Examination of Critical Thinking Skills of Prospective Classroom Teachers

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 209 - 219, 20.08.2021

Hamdi Karakaş

https://doi.org/10.32329/uad.892350

Öz

In this study, it is aimed to determine the critical thinking skills of prospective classroom teachers. Average scores of prospective classroom teachers' critical thinking skills and sub-dimensions are compared according to gender and grade variables. In the study, the scanning model, which is one of the quantitative research approaches, is grounded on and the Critical Thinking Appraisal Test is used as a data collection tool. The study was carried out in the fall semester of the 2019-2020 academic year and 671 prospective classroom teachers participated in the study. Average scores of prospective classroom teachers' critical thinking skills are calculated as 0.63 in the study, and this value shows that the prospective classroom teachers have an intermediate level of critical thinking skill. Additionally, the average sub-dimension scores of critical thinking skills are also calculated, and it is concluded that while the prospective classroom teachers are at a high level with a large effect in interpreting and performing deductions, they are at low-end level with a large effect in inference. It is determined that the critical thinking skill average scores of female prospective classroom teachers are higher than those of male teacher candidates with a small effect, and the rank average scores of sub-dimensions of Awareness of Assumptions and Interpretation of female candidates are higher than those of male teacher candidates with a small effect. It is observed that the rank average scores of critical thinking skills of the prospective classroom teachers who are in second grade are the highest, while the rank average scores of critical thinking skills of the prospective classroom teachers who are in fourth grade are the lowest. It is found that critical thinking skill levels decrease with a large effect for prospective classroom teachers in third and fourth grades. If undergraduate education of prospective classroom teachers is far from memorization, experiencing different activities that can be used in their prospective professional lives, either will provide development as a profession and will increase their critical thinking tendencies by enhancing critical thinking skills.

Anahtar Kelimeler

Critical thinking skill, reasoning, prospective classroom teachers

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerilerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme becerilerini tespit etmek amaçlanmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme beceri ve alt boyutlar ortalama puanları cinsiyet ve sınıf değişkenine göre karşılaştırılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yaklaşımlarından tarama modeli esas alınmış ve veri toplama aracı olarak Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde gerçekleştirilmiş ve 671 sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Araştırma sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme beceri ortalama puanları 0.63 olarak hesaplanmış ve bu değer sınıf öğretmeni adaylarının orta düzey eleştirel düşünme becerisine sahip olduklarını göstermiştir. Bununla birlikte eleştirel düşünme beceri alt boyutlar ortalama puanları da hesaplanmış olup, sınıf öğretmeni adaylarının yorumlama yapabilme ve tümdengelimi gerçekleştirebilmede geniş etki ile yüksek düzeyde iken, çıkarım sağlamada geniş etki ile alt uç düşük düzeyde oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Kadın sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme beceri ortalama puanlarının erkek sınıf öğretmeni adaylarından küçük bir etki ile yüksek, Varsayımların Farkına Varma ve Yorumlama alt boyutlar sıra ortalama puanlarının ise erkek sınıf öğretmeni adaylarından küçük bir etki ile daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. İkinci sınıfa devam eden sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme beceri sıra ortalama puanlarının en yüksek, dördüncü sınıfa devam eden sınıf öğretmeni adaylarının ise eleştirel düşünme beceri sıra ortalama puanlarının ise en az olduğu tespit edilmiştir. Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme beceri düzeyleri 3. ve 4. sınıflarda geniş etki ile azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmeni adaylarının aldıkları lisans eğitiminin ezberden uzak olması, gelecekteki meslek yaşamlarında kullanabilecekleri farklı etkinlikleri deneyimleri hem mesleki anlamda gelişimlerini sağlayacak hem de eleştirel düşünme becerilerini geliştirerek, öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerini artıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme becerisi, akıl yürütme, sınıf öğretmeni adayları

