Matematik Öğretmen Adaylarının Öz Düzenleme ve Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 101 - 118, 25.12.2020

Nilay Celık , Kerim Gundogdu

https://doi.org/10.47477/ubed.781499

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada matematik öğretmen adaylarının öz düzenleme ve öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma evreni bir devlet üniversitesine bağlı Eğitim Fakültesinde Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi programında öğrenim gören 946 Matematik öğretmen adayından oluşmakta olup, araştırmada 731 öğrenciye ulaşılabilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Turan (2009) tarafından geliştirilen “Öz Düzenleyici Öğrenme Ölçeği” ve Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen ve Türkçe için geçerlik ve güvenirlik çalışması Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından yapılan “Öğretmen Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler üzerinde frekans, yüzde, bağımsız gruplar için t testi, tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, matematik öğretmen adaylarının öz düzenlemeye yönelik algılarının yüksek ve öz yeterlik algılarının oldukça yeterli olduğu ve söz konusu beceriler ve yeterlikler arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öz düzenleme,, öz yeterlik, matematik öğretmen adayları

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 34-44.
• Aktağ, I. & Walter, J. (2005). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlilik duygusu. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 127-131.
• Alcı, B., Erden, M., & Baykal, A. (2010). Üniversite öğrencilerinin matematik başarıları ile algıladıkları problem çözme becerileri, öz yeterlik algıları, biliş üstü öz düzenleme stratejileri ve ÖSS sayısal puanları arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü. Boğaziçi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 53-68.
• Aylar, F. & Aksin, A. (2011). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Amasya örneği). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 299-313. Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235-252.
• Bailey, J. B. (2006). Academics' motivation and self‐efficacy for teaching and research. Higher Education Research & Development, 18(3), 343-359.
• Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of self-regulation. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 248-287.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).
• Baykara, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişüstü öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 80-92.
• Bilge Yürekli, Ü. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının matematiğe yönelik öz yeterlik algıları tutumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Bleicher, R. E. (2010). Revisiting the stebi-b: Measuring self-efficacy in preservice elementary teachers. School Science and Mathematics, 104(8), 383-391.
• Bouffard, T., Bosivert, J., Vezeau, C., & Larouche, C. (1995). The impact of goal orientation on self-regulation and performance among college students. British Journal of Educational Psychology, 65(3), 317–329.
• Cöloğlu Demir, C. (2011). İlköğretim matematik öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin matematik öğretimine yönelik öz-yeterlik inançları ve tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., & Sarıkaya, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of teachers` sense of efficacy scale. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30(137), 74-81.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe İlişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012) Sosyal bilimler İçin Çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları (2. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• De Smul, M., Heirweg, S., Van Keer, H., Devos, G., & Vandevelde, S. (2018). How competent do teachers feel instructing self-regulated learning strategies? Development and validation of the teacher self-efficacy scale to implement self-regulated learning. Teaching and Teacher Education, 71, 214-225.
• Demirtaş, H., Cömert, M., & Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(59), 96-111.
• Derman, A. (2007). Kimya öğretmeni adaylarının öz yeterlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dignath-van Ewijk, C., & van der Werf, G. (2012). What teachers think about self-regulated learning: Investigating teacher beliefs and teacher behavior of enhancing students’ self-regulation. Education Research International, 2012, 1-10.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Erdem, E. & Demirel, Ö. (2007). Teachers self-efficacy beliefs. Social Behavior and Personality, 35(5), 573-586.
• Eslami, Z. R., & Fatahi, A. (2008). Teachers' Sense of Self-Efficacy, English Proficiency, and Instructional Strategies: A Study of Nonnative EFL Teachers in Iran. Teaching English as a Second Foreign Language, 11(4), 1-19.
• Fulk, B. M, Brighami, J. F., & Lohman, A. D. (1998). Motivation and self-regulation a comparison of students with learning and behavior problems. Remedial and Special Education, 19(5), 300-309.
• Gaskill, P. J. & Woolfolk Hoy, A. (2002). Self-Efficacy and self-regulated learning: The dynamic duo in school performance. In J. Aronson & D. Cordova (Eds.),Improving education: Classic and contemporary lessons from psychology (pp. 183-206). New York: Academic Press.
• Gürol, A., Altunbaş, S., & Karaaslan, N. (2010). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 1395-1404.
• Israel, E. (2007). Öz düzenleme eğitimi, fen başarısı ve öz yeterlilik. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (20. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kıtsantas, A. (2000). The role of self-regulation strategies and self-efficacy perceptions in successful weight loss maintenance. Psychology and Health, 15, 811-820.
