Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarının Barınma Ortamı ve Diğer Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 212 - 223, 20.09.2024

Gözde Cobanoğlu , Mehmet Fatih Köse

https://doi.org/10.32329/uad.1500037

Öz

Bu araştırmanın amacı, barınma ortamının üniversite öğrencilerinin akademik başarıları üzerindeki etkisini çok faktörlü bir modelle incelemektir. Araştırma kapsamında 116.497 lisans öğrencisine ait veriler kullanılmıştır. Gruplar arası farklılıklardan dolayı akademik başarı tahminindeki sistematik hatayı azaltmak amacıyla eğilim skoru ile eşleştirme yöntemi kullanılmıştır. Nedensel karşılaştırma modelinde tasarlanan araştırmada sonuç değişkeni olarak öğrencilerin akademik başarısı, işlem değişkeni olarak devlet yurtlarında kalma durumu; ortak değişken olarak ise yaş, cinsiyet, öğretim türü, fakülte ve sınıf değişkenleri kullanılmıştır. Gruplar arası farklılıklar giderildikten sonra akademik başarıyı etkileyen faktörler ikili lojistik regresyon analizi ile tahmin edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, devlet yurtlarında barınan öğrencilerin başarılı olma ihtimallerinin diğer öğrencilere göre yüzde 83 daha fazla olduğu belirlenmiştir. Akademik başarıyı açıklayan diğer değişkenler incelendiğinde, akademik başarı ihtimalini; aile birlikteliği yüzde 44, gelir düzeyi yüzde 57, yaşanılan bölgenin sosyoekonomik gelişmişlik seviyesi yüzde 112, burs imkanı yüzde 105 artırmaktadır. Bulgular bir arada değerlendirildiğinde burs ve yurt gibi desteklerin gelir adaletsizliği ile ilişkilendirilebilecek akademik başarısızlıkları azalttığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Akademik başarı, barınma, yurt, devlet yurtları

An Analysis of University Students’ Academic Achievement in Relation to Accommodation and Various Dependent Variables

Öz

The aim of this research is to examine the effect of the accommodation status on the academic achievement of university students using a multi-factor model. Data from 116,497 undergraduate students were utilized within the scope of the research. The propensity score matching method was employed to reduce systematic error in estimating academic success due to differences between groups. Using the causal comparison model as the design of the research, students’ academic success was used as the outcome variable, and their stay in state dormitories was used as the treatment variable. Age, gender, type of education, faculty, and class variables were used as covariates. After eliminating differences between groups, factors affecting academic success were estimated through binary logistic regression analysis. According to the results, it was determined that the probability of success for students living in state dormitories was 83% higher than for other students. Based on the research findings, it was determined that students residing in state dormitories have an 83 percent higher likelihood of academic success compared to their peers. Furthermore, an examination of additional variables that influence academic success reveals that the probability of success increases by 44 percent with family cohesion, 57 percent with higher income levels, 112 percent with the socioeconomic development level of the region, and 105 percent with scholarship opportunities. Collectively, these findings suggest that interventions such as scholarships and state-provided dormitory accommodations can mitigate academic failures associated with income inequality.

Anahtar Kelimeler

Academic Achievement, Accommodation, Scholarships, Socioeconomic Status, State Dormitories

