Yapay Zekâ Felsefesinin Kuantum Temelleri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 212 - 220, 20.08.2022

Abdurrazak Gültekin

https://doi.org/10.32329/uad.947503

Öz

Kuantum fiziği ve Newton fiziğini konu ettiğimiz bu makalede yapay zekânın epistemolojik alt yapısını oluşturan bulanık mantığın gelişimiyle doğrudan ilişkili bilimsel faaliyetin Kuantum fiziği olduğu anlatılacaktır. Bulanık mantığın ilkeleriyle paralel olarak gelişen Kuantum fiziğinin çok değerliliği bilimsel kabul etmesi bu doğrultuda meydana gelen bilimsel faaliyetlerin yapay zekâ konusundaki etkileri anlatılacaktır. Bunun yanında kuantum fiziğinin karşı çıkmış olduğu Newton fiziğinin felsefi anlamda etkileri ve klasik mantığın ilkeleriyle paralel gelişimi betimsel olarak incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Newton, Kuantum, Bulanık Mantık, Yapay Zekâ

Quantum Basics of Artificial Intelligence Philosophy

Öz

In this article, in which we discuss quantum philosophy and Newtonian philosophy, it will be explained that the scientific activity that directly affects the development of fuzzy logic, which forms the epistemological infrastructure of artificial intelligence, is quantum physics. Quantum physics, which developed in parallel with the principles of fuzzy logic, accepts polyvalence as scientific, and the effects of scientific activities on artificial intelligence will be explained. In addition, the philosophical effects of Newtonian physics against which quantum physics is opposed, and its parallel development with classical logic will be examined descriptively.

Anahtar Kelimeler

Newton, Quantum, Fuzzy Logic, Artificial Intelligence

Kaynakça

• Akyüz, Ö. (2000, Ekim). Kuantum Kuramı 100 Yaşında. Bilim ve Teknik(395), 34-38.
• Alkayış, A (2021) Eğitim Felsefesi Perspektifinden Dijitalleşme Ve Eğitim 4.0, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 11, Sayı, 21, Ss. 221-237.
• Aristoteles. (2001). Fizik. (S. Babür, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Avery, R., Bezmez, S., Edmonds, A. G., & Yaylalı, M. (1997). İngilizce- Türkçe Redhouse Sözlüğü. (D. Tokay, Derleyici) İstanbul: SEV Yayıncılık.
• Bilge, U. (2007). Tıpta Yapay Zeka ve Uzman Sistemler., (s. 113-118). Antalya.
• Cushing, J. T. (2003). Fizikte Felsefi Kavramlar-1 (Felsefe ve Bilimsel Kuramlar Arasındaki Tarihsel İlişki). (Ö. Sarıoğlu, Çev.) İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Ege, B. (2012, 10). Kuantum Mekaniğinden Kuantum Bilgisayarlarına. Bilim ve Teknik(785), 12-14.
• Ersoy, E. V. (2012). Oyunun Kurallarını Fizik Söyler. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Feyman, R. (1982). Simulating Physics With Computers. İnternational Journal of Theoretical Physics, 21(6), 467-488.
• Feynman, R. P. (2012). Fizik Yasaları Üzerine. (N. Arık, Çev.) İstanbul: Alfa Yaıncılık.
• Çelebi, E. (2005) David Hume’da Psiko-Epistemolojik İlke: Nedensellik, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt, 20, Sayı, 20, Ss. 173-202.
• Çelebi, E. (2011) Kuşkucu Ve Agnostik Tutum Bakımından David Hume’un Din Eleştirisine Eleştirel Bir Bakış, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Sayı, 11, Ss. 25-40.
• Çelebi, E. (2011) Hume’un Ahlâk Kuramı Üzerine Yapılan Bazı Yorumların Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, cilt, 8, Sayı, 2, Ss. 497-504.
• Gribbin, J. (2013). Erwin Schrödinger Ve Kuantum Devrimi. (B. M. Baysal, Çev.) İstanbul: Alfa Basım Yayıncılık.
• Gribbin, J. (2019, 5). Kuantum Fiziğini Anlamak. Popular Science Türkiye , 61-67.
• Gültekin, A., “Spinoza’nın Felsefesindeki Sıfatların Kuantum Paradigmasında Yansımaları”, Felsefe Tarihinden Günümüze Yansımalar (ED., A. GÜLTEKİN), Paradigma Akademi Yayınları, Ocak 2022, Ss. 203-227.
• Hanbay, O. (2009). Kuantum öğrenme temelli öğreterek öğrenme yönteminin ikinci yabancı dil olarak Almancanın öğrenilmesine etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(12), 12-27.
• Hawking, S. (2015). Kara Delikler ve Bebek Evrenleri. (N. Bahar, Çev.) İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kayaönü, E. (2000). Yapay Zekanın Teorik Temelleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Newton, İ. (1998). Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri. (A. Yardımlı, Çev.) İstanbul: İdea Yayınları.
• Planck, M. (2007). Modern Doğa Anlayışı ve Kuantum Teorisine Giriş. (Y. Öner, Çev.) İstanbul: Belge Yayınları.
• Russell, B. (1973). Batı Felsefesi Tarihi Modern Çağ-Yeni Çağ. (M. Sencer, Çev.) Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Saçlıoğlu, C. (2000, 10). Felsefeinin Kuantum Mekaniksel Temelleri. Bilim ve Teknik(395), 56-63.
• Searle, J. (1996). Akıllar, Beyinler ve Bilim. (K. Bek, Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
• Spinoza, B. d. (2006). Geometrik Düzene Göre Kanıtlanmış ve Beş Bölüme Ayrılmış Olan Etika (Çev.: Hilmi Ziya Ülken). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Strathern, P. (1997). the Big İdea: Newton and Gravity. (O. Çakmakçı, Çev.) İstanbul: Gendaş.
• Şenel, A. (2012). 50 Soruda Bilim ve Bilimsel Yöntem. İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.
• Topdemir, H. G., & Yinilmez, S. (2009). Galileo Dünyayı Döndüren Adam. İstanbul: Say Yayınları.
• Turgut, S. (2010, Ekim). Parçacıklar Telapati Yaparlar mı? Bilim ve Teknik(395), 40-44.
• Yazıcı, E. (2015). Newton'dan Einstein'a Kütleçikimi ve Evren. Bilim ve Teknik(575), 34-54.
• Yazıcı, E. (2015, 12). Yüzüncü Yılında Genel Görelilik Kuramı. Bilim ve Teknik(577), 22-28.
• Wang J., Takefujı Y., (1993), Neural Networks In Design and Manufactoring, World Scientific Pub.: Singapore.
• Williams, C. (2019). Beynimiz Nasıl Çalışır (Çev.: Can Evren Topaktaş). İstanbul: Say Yayınları.