Kaynakça

• Açışlı, S. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenme stilleri ile eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 273-285.
• Akdere, N. (2012). Türkiye’de öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri, eleştirel düşünme öğretimine yönelik tutumları ve öz yeterlik seviyeleri. Doctoral Dissertation, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Altıntaş, E. (2009). Purdue modeline dayalı matematik etkinliği ile öğretimin üstün yetenekli öğrencilerin başarılarına ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Master's Thesis, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Balcı. A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem. Teknik ve ilkeler (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Bayat, N. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyleri ile akademik yazma başarıları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 39(173), 155-168.
• Bayındır, G. (2015). Critical thinking dispositions of primary school secondary stage students. Master's Thesis, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Benford, R., & Lawson, A. E. (2001). Relationships between effective inquiry use and the development of scientific reasoning skills in college biology labs. Arizona State University Department of Biology.
• Beşoluk, Ş. ve Önder, İ. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme yaklaşımları, öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(2), 679-693.
• Büyüköztürk Ş., Çakmak, E. K., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. & Demirel F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3). 93-108.
• Chance, P. (1986). Teaching thinking. Curriculum Report, 15(5), 1-8.
• Chen, C. T., & She, H. C. (2015). The effectiveness of scientific inquiry with/without integration of scientific reasoning. International Journal of Science and Mathematics Education, 13(1), 1–20.
• Çıkrıkçı, N. D. (1996). Eleştirel düşünme: Bir ölçme aracı bir araştırma. Presented at III. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara.
• Demiral, Ü. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konudaki argümantasyon becerilerinin eleştirel düşünme ve bilgi düzeyleri açısından incelenmesi: GDO örneği. Doctoral Dissertation, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Demircioğlu, T. & Uçar, S. (2014). Akkuyu Nükleer Santrali konusunda üretilen yazılı argümanların incelenmesi. İlköğretim Online, 13(4), 1373-1386.
• Facione, P. A. (1990). The california critical thinking skills test - college level. Technical report 1. Experimental validation and content validity. CA: California Academic Press.
• Fung, D., & Howe, C. (2012). Liberal studies in hong kong: A new perspective on critical thinking through group work, Thinking Skills and Creativity, 7, 101– 111.
• Göbel, D. (2013). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisi öğretimi yeterlilikleri ve uygulamaları. Master's Thesis, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Gökkuş, İ., & Delican, B. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ve okuma alışkanlığına ilişkin tutumları. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 5(1), 10-28.
• Gültepe, N. (2011). Bilimsel tartışma odaklı öğretimin lise öğrencilerinin bilimsel süreç ve eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesine etkisi. Doctoral Dissertation, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gülveren, H. (2007) Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve bu becerileri etkileyen eleştirel düşünme faktörleri. Doctoral Dissertation, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Gündoğdu, H. (2009). Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
• Gündoğdu, K., Çimen, N. ve Turan, S. (2008). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (kpss) ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 35-43.
• Güven, S., & Dak, G. (2017). Öğretmen adaylarının kamu personel seçme sınavına (kpss) ilişkin oluşturdukları görsel metaforlar. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 8(15), 2-16.
• Hogan, K., & Fisherkeller, J. (2005). Dialogue as data: Assessing students' scientific reasoning with interactive protocols. In J. J. Mintzes, J. H. Wandersee, & J. D. Novak (Eds.), Assessing science understanding: A human constructivist view (pp. 95-127). Burlington, MA: Elsevier Academic Press.
• Karakaş, H. (2018). Çevre-enerji konularına yönelik gerçekleştirilen argümantasyon temelli öğretimin sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel düşünmelerine, akademik başarılarına ve argüman oluşturma becerilerine etkisi. Doctoral Dissertation, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakaş H. ve Sarıkaya R. (2020). The effect of argumentation-based teaching performed for environment-energy issues on critical thinking of prospective classroom teachers. Elementary Education Online, 19(1), 366-383.
• Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. Doctoral Dissertation, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, S. (2014). Etki Büyüklüğü. Journal of Mood Disorders, 4(1), 44-60.
• Klahr, D., & Dunbar, K. (1988). Dual space search during scientific reasoning. Cognitive Science, 12, 1-48.
• Korkmaz, Ö. (2009). Eğitim fakültelerinin öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve düzeyleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 879-902.
• Kuhn, D. (2004). What is scientific thinking and how does it develop? In U. Goswami (Ed.), Blackwell handbook of childhood cognitive development (pp. 371-393). Maiden, MA: Blackwell.