Kaynakça

• Akkurt, Z., ve Karabağ Köse, E. (2019). Öğrenci başarısının okul, öğretmen ve aileyle ilgili değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 1-16. https://doi.org/10.9779/pauefd.451853
• Akyüz, Y. (2010). Türk eğitim tarihi MÖ 1000–MS 2010 (17. Baskı).  Pegem Akademi Yayınları.
• Alkan, E. Ö. (2018). Aile parçalanmasının çocuğun okul başarısına etkisi: Trabzon örneği. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4(5), 167-225.
• Alpar, R. (2017). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler (5. Baskı). Detay Yayıncılık.
• Altınkurt, Y. (2008). Öğrenci devamsızlıklarının nedenleri ve devamsızlığın akademik başarıya olan etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 129-142.
• Amato, P. R. (2001). Children of divorce in the 1990s: An update of the Amato and Keith (1991) meta-analysis. Journal of Family Psychology, 15(3), 355.
• Amato, P. R., and Keith, B. (1991). Parental divorce and the well-being of children: A meta-analysis. Psychological bulletin, 110(1), 26-46.
• Angrist, J., Lang, D. and Oreopoulos, P. (2009). Incentives and services for college achievement: Evidence from a randomized trial. American Economic Journal: Applied Economics, 1(1), 136-163.
• Araujo, P., ve Murray, J. (2010). Estimating the effects of dormitory living on student performance, Economics Bulletin, 30(1), 866-878.
• Arlı, E. (2013). Barınma yerinin üniversite öğrencilerinin kişisel ve sosyal gelişim ve akademik başarı üzerindeki etkilerinin odak grup görüşmesi ile incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2, 173-178.
• Arpacı, F. ve Ersoy, A. F. (2003). Orta öğretimdeki gençlerin konut koşulları ve konutun gencin gelişimi üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1-17.
• Austin, P. C. (2011). An introduction to propensity score methods for reducing the effects of confounding in observational studies. Multivariate behavioral research, 46(3), 399-424.
• Ayaz, N. ve Başdağ, S. (2016). Hizmet satın alma davranışı: Üniversite öğrencilerinin özel yurt seçimleri. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 122-135.
• Ayhan, F. (2005). Ege öğrencilerinin üniversiteye uyum düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi.
• Aytekin, A., ve Barışık, S. (2010). Öğrencilerin yurt veya ev ortamını tercih etme önceliklerinin araştırılması Bartın Orman Fakültesi örneği. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1), 1-15.
• Bandura, A. (1997). Self efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman and Company.
• Becker, W. E., ve Toutkoushian, R. K. (2013). On the meaning of markets in higher education. Higher education: Handbook of theory and research içinde (ss. 323-376). Springer, Dordrecht.
• Bettinger, E. (2015). Need-based aid and college persistence: The effects of the Ohio College opportunity grant. Educational Evaluation and Policy Analysis, 37(1), 102S-119S. https://doi.org/10.3102/0162373715576072
• Binbaşıoğlu, C. (2005). Türk eğitim düşüncesi tarihi (1. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Brookhart, M. A., Schneeweiss, S., Rothman, K. J., Glynn, R. J., Avorn, J. ve Stürmer, T. (2006). Variable selection for propensity score models. American journal of epidemiology, 163(12), 1149-1156.
• Cansız, M., Ozbaylanlı, B., ve Çolakoğlu, M. H. (2019). Okul türünün öğrenci başarısı üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(197), 275-314.
• Coca-Perraillon, M. (2006). Matching with propensity scores to reduce bias in observational studies. Proceedings of NorthEast SAS Users Group Conference (NESUG), Philadelphia, ABD.
• Çakmak, Ö. ve Hevedanlı, M. (2004, Temmuz, 6-9). biyoloji öğretmen adaylarının kaygılarını etkileyen etmenler, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya, Türkiye.
• Çelik, B. ve Arpacık, R. (1991). Ankara Üniversitesi Veteriner fakültesi öğrencilerinin barınma koşullarının ders başarıları üzerine etkisinin biyometrik analizi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 38(3), 417-432.
• Dalkılıç, F. ve Aydın, Ö. (2017). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinin Devamsızlık Davranışlarını Etkileyen Faktörler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3, 546-553
