PROVISION OF SHORE POWER (COLD IRONING) TO SHIPS AT TURKISH PORTS: TERMINOLOGY, INTERNATIONAL AND NATIONAL REGULATORY FRAMEWORKS, COMPLIANCE SHORTCOMINGS, AND STRATEGIC RECOMMENDATIONS

Yıl 2025, Sayı: 2, 166 - 192, 29.06.2025

Faruk Doğan

Öz

TÜRK LİMANLARINDA GEMİLERE KIYIDAN ELEKTRİK SAĞLANMASI (COLD IRONING): TANIMLAR, ULUSLARARASI VE ULUSAL MEVZUAT, UYUM EKSİKLİKLERİ VE STRATEJİK ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Öz

Bu çalışma, Türk limanlarında gemi kaynaklı emisyonların azaltılması ve uluslararası çevre regülasyonlarına uyum sağlanması amacıyla cold ironing (karadan elektrik temini – OPS) uygulamalarını stratejik bir çözüm olarak ele almaktadır. IMO ve AB düzenlemeleri (MARPOL Ek VI, SEEMP, FuelEU Maritime, AFIR) çerçevesinde, kıyıdan elektrik sağlama sistemlerinin liman altyapısına entegrasyonu giderek zorunlu hale gelmektedir. Türkiye, bu düzenlemelere taraf olsa da enerji lisanslama, tarife yapısı, teknik standart eksiklikleri ve kurumsal koordinasyon sorunları nedeniyle uygulamada sınırlı ilerleme kaydedebilmektedir. Çalışma, ulusal düzenlemeleri analiz ederek mevcut engelleri ortaya koymakta ve mevzuat reformları, IEC/IEEE 80005-1 standardının entegrasyonu, yatırım teşvikleri ve kurumsal eşgüdüm mekanizmalarının oluşturulması gibi çözüm önerileri sunmaktadır. Ayrıca, 2025–2035 dönemini kapsayan kademeli bir yol haritası önerilerek OPS altyapısının yaygınlaştırılması ve yenilenebilir enerji entegrasyonu hedeflenmektedir. Sonuç olarak, “cold ironing” yalnızca çevreci bir önlem değil, Türkiye’nin denizcilik sektöründe yeşil dönüşüm, dış ticarette AB ile rekabet gücünü koruma ve karbon regülasyonlarına uyum açısından kritik bir politika aracıdır.

