İLK DEFA MÜDÜR YARDIMCI OLMAK İSTEYEN ÖĞRETMENLERİN İDARECİ OLMA TERCİHLERİ ÜZERİNDE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 34 - 47, 29.04.2023

Ahmet Alireisoğlu , Akif Güner

https://doi.org/10.47477/ubed.1199137

Öz

Okul yöneticiliği kademelerinin ilk basamağı olan müdür yardımcılığı görevi; özellikle öğretmenler, veliler ve öğrenciler ile okul müdürleri arasında bağ kuran; okulun gelişimi ve eğitimin kalitesi için ciddi yoğun mesai harcayan bir görevdir. Bu araştırmanın amacı; ilk defa müdür yardımcısı olmak isteyen öğretmenlerin idareci olma tercihlerinin incelenmesidir. Araştırmada; öğretmenlerin idareci olma isteklerinin altında yatan sebepleri ele almak adına araştırma yöntemlerinden nitel araştırma kullanılmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubu, İstanbul ili Tuzla ilçesinde yer alan ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 10 öğretmenden oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde maksimum çeşitlilik örneklem türü tercih edilmiştir. Görüşme sonucunda ulaşılan nitel verilerden elde edilen temaların ortaya çıkarılmasında betimsel analiz; alt tema ve kodların belirlenmesinde de içerik analizi yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler analiz edildiğinde öğretmenlerin yönetici olma adına düşünceleri “Mevcut Durum ve Öz değerlendirme.” adı altında iki kategori ve “Yönetici Olmayı İsteme Gerekçeleri, Eğitim Yöneticilerinin Tutumu, Mesleki Değerlendirme ve Yenilikçi Uygulamalar” olarak dört alt kategori altında toplanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda yönetici olma kararı veren öğretmenlerin bu kararı almalarında en önemli faktörlerin başında; kendilerini mesleki olarak tükenmiş hissetmeleri olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müdür Yardımcısı, öğretmen, kariyer

A RESEARCH ON THE PREFERENCES OF TEACHERS WHO WANT TO BE PRINCIPAL FOR THE FIRST TIME

Öz

The duty of assistant principal, which is the first step of school management levels;
especially connecting teachers, parents and students with school principals; it is a task that
takes a lot of time for the development of the school and the quality of education. The
purpose of this research; the aim of this study is to examine the preferences of teachers who
want to be assistant principals for the first time. In the research; qualitative research method
was used to address the underlying reasons for teachers' desire to be administrators. The
study group of the research consists of 10 teachers working in primary, secondary and high
schools in Tuzla district of Istanbul province. Maximum diversity sample type was preferred
in determining the study group. Descriptive analysis in revealing the themes obtained from
the qualitative data obtained as a result of the interview; content analysis was also carried out
to determine sub-themes and codes. When the data obtained from the interviews were
analyzed, the teachers' thoughts on being a manager were "Current Situation and Self-
Evaluation." and under four sub-categories as “Reasons for wanting to be a manager, Attitude
of Education Managers, Professional Evaluation and Innovative Practices”. As a result of the
research, one of the most important factors in the decision of teachers to become
administrators; It is seen that they feel professionally exhausted.