• Demirtaş, H., ve Güneş, H. (2002). Eğitim yönetimi ve denetimi sözlüğü. Anı Yayınları.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik mesleğine giriş. Alkım Yayınları.
• GSB. (2022a). 2021 yılı faaliyet raporu. https://sgb.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/SGB/012014/2021%20Faaliyet%20Raporu.pdf adresinden 19 Mayıs 2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• GSB. (2022b). GSB yurtlarına yerleştirme oranı. https://www.gsb.gov.tr/haber-detay.html/814 adresinden 20 Mayıs 2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• GSB. (2023). 2022 yılı faaliyet raporu. https://sgb.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/SGB/012014/2022FaaliyetRaporu_Yayim121023.pdf adresinden 19 Mayıs 2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• GSB. (2024). 2023 yılı faaliyet raporu. https://sgb.gsb.gov.tr/Public/Edit/images/SGB/012014/2023%20Faaliyet%20Raporu.pdf adresinden 19 Mayıs 2024 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Gök, E. (2016). The Turkish higher education system from the kaleidoscope of Martin Trow. Eğitim ve Bilim, 41(184), 147-168. https://doi.org/10.15390/EB.2016.3193
• Greifer, N. (2019). Covariate balance tables and plots: A guide to the cobalt package. https://cran.r-project.org/web/packages/cobalt/vignettes/cobalt_A0_basic_use.html adresinden 25 Eylül 2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Gülleroğlu, D. (2005). Üniversite öğrencilerinin akademik başarılarının yordanmasına ilişkin karşılaştırmalı bir araştırma [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Günay, D. ve Günay, A; (2016). Dünyada ve Türkiye’de yükseköğretim okullaşma oranları ve gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 2016, 13-30.
• Gündüz, M. (2014). Eski çağda eğitim. M. Şişman (Ed.), Eğitim Tarihi (ss.1-29) içinde. Anadolu Üniversitesi, AÖF Yayınları.
• Gür, B.S., Çelik, Z., Kurt, T. ve Yurdakul, S. (2017). Yükseköğretime bakış 2017: İzleme ve değerlendirme raporu. Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Harrell, F. (2019). Package ‘Hmisc’. https://cran.r-project.org/web/packages/Hmisc/Hmisc.pdf adresinden 25 Eylül 2019 tarihinde alınmıştır.
• Hauschildt K., Gwosć C., Schirmer H. ve Wartenbergh-Cras F. (2021). Social and economic conditions of student life in Europe: EUROSTUDENT VII synopsis of indicators 2018–2021. WBV Media GmbH & Co. KG Bielefeld.
• Ho, D., Imai, K., King, G ve Stuart, E. (2007). Matching as nonparametric preprocessing for reducing model dependence in parametric causal ınference. Political Analysis, 15(3), 199-236. https://doi.org/10.1093/pan/mpl013
• Karabacak, M. ve Sayılı, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin barınma yeri tercihleri: Havza Meslek Yüksekokulu örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 195-216.
• Karagöz, Y. (2010). İlişki katsayıları ile öğrenci başarısını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 425-446.
• Koç, M. ve Polat, Ü. (2006). The mental health of university students. Journal of Human Sciences, 3(2).
• KYK. (2015). Türkiye’de yükseköğrenim gençliğinin barınma, yurt ve kredi sorunlarının araştırılması. KYK Yayınları.
• Martin, M. O., Mullis, I. V. S., Foy, P. ve Hooper, M. (2016). TIMSS 2015 International results in science. http://timssandpirls.bc.edu/timss2015/international-results/ adresinden 5 Kasım 2022 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396. https://doi.org/10.1037/h0054346
• MEB. (2019). Milli eğitim istatistikleri 2018-2019. MEB Yayınları.
• OECD. (2019). PISA 2018: Insights and interpretations. https://www.oecd.org/pisa/PISA%202018%20Insights%20and%20Interpretations%20FINAL%20PDF.pdf adresinden 3 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Özer, H. ve Sarı, A. (2016). Kovaryans analizi modelleriyle üniversite öğrencilerinin başarılarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi İİBF öğrencileri için bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 105-126.
• Özgür, G., Babacan Gümüş, A. ve Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(1), 25-32.
• Reifman, A., Villa, L. C., Amans, J. A., Rethinam, V. ve Telesca, T. Y. (2001). Children of divorce in the 1990s: A meta-analysis. Journal of Divorce & Remarriage, 36(1-2), 27-36.