Anahtar Kelimeler

Cold Ironing , Sahil Elektriği , Liman Altyapısı

Kaynakça

• AirClim. (2021, Ekim 11). Türkiye aims to cut ship emissions. The Air Pollution and Climate Secretariat. Erişim adresi: https://www.airclim.org/news/Türkiye-aims-cut-shipemissions#:~:text=Earlier%20this%20year%20Türkiye%20ratified,IMO
• Borusan Port. (2024). Borusan Limanı Sürdürülebilirlik Raporu 2024. Erişim adresi: https://www.borusanport.com/sites/default/files/brosur/dosya/2024-11/borusan-port-surdurulebilirlik-raporu.pdf
• Container News. (2024, February 6). European Union funds onshore power for Northern European ports. Erişim adresi: https://container-news.com/european-union-funds-onshore-power-for-northern-european-ports/#:~:text=Gothenburg%E2%80%99s%20port%20already%20has%20OPS,at%20least%205%2C600%20tonnes%20annually
• Ducruet, C., & Gueguen Hallouët, G. (2022, September 27). How to decarbonise commercial ports. Erişim adresi: https://chatgpt.com/c/68051243-5710-800d-8d0f-e0918c7cc857?src=history_search
• European Commission. (2019). The European Green Deal (COM (2019) 640 final). Brussels. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:b828d165-1c22-11ea-8c1f-01aa75ed71a1.0002.02/DOC_1&format=PDF
• European Commission, DNV, LBST, & Trinomics. (2024). Port electricity commercial model (project pilot) – Final report (Ener/C1/2022475; DNV Report No. 240285, rev. 0).Publications Office of the European Union. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/386080052_Port_Electricity_Commercial_Model_Project_Pilot_-_Final_Report
• European Maritime Safety Agency (EMSA). (2022). Shore-Side Electricity: Guidance to Port Authorities and Administrations – Part 1: Equipment and Technology. Erişim adresi: https://sustainable-ships.org/wpcontent/uploads/2022/06/EMSA-Guidance-on-OPS-Part-1-Equipment-Technology-2022.pdf
• European Maritime Safety Agency (EMSA). (2022). Shore-Side Electricity: Guidance to Port Authorities and Administrations – Part 2: Planning, Operations and Safety. Erişim adresi: https://sustainable-ships.org/wp-content/uploads/2022/08/EMSA-Guidance-on-OPS-Part-2-Planning-Operations-Safety-2022.pdf
• European Maritime Safety Agency (EMSA).(t.y.). Shore-Side Electricity (SSE) – Technical guidance and support documents. Erişim adresi: https://emsa.europa.eu/csn-menu/items.html?cid=14&id=4799
• European Sustainable Development Network (ESDN). (2020). ESDN Report: The European Green Deal and its implications on national sustainability governance and sustainable development strategies. Erişim adresi: https://www.esdn.eu/fileadmin/ESDN_Reports/ESDN_Report_2_2020.pdf
• European Union. (2023). Regulation (EU) 2023/1804 on the deployment of alternative fuels infrastructure and repealing Directive 2014/94/EU. Official Journal of the European Union. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32023R1804
• European Union. (2023). Regulation (EU) 2023/1805 of the European Parliament and of the Council of 13 September 2023 on the use of renewable and low-carbon fuels in maritime transport (FuelEU Maritime). Official Journal of the European Union. Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32023R1805
• European Union. (2024, Mart 1). Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council establishing a scheme for greenhouse gas emission allowance trading (EU ETS) within the Community (consolidated version). Erişim adresi: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02003L0087-20240301
• Green. S. (2023, Şubat) MIT Climate Portal. Freight transportation. Massachusetts Institute of Technology. Erişim adresi: https://climate.mit.edu/explainers/freight-transportation
• Hossain, N., Zhang, L., Raza, M., & Dong, X. (2023). Decarbonization of port activities: Current status and future strategies. Marine Pollution Bulletin, 198, 114036. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2023.114036
• IEEE Standards Association. (2019). IEEE Std 80005-1™-2019: Utility connections in port – Part 1: High voltage shore connection (HVSC) systems – General requirements. Erişim adresi: https://standards.ieee.org/ieee/80005-1/5835/
• International Maritime Organization. (2012, October 9). MEPC.1/Circ.794 : OnShore Power Supply. Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/Circ.794.pdf
• International Maritime Organization. (2013). Guidance on treatment of innovative energy efficiency technologies for calculation and verification of the attained EEDI (MEPC.1/Circ.815). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/Circ-815.pdf
• International Maritime Organization. (2016). Amendments to MARPOL Annex VI (Data collection system for fuel oil consumption of ships) (Resolution MEPC.278(70)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/278%2870%29.pdf
• International Maritime Organization. (2018). Note by the International Maritime Organization to the UNFCCC Talanoa Dialogue: Adoption of the Initial IMO Strategy on Reduction of GHG Emissions from Ships and Existing IMO Activity Related to Reducing GHG Emissions in the Shipping Sector. Erişim adresi: https://unfccc.int/sites/default/files/resource/250_IMO%20submission_Talanoa%20Dialogue_April%202018.pdf