• Kıtsantas, A., Steen, H., & Huie, F. (2009). The role of self-regulated strategies and goal orientation in predicting achievement of elementary school children. International Electronic Journal of Elementary Education, 2(1), 63-81.
• Kiremit, H. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji ile İlgili Öz yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Koh, E. T. & Owen, W. L. (2000). Descriptive research and qualitative research. In Introduction to Nutrition and Health research (pp. 219-248). Springer, Boston, MA.
• Kolic-Vehovec, S., Roncevic Zubkovic, B., & Bajsanski, I. (2010). Goal-orientation patterns and the self-regulation of reading in high school and university students. In Jesús de la Fuente Arias Mourad Ali Eissa (Ed.). International handbook on applying self-regulated learning in different dettings (pp. 299-313). Almeria, Spain.
• Kramarski, B. A. & Kohen, Z. (2017). Promoting preservice teachers’ dual self-regulation roles as learners and as teachers: Effects of generic vs. specific prompts. Metacognition and Learning, 12(2), 157-191.
• Kuo, Y.H. (2010). Self-regulated learning: From theory to practice Web: http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED510995.pdf adresinden 21.07.2012’de ulaşılmıştır.
• Lloyd, J. E. V., Walsh, J., & Yailagh, M. S. (2005). Sex differences in performance attributions, self‐efficacy and achievement in mathematics: If i’m so smart, why don’t i know it? Canadian Journal of Education, 28(3), 384‐408.
• Miller, A. D., Ramirez, E. M. A., & Murdock, T. B. (2017). The influence of teachers’ self-efficacy on perceptions: Perceived teacher competence and respect and student effort and achievement. Teaching and Teacher Education, 64, 260–269.
• Noughabi, M. A. & Amirian, S. M. R. (2020). Assessing the Contribution of Autonomy and Self-Efficacy to EFL Teachers’ Self-Regulation. English Teaching & Learning, 2020, 1-18.
• Oğuz, A. & Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen özyeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış: Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 14, 1-20.
• Oh, S. (2011). Preservice teachers’ sense of efficacy and its sources. Psychology, 2(3), 234-239.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2004). The PISA 2003 framework-mathematics, reading, science, problem solving knowledge and skills. https://read.oecd-ilibrary.org/education/the-pisa-2003-assessment-framework_9789264101739-en#page1 adresinden erişilmiştir.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2008). PISA 2006 science competencies for tomorrow’s world volume 1: Analyses. https://read.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2006_9789264040014-en#page1 adresinden erişilmiştir.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2010). PISA 2009 Assessment framework key competencies in reading, mathematics and science. https://read.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2009-assessment-framework_9789264062658-en#page1 adresinden erişilmiştir.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2016). PISA 2015 assessment and analytical framework science, reading, mathematic and financial literacy. https://www.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2015-assessment-and-analytical-framework_9789264255425-en adresinden erişilmiştir.
• Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. https://read.oecd-ilibrary.org/education/pisa-2012-assessment-and-analytical-framework_9789264190511-en#page1 adresinden erişilmiştir.
• Özdemir, M. S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özder, H. (2011). Self-Efficacy Beliefs of Novice Teachers and Their Performance in the Classroom. Teacher Education, 36(5), 1-15. Özenoğlu Kiremit, H. (2006). Fen Bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz yeterlik inançlarının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özturan Sağırlı, M., Çiltaş, A., Azapağası, E., & Zehir, K. (2010). Yükseköğretimin öz düzenlemeyi öğrenme becerilerine etkisi (Atatürk Üniversitesi Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 587-596.
• Pajares, F. (2002). Gender and perceived self-efficacy in self-regulated learning. Theory into Practice, 41(2), 116-125.
• Pentergast, D., Garvis, S., & Keogh, J. (2011). Pre-Service Student-Teacher Self-efficacy Beliefs: An Insight into the Making of Teachers. Australian Journal of Teacher Education, 36(12), 45-58.
• Pintrich, P. R. & DeGroot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40.
• Pintrich, P. R. (1999). The role of motivation in promoting and sustaining self-regulated learning. International Journal of Educational Research, 31(6), 459-470.
• Pintrich, P. R. (2000). The role orientation in self regulated learning. In Boekarts, M., Pintrich, P. R. and Zeidner, M. (Ed.). Handbook of Self Regulation. (pp. 452-502). San Diego and San Francisco: Academic Press.
• Roberts, T. G. & Dyer, J. E. (2005). The relationship of self-efficacy, motivation, and critical thinking disposition to achievement and attitudes when an illustrated web lecture is used in an online learning environment. Journal of Agricultural Education, 46(2), 12-23.