• Rosenbaum, P.R. ve Rubin, D.B. (1983). The central role of the propensity score in observational studies for causal effects, Biometrika, 70(1), 41-55.
• Salzinger, L. L. (1982). The ties that bind: The effect of clustering on dyadic relationships. Social Networks, 4(2), 117-145.
• STB. (2019). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege/il-sege-raporlari adresinde 4 Nisan 2020 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Sarıer, Y. (2016). Türkiye’de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: Bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 609-627.
• Schultz, B. R. (2008). A descriptive study of freshmen adjustment to college at the University of Alaska.  University of La Verne.
• Sneyers, E., Agasisti, T., De Witte, K. ve Graziosi, G. (2016). The impact of scholarships on students’ performance: a study on five Italian universities. DEAMS Research Paper Series 2016, 1(1).
• Staffa, S. J., ve Zurakowski, D. (2018). Five steps to successfully implement and evaluate propensity score matching in clinical research studies. Anesthesia & Analgesia, 127(4), 1066-1073.
• Suna, H. E., Gür, B. S., Gelbal, S. ve Ozer, M., (2020). Science high school students’ socioeconomic background and their preferences regarding their transition into higher education. Yükseköğretim Dergisi, 10(3), 356-370. https://doi.org/10.2399/yod.20.734921
• Şahinli, M. A. ve Kılınç, N. Ş. (2014). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) öğrencilerinin barınma sorunlarının tespiti ve değerlendirilmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 87-103.
• Şanlı Kula, K. ve Saraç, T. (2016). Üniversite öğrencilerinin gelecek kaygısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33), 227-242.
• Şeker, R., Çınar, D. ve Özkaya, A. (2004, Temmuz, 6-9). Çevresel faktörlerin üniversite öğrencilerinin başarı düzeyine etkileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. Malatya, Türkiye.
• Trow, M.A. (2006). Reflections on the transition from elite to mass to universal access: Formsand phases of higher education in modern societies since WWII. Berkeley: Institute of Governmental Studies, 2005. http://escholarship.org/uc/item/96p3s213#page-2 adresinden 23 Ocak 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Tuna, Y. ve Yumuşak, İ.G. (2011). Kalkınmışlık göstergesi olarak beşeri kalkınma indeksi ve Türkiye üzerine bir değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 52(1), 1-26.
• URAP. (2019). 2019-2020 URAP Türkiye Sıralaması. https://newtr.urapcenter.org/Rankings/2019-2020/T%C3%BCm%20%C3%9Cniversitelerin%20Genel%20Puan%20Tablosu adresinden 18 Temmuz 2019 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Usul, S. Y. (2017). The relationship between students’ residence type and academic achievement. International Journal of Educational Researchers, 8(2), 9-14.
• Wissema, J. G. (2009). Towards the third generation university: Managing the university in transition. Edward Elgar.
• Wolman, B. B. (1973). Dictionary of behavioral science. Van Nostrand Reinhold.
• Yıldırım, İ. , Demirtaş Zorbaz, S. , Ulaş, Ö. , Kızıldağ, S. ve Dinçel, E. F. (2017). Akademik başarısı düşük ve yüksek olan üniversite öğrencilerinin nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2190-2214.
• Yıldırım, T. (2016). Farklı standartta yurtlarda barınan öğrencilerinin akademik başarılarının karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 31-44.
• YBS. (2024). Yükseköğretim istatistikleri, öğrenci sayıları özet tablosu. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 30 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• YÖK. (2022a). Yükseköğretime geçişte öğrenci hareketliliği. Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
• YÖK. (2022b) 4’lük sistemdeki notların 100’lük sistemdeki karşılıkları https://oyp.yok.gov.tr/Documents/Anasayfa/4lukSistem.pdf adresinden 10 Nisan 2022 tarihinde alınmıştır.
• Yüksel, N. (2019). Üniversite öğrencilerinin yurtları tercih etme nedenlerinin lojistik regresyon analizi ile belirlenmesi Kırşehir Ahi Evran örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.