• International Maritime Organization. (2020). Fourth IMO GHG study 2020. London: IMO Publishing. Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/Fourth%20IMO%20GHG%20Study%202020%20-%20Full%20report%20and%20annexes.pdf
• International Maritime Organization. (2021). Amendments to MARPOL Annex VI(Energy Efficiency Existing Ship Index and Carbon Intensity Indicator) (Resolution MEPC.328(76)). Erişim adresi: https://www.classnk.or.jp/hp/pdf/activities/statutory/eexi/eexi_MEPC_328_76.pdf
• International Maritime Organization (IMO). (2021a). Port Emissions Toolkit – Guide No. 1: Assessment of Port Emissions. Erişim adresi: https://greenvoyage2050.imo.org/wp-content/uploads/2021/01/PORT-EMISSIONS-TOOLKIT-GUIDE-NO.1-ASSESSMENT-OF-PORT-EMISSIONS.pdf
• International Maritime Organization (IMO). (2021b). Port Emissions Toolkit – Guide No. 2: Development of Port Emissions Reduction Strategies. Erişim adresi: https://greenvoyage2050.imo.org/wp-content/uploads/2021/01/PORT-EMISSIONS-TOOLKIT-GUIDE-NO.2-DEVELOPMENT-OF-PORT-EMISSIONS-REDUCTION-STRATEGIES.pdf
• International Maritime Organization. (2022). 2022 Guidelines on survey and certification of the Energy Efficiency Design Index (EEDI) (Resolution MEPC.365(79)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/annex/RESOLUTION%20MEPC.365(79).pdf
• International Maritime Organization. (2022). 2022 Guidelines for the development of a Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP) (Resolution MEPC.346(78)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/Air%20pollution/MEPC.346%2878%29.pdf
• International Maritime Organization. (2022). 2022 Guidelines for the development of a Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP) (Resolution MEPC.352(78)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/KnowledgeCentre/IndexofIMOResolutions/MEPCDocuments/MEPC.352(78).pdf
• International Maritime Organization. (2023). IMO strategy on reduction of GHG emissions from ships – 2023 Revised Strategy. London: IMO. Erişim adresi: https://www.imo.org/en/MediaCentre/HotTopics/Pages/Reducing-greenhouse-gas-emissions-from-ships.aspx
• International Maritime Organization. (2023). Readiness of low- and zero-carbon marine fuels and technologies: Full report v1. Erişim adresi: https://greenvoyage2050.imo.org/wp-content/uploads/2023/08/Readiness-of-Low-Zero-Carbon-Marine-Fuels-Technology-Full-Report-v1.pdf
• International Maritime Organization. (2023). 2023 IMO Strategy on Reduction of GHG Emissions from Ships (Resolution MEPC.377(80)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/annex/MEPC%2080/Annex%2015.pdf
• International Maritime Organization. (2024). 2024 Guidelines for the development of a Ship Energy Efficiency Management Plan (SEEMP) (Resolution MEPC.395(82)). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/MEPC.395(82).pdf
• International Maritime Organization. (2025, Nisan). IMO Net-Zero Framework. Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/annex/IMO%20net-zero%20framework.pdf
• International Organization for Standardization (ISO), International Electrotechnical Commission (IEC), & Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). (2019).IEC/IEEE 80005-1:2019 – Utility connections in port–Part 1: High voltage shore connection (HVSC) systems – General requirements. Retrieved from: https://www.iso.org/standard/64717.html
• Korean Register. (2025, Nisan). IMO News Flash (E): MEPC 83 – Key outcomes of the Marine Environment Protection Committee. Erişim adresi: https://www.krs.co.kr/TECHNICAL_FILE/IMO%20News%20Flash(E)%20MEPC%2083.pdf
• Offshore Energy. (2024, Ekim 17). Asyaport becomes first port in Türkiye to offer shore power to container vessels. Erişim adresi: https://www.offshore-energy.biz/asyaport-becomes-first-port-in-turkiye-to-offer-shore-power-to-container-vessels
• Öztürk, N., Küçükgül, E. Y. (2008, October 22–25). Deniz ticareti ve limanlardan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi ve MARPOL Ek VI. Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu (s. 660). Hatay, Türkiye. Erişim adresi: http://hkadtmk.org/Bildiriler/HKK-2008/bildiriler/%C3%96zt%C3%BCrk.pdf
• Pekşen, N. H., Pekşen, D. Y., & Ölçer, A. (2014). Cold Ironing yöntemi: Marport Limanı uygulaması. Journal of ETA Maritime Science, 2(1), 11–30. Erişim adresi: https://jag.journalagent.com/jems/pdfs/JEMS_2_1_11_30.pdf
• Port de Barcelona. (2024, January 24). The Port of Barcelona tenders out pilot project to supply electricity to ships at the BEST terminal. Erişim adresi: https://www.portdebarcelona.cat/en/communication/news/port-barcelona-tenders-out-pilot-project-supply-electricity-ships-best-terminal
• Rahman, S. R. (2024, May 30). Antwerp Euroterminal installs shore power connection. Port Technology. Erişim adresi: https://www.porttechnology.org/news/psa-antwerp-invests-e10-million-in-shore-power-installation/#:~:text=The%20project%2C%20which%20is%20expected,the%20European%20Union%E2%80%99s%20REPowerEU%20programme