• Roebken, H. (1997). Multiple goals, satisfaction, and achievement in university undergraduate education: a student experience in the research university (seru) project research paper. Research and Occasional Paper Series: CSHE.2.07.
• Sandıkçı, M. (2011). Beden eğitimi öğretmen adayları ile diğer öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ve öz-yeterlik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Schunk, D. H. (1990). Goal setting and self-efficacy during self-regulated learning. Educational Psychologist, 25, 71-86.
• Schunk, D. H. (2003). Self-efficacy for reading and writing: Influence of modeling, goal setting, and self-evaluation. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 19(2), 159-172.
• Shunk, H. D. (2009). Öğrenme teorileri (5. Baskı) Çeviren: Muzaffer Şahin. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Steffen, A. M., Mckibbin, C., Zeiss, M. A., Thompson, D. G., & Bandura, A. (2002). The resived scale for caregiving self efficacy: Reliability and validity studies. The Journals of Gerontology; Psychological Science 57(1), 74-86.
• Sünger, M. (2007). An analysis of efficacy beliefs, epistemologıcal beliefs and attitudes towards science in preservice elementary Science teachers and secondary science teachers. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Swan, B. G., Wolf, J. K., & Cano, J. (2011). Changes in teacher self–efficacy from the student teaching experience through the third year of teaching. Journal of Agricultural Education, 52(2), 128–139.
• Şahin Taşkın, Ç. & Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21-40.
• Şavran, A. & Çakıroğlu, J. (2003). Differences between elementary and secondary preservice science teachers’ perceived efficacy belies and their classroom management beliefs. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(4), 15-20.
• Tarkın, A. & Uzuntiryaki, E. (2012). Investigation of pre-service teachers’ self-efficacy beliefs and attitudes toward teaching profession through canonical analysis. İlköğretim Online, 11(2), 332-341.
• Teresa Chacon, C. (2005). Teachers’ perceived efficacy among English as a foreign language teachers in middle schools in Venezuela. Teaching and Teacher Education 21, 257-272.
• Toussi, M. T. M., Boori, A. A., & Ghanizadeh, A. (2011). The role of EFL teachers' self-regulation in effective teaching. World Journal of Education, 1(2), 39-48.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Tschannen-Moran, M., Woolfolk Hoy, A., & Hoy, W. K. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 944–956.
• Turan, S. (2009). Probleme dayalı öğrenmeye ilişkin tutumlar, öğrenme becerileri ve başarı arasındaki ilişkiler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ülper, H. & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131.
• van Gog, T., Hoogerheide, V., & van Harsel, M. (2020). The role of mental effort in fostering self-regulated learning with problem-solving tasks. Educational Psychology Review, 1-18.
• Vrugt, A. & Oort, F. J. (2010). Effective self-regulated learning of university students. In Jesús de la Fuente Arias Mourad Ali Eissa (Ed.). International Handbook on Applying Self-Regulated Learning in Different Settings (pp. 319-340). Almeria, Spain. Winne, P. H. (2017). Learning analytics for self-regulated learning. Handbook of learning analytics, 241-249.
• Witt-Rose, D. L. (2003). Student self-efficacy in college science: an investigation of gender, age, and academic achievement. (Unpublished master dissertation). The Graduate School University of Wisconsin, Stout.
• Yavuz, D. (2009). Öğretmen adaylarının öz yeterlik algıları ve üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Yıldırım, A. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının meslekî öz-yeterlik algıları ile meslekî kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zee, M. & Koomen, H. M. (2016). Teacher self-efficacy and its effects on classroom processes, student academic adjustment, and teacher well-being: A synthesis of 40 years of research. Review of Educational Research, 86(4), 981-1015.
• Zetriuslita, Z., Nofriyandi, N., & Istikomah, E. (2020). The effect of Geogebra-assisted direct instruction on students’ self-efficacy and self-regulation. Infinity, 9(1), 41-48.
• Zimmerman, B. J. (1990). Self-regulated learning and academic achievement: An overview. Educational psychologist, 25(1), 3-17.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory into Practice, 41(2), 63-70.
• Zumbrunn, S., Tadlock, J., & Roberts, E. D. (2011). Encourage Self Regulated Learning in the Classroom. https://scholarscompass.vcu.edu/cgi/viewcontent.cgireferer=https://scholar.google.com/&httpsredir=1&article=1017&context=merc_pubs adresinden 10.08.2020 tarihinde erişilmiştir.