bilgi Notu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Özmete, E. ve Dinç, B. (2020). Yaşlıların "Göç Ve Yerinde Yaşlanma" Bağlamında Kentsel Dönüşüm İle İlgili Değerlendirmeleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 197-234.
• Özmete, E., Hablemitoğlu, Ş. ve Yıldırım, F. (2012). Ankara'da Yaşlı Yoksulluğu Ekonomik, Sosyal, Kültürel İhtiyaçların Analizi. Ankara: Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Pazarlıoğlu, M. V. (2007). İzmir Örneğinde İç Göçün Ekonometrik Analizi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 121-135.
• Pınar, R. (2010). Türkiye'de Evde Bakımda Mevcut Durum. Akademik Geriatri Kongresi Kitabı (s. 153-156). Gazimağusa: Akademik Geriatri Derneği.
• Sevim, Y. (2010). Terör mağdurları: Geriye Göç Çözüm Mü? Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Dergisi, 1(1), 17-35.
• Susmaz, H. ve Ekinci, C. E. (2009). Sağlıklı Kentleşme Süreci Esasları. New World Sciences Academy, 4(1), 21-34.
• Südaş, İ. ve Mutluer, M. (2010). Daha İyi Bir Hayata Doğru: "Yaşam Biçimi Göçü". Ege Coğrafya Dergisi, 19(1), 31-47.
• Sürmeli, İ. (2017). Türkiye’de İç Göçün Değişim Ve Dönüşümü: Kentten Kıra Yöneliş. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Gazi Akademi Genç Sosyal Bilimciler Sempozyumu 2017 Özel Sayısı, 275-286.
• Şantaş, G. (2019). Türkiye'de İç Göçün Dağılımı. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(45), 893-918.
• Şentürk, M. ve Kurtkapan, H. (2017). Yaşlılığın Mekânsallaşması: Kadıköy Moda’daki Bir Apartman Üzerine Nitel Bir Çalışma. Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 1(1), 4-19.
• TBMM. (2012, Kasım 12). On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi Ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Türkiye Büyük Müllet Meclisi Başkanlığı: https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k6360.html adresinden alınmıştır.
• Tekin, F. (2011). Kültürel Travma Olarak Zorunlu Göç. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25, 91-100.
• Tezcan, M. (2009). Kentten Köye Göç. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 22(1), 37-42.
• Timmermann, S. (2012). To “Age in Place” or Not… That Is the Question. Journal of the Financial Service Professionals, 66(1), 24-26.
• TMMOB. (2003). TMMOB İnsan Hakları Komisyonu Zorunlu Göç Raporu. Ankara: Türk Mühendis ve Mimarlar Odası Birliği .
• Tunçer, M. (2017). Kentsel yaşlanma ve kent hakkı: Kadıköy’deki yaşlıların deneyimleri. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TÜİK. (2011). Yerleşim Yerlerine Göre Göç Eden Nüfus, 1975-2000. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2013). İstatistiklerle Yaşlılar, 2012. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2016). Aile Yapısı Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2017). İstatistiklerle Yaşlılar, 2016. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• TÜİK. (2018). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2017. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Türkan, M. ve Sezer, S. (2017). Yaşlı Yoksulluğunun Yarattığı Sosyal Ve Psikolojik Sorunlar: Muğla Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 35-57.
• Türkkahraman, M. (2007). Sosyal Yapı Ve Kapkaç Terörü Üzerine Sosyolojik Bir Tahlil. Journal of Economy Culture and Society, 35, 1-28.
• UN. (2017). World Population Prospects. New York: United Nations.
• Wahl, H.-W. ve Weisman, G. D. (2003). Environmental Gerontology At The Beginning of the New Millennium: Reflections On Its Historical, Empirical, And Theoretical Development. The Gerontologist, 43(5), 616-627.
• WHO. (2011). Global Health and Aging. Geneva: World Health Organization.
• Wiles, J. L., Leibing, A., Guberman, N., Reeve, J. ve Allen, R. E. (2011). The Meaning of “Aging in Place” to Older People. The Gerontologist, 52(3), 357-366.
• Wolff, G. S. (1950). The Metropolis and Mental Life. New York: Free Press.
• Yakar, M. (2012). İç Ve Dış Göçlerin Kırsalda Nüfusun Yaş Yapısına Etkisi: Emirdağ İlçesi Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(2), 129-149.
• Yalçın, A. (1999). Kırdan Kıra Göç Eden Ailelerin Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerine Bir Araştırma: Cırık Köyü-Adana Örneği. Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayınları.
• Yüceşahin, M. M. ve Özgür, E. M. (2006). Türkiye'nin Güneydoğusunda Nüfusun Zorunlu Yerinden Oluşu: Süreçler Ve Mekansal Örüntü. Coğrafi Bilimler Dergisi, 4(2), 15-35.