Anahtar Kelimeler

Assistant Principal, teacher, career

Kaynakça

• Alireisoğlu, A., Özsöy M. (2022). Pandemi Sonrasi İlkokul Öğrenci Velilerine Yönelik Uygulanan Uyum Eğitimlerinin Aile Katilim Düzeyine Etkisinin Incelenmesi Social Science Development Journal, 7, (30), 166-182.
• Alireisoğlu, A., Tüysüz, H. & Yiğit, S. (2021). Uzaktan Eğitim Başlangıcında Karşılaşılan Sorunlar ve Uzaktan Eğitim Sürecinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Öğretmen Çözümleri, Social Science Development Journal, 6, (27), 261-283.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Akbaba, A. & Örs, Ç. (2015). Okul yöneticilerinin yönetimsel davranış ve kişiliklerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi: Iğdır örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (8), 161-180.
• Akman, T. (2019). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ve mesleki doyumlarının incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Aydın, İ. (2018). Eğitim ve öğretimde etik. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bakioğlu, A.,Hacıfazlıoğlu, Ö. & Özcan, K. (2010). Influence of mentors on principals’ careerphases. TeachersandTeaching. TheoryandPractice, 16 (2), 245-259.
• Balcı, A. & Çınkır, Ş. (2002). Türkiye’de eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi. 21.Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 191.
• Başaran, İ. E. (2000). Yönetim. Feryal Matbaası.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi. Sevinç Matbaası.
• Binbaşıoğlu, C. (1983). Egitim yöneticiliği. Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Bursalıoğlu, Z. (1982). “Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara Üniversitesi Egitim Fakültesi Yayınları.
• Cemaloğlu, N., & Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 463-484.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. &Turner, L. A. (2015). Nitel ve karma yöntem araştırmaları [Qualitativeandmixedmethodresearch], M. Sever (Çev.), [M. Sever Trans]. A. Aypay (Çev. Ed.) Araştırma yöntemleri desen ve analiz içinde (s. 400-433) [In A. Aypay, (Trans. Ed.), Researchmethodsdesignandanalysis (pp. 400-433)]. Anı Yayıncılık.
• Çelikten, M. (2003). Okul kültürünün şekillendirilmesinde müdürün rolleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4).
• Demirbilek, M.& Bakioğlu, A. (2019). Okul müdür yardımcılarının görevlerinden ayrılma nedenleri.Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 737-769.
• Demirtaş, Z. (2010). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158).
• Diri, M. S. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin iş doyumlarının mesleki tükenmişlik düzeylerine etkisi: Aydın ili örneği (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Ebcim, E. (2019). Öğretmen görüşlerine göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının incelenmesi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Ekici, F. Y. (2017). Mesleki tükenmişlik açısından okul öncesi öğretmenlerinin değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 425-446.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Erçen, A. E. Y. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri Mersin ilinde karşılaştırmalı bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(34), 1-8.
• Erginer, E. (2003). Eğitilmek: Fark edebilmek becerisi. Cumhuriyet Bilim ve Teknik Dergisi, 832:13.
• Erol, İ (2020). “Türk Eğitim Sisteminde Yönetici Atamaları ve Liyakat Sistemi”. Eğitim Bilimlerinde Akademik Çalışmalar, içinde (121-139), Livre De Lyon, Lyon.
• Erol, İ. (2021). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Belirlenmesinde “Liyakat İlkesi”. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 2(1), 54-64.
• Fields, L. &Egley, R. (2005). Assistantprincipals in Florida rankfirst-yearchallenges; Study’sresultshighlightareas of needfor Professional development. ERS Spectrum, 23(1), 4-10.
• Genç, N. (2005). Yönetim ve organizasyon. Seçkin Yayıncılık.
• Gümüşeli, A. İ. (2002). 2001 yılında ilköğretim okulu müdürleri: çalışma ortam ve koşulları, sorunları, bireysel ve mesleki özellikleri, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları.
• Karslı, M. D. (2004), Öğretmenlikmesleğinegiriş.Pegem A Yayıncılık.
• Kırkıç, K. A., Aydın, E. ve Yahşi, Ö. (2020). Öğrencilerin Başarısına ve Öğrenmesine Yönelik Öğretmen Görüşleri Ölçeği (ÖBÖY-ÖGÖ). İZÜ Eğitim Dergisi, 2 (3) 137- 154. DOI: 10.46423/izujed.732823
• Kıral, E. & Nacak, H. (2018). Yönetici ve öğretmenlerin okulun liderlik kapasitesine ilişkin görüşleri. 9. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu Bildiri Kitapçığı. Antalya.
• Okan, D. İ. Ş. & Akbaşlı, S. (2019). Öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinin yeterlikleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(2), 86-102.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitativeresearch&evaluationmethods: integratingtheoryandpractice (Fourthedition). Sage.
• Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156).
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11) 523-547.
• Şişman, M. & Dönmez, H. G. A. (2010). Demokratik bir okul kültürü için yeterlilikler çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182.
• Şen, E. & Kasapoğlu Tankutay, H. (2021). Okul yöneticilerinin atanma usulüne ilişkin öğretmen görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 297-312.
• Taymaz, H. (2003). Okul yönetimi. Pegem A Yayıncılık.
• Türkmenoğlu, G., & Bülbül, T. (2015). Okul yöneticilerinin göreve geliş biçimlerinin okul kültürüne yansımaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Tüysüz, H. (2021).Eğitim Yöneticilerinin Yenilikçi İş Davranişlari İle Örgütsel Destek Algilari Arasindaki İlişkinin İncelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 7-32.
• Tüysüz, H.; Yıldız, B.B. & Balta, M. (2021). Uzaktan Eğitimde Özel Eğitim Ebeveynlerinin Öğretmenlik Rolleri: Nitel Bir Çalışma, International Social Sciences Studies Journal, Vol:7, Issue:89; pp:4570-4581
• Ünal, S. (2000). Öğretmenleri işe güdülemede yöneticilerin uyguladıkları yolların değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, (147), 13-16.
• Yağan, E. (2020). Okul İklimi ve Okul Etkililiği. Mustafa Özgenel (Ed.), Örgüt ve Okul İklimi içinde (159-171). Nobel Yayın.
• Yahşi, Ö. & Kırkıç, K. A. (2020). “Uzaktan Eğitim Sürecinde Öğretmenlerin Uzaktan
• Eğitime Yönelik Tutumlarının Incelenmesi”, Turkish Studies Education, 15(5), 3827-3847.
• Yahşi, Ö. (2020). Okul Yöneticilerinin Teknoloji Liderliği Özyeterliklerinin İncelenmesi: İzmir Örneği, Academic Platform Journal of Education and Change, 3(2), 232-250
• Yahşi, Ö. & Kırkıç, K. A. (2020). PISA ve TIMSS Uygulamalarının Okullara Olan Etkisinin Okul Yönetici Görüşlerine Göre İncelenmesi: İzmir Örneği. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 11(22), 324-347.
• Yıldız B., Tüysüz H., Öztürk M. (2021) Okul Yöneticilerinin Teknoloji Liderliği Yeterlik Algıları ile Yenilik Yönetimi Yeterlikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Turkish Studies, 16(3) 1087-1108
• Yüksel, Y. & Yüksel, G. A. (2018). Öğretmenlerin mesleki̇ tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi̇ (Bolu ı̇li̇ örneği̇). X. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, ss. 238-250.