• Kuran, K. (2012). Öğretmen adaylarının KPSS kursu veren dershanelere ve KPSS’ye ilişkin görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 143-157.
• Kürüm, D. (2002). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme gücü. Master's Thesis, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• McKnown, L. K. (1997). Improving leadership through better decision making: Fostering critical thinking. A Research Paper to Air Command and Staff College, USA.
• MEB [MoNE] (2016). Düşünme eğitimi dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Moore, K. (2010). The three-part harmony of adult learning, critical thinking, and decision-making. Journal of Adult Education, 39(1), 1-10.
• Ocak, G., Eymir, E., & Ocak, İ. (2016). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 63-91.
• Oğuzkan, F. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Emel Matbaacılık.
• Ökmen, B., Şahin, S. & Kılıç, A. (2020). A critical view to the primary school teaching. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(1), 54-70.
• Özcan, G., & Çelenk, S. (2007). Problem çözme yönteminin eleştirel düşünmeye etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(14), 173-190.
• Özelçi, S. Y. (2012). Eleştirel düşünme tutumunu etkileyen faktörler: sınıf öğretmeni adayları üzerine bir çalışma. Doctoral Dissertation, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Özsoy, S. & Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması. İlköğretim Online, 12(2), 334‐346.
• Palavan, Ö., Gemalmaz, N., & Kurtoğlu, D. (2015). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisine ve eleştirel düşünme becerisinin geliştirilmesine yönelik görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 26-49.
• Rudd, R., Baker, M., & Hoover, T.(2000). Undergraduate agriculture leraning styles and critical thinking abilities: Is there a relationship? Journal of Agricultural Education, 41(3), 2-12.
• Saçlı, F. (2008). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği, antrenörlük ve rereasyon programlarında öğrenim gören öğrencilerin eleştirel düşünme düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Master's Thesis, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sağlam, A. Ç., & Büyükuysal, E. (2013). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeyleri ve buna yönelik engellere ilişkin görüşleri. International Journal of Human Sciences, 10(1), 258-278.
• Sağlam, M. K., & Çoban, G. Ü. (2018). Fen bilimleri öğretmenleri ve öğretmen adaylarına yönelik akıl yürütme becerileri testi’nin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 17(3), 1496-1510.
• Schen, M. S. (2007). Scientific reasoning skills development in the introductory biology courses for undergraduates. Doctoral Dissertation, Ohio State University, USA.
• Schreglmann, S. (2011). Konu temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının akademik başarı, eleştirel düşünme eğilimine ve düzeyine olan etkisi. Master's Thesis, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Stockemer. D. (2019). Quantitative methods for the social sciences: A practical ıntroduction with examples in spss and stata. Springer International Publishing.
• Şahin, S. A., & Gözütok, F. D. (2013). Eleştirel düşünmeyi destekleyen öğretmen davranışları envanteri (EDDÖDE): Geliştirilmesi ve uygulanması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 223–254.
• Taşan, D. ve Bektaş, O. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına yönelik görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 81-100.
• Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 215-234.
• Türkmen, N. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve yaratıcılık düzeylerinin karşılaştırılması. Master's Thesis, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Yavuz, S., & Akdeniz, A. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının tükenmişlik ve kpss kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 7, 212-227.
• Yeşilpınar, M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının eleştirel düşünmenin öğretimine yönelik yeterliklerine ilişkin görüşleri. Master's Thesis, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, H. İ. (2009). Eleştirel Düşünmeye dayalı fen eğitimini öğrenme ürünlerine etkisi. Doctoral Dissertation, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, H. İ., & Şensoy, Ö. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 37(2): 611-648.
• YÖK (2020). YÖK’ten eğitim fakültelerine önemli yetki kararı. Retrieved from https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/egitim-fak%C3%BCltelerine-yetki-devri.aspx Yüksel, N. S., Uzun, M. & Dost, Ş. (2013). Matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı(1), 393-403.
• Walsh, D., & Paul, R. W. (1986). The goal of critical thinking: from educational ıdeal to educational reality. Washington, D.C.: Amerikan Federation of Teachers.
• Wang, Z., & Brown, G. (2014). Hong kong tertiary students’ conceptions of assessment of academic ability. Higher Education Research and Development, 5, 1063-1077.
• Watson, G., & Glaser, M.E. (1964). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Manual For Foms YM And ZM. USA New York: Harcourt, Brace and World Inc.
• Watson, G., & Glaser, E. M. (2012). Watson-Glaser critical thinking appraisal user-guide and technical manual UK supervised and unsupervised versions. UK: NCS Pearson.
• Zayif, K. (2008). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Master's Thesis, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.