• Ramboll US Consulting, Inc. (2022, June). Commercial marine vessel research – Shore power and/or alternative emissions controls: Final report. Prepared for Texas Commission on Environmental Quality. Retrieved from https://www.tceq.texas.gov/downloads/air-quality/research/reports/emissions-inventory/5822231436-20220630-ramboll-cmv-shore-power-research.pdf
• ShipUniverse. (2025, Nisan 7). Carbon tax in shipping: What every shipowner needs to know in 2025. ShipUniverse. Erişim adresi: https://www.shipuniverse.com/carbontax-in-shipping-what-every-shipowner-needs-to-know-in-2025/
• T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2025, Mayıs 30). Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar (Karar Sayısı: 9903). Resmî Gazete (Sayı: 32915). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2025/05/20250530-2.pdf
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2005). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (Kanun No. 5346). Resmî Gazete, 18 Mayıs 2005, Sayı 25819. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5346.pdf
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2024). Türkiye’nin Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve II. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (2024–2030). Erişim adresi: https://enerji.gov.tr/Media/Dizin/BHIM/tr/DuyurTürkiyeninEnerjiVerimliliği2030StratejisiveIIUlusalEnerjiVerimliliğiEylemPlanı_202401161407.pdf
• T.C. Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı. Erişim adresi: https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf
• T.C. Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2005, Mayıs 10). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun (Kanun No: 5346).
• Resmî Gazete (Sayı: 25819). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat-Metin/1.5.5346.pdf T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2022). 2053 Ulaştırma ve lojistik ana planı. Erişim adresi: https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlik-yayinlari/20221025-2053-ulastirma-ve-lojistik-ana-plani-tr.pdf
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2023). Kıyı Tesislerine Yeşil Liman Sertifikası Düzenlenmesi Hakkında Yönetmelik. Resmî Gazete, 32373, 18 Kasım 2023. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/11/20231118-25-1.pdf
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2023, Kasım 18). Yeşil Liman Sertifikası Yönetmeliği. Resmî Gazete (Sayı: 32372). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/11/20231118-25.htm
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2024). Türkiye’nin Ulaşımda Net Sıfır Emisyon Yol Haritası Projesi. Erişim adresi: https://emisyonsuzulasim.uab.gov.tr/tr/ulasimda-net-sifir-emisyon
• T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2012, Ekim 31). Limanlar Yönetmeliği. Resmî Gazete (Sayı: 28453). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/10/20121031-5.htm
• T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2012). Limanlar Yönetmeliği. Resmî Gazete, Sayı: 28453. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/10/20121031-5.htm
• The Maritime Executive. (2011, January 7). IAPH Tool Box for Port Clean Air Programs launched. Retrieved from https://maritime-executive.com/article/2008-04-03-iaph-tool-box-for-port-clean-air-programs-launched
• The Maritime Executive. (2023, August 22). Hamburg first in Europe to supply shore power for containerships. Erişim adresi: https://maritime-executive.com/article/hamburg-first-in-europe-to-supply-shore-power-for-containerships
• Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM). (2023). TÜRKLİM Sektör Raporu 2023. İstanbul: TÜRKLİM Yayınları. Erişim adresi: https://www.turklim.org/wp-content/uploads/2023/07/TURKLIM-Sektor-Raporu-2023.pdf
• Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM). (2024). TÜRKLİM Sektör Raporu 2024. İstanbul: TÜRKLİM Yayınları. Erişim adresi: https://www.turklim.org/turklim-sektor-raporu-2024/
• Uluslararası Denizcilik Örgütü (International Maritime Organization – IMO). (2020,Temmuz 29). MEPC 74. toplantısında başlatılan 4. IMO Sera Gazı (GHG) Çalışması raporu. Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC). Erişim adresi: https://wwwcdn.imo.org/localresources/en/OurWork/Environment/Documents/Fourth%20IMO%20GHG%20Study%202020%20-%20Full%20report%20and%20annexes.pdf
• United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). (2015). Review of Maritime Transport 2015. Erişim adresi: https://unctad.org/system/files/official-document/rmt2015_en.pdf
• World Ports Sustainability Program. (t.y.). What is OPS? Erişim adresi: https://sustainableworldports.org/ops/what-is-ops/
• World Port Sustainability Program. (t.y.). Investments. Sustainable World Ports. Erişim adresi: https://sustainableworldports.org/ops/costs/investments/#:~:text=Quayside%20investments%20The%20cost%20of,At%20the%20Port%20of
• World Ports Sustainability Program (WPSP). (t.y.). What is OPS? Erişim adresi: https://sustainableworldports.org/ops/what-is-ops/
• Yıldırım Pekşen, D., & Alkan, G. (2018). Application of Alternative Maritime Power (AMP) supply to cruise port. Journal of ETA Maritime Science, 6(4), 307–318. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/330085699_Application_of_Alternative_Maritime_Power_AMP_Supply_to_Cruise_Port