Kritik Altyapı Operatörleri İçin Görüntü İşleme Tabanlı Bir Yorgunluk tespit ve Uyarı Sistemi

Yıl 2020, , 35 - 44, 30.06.2020

Osman Yeşil , Erdal Irmak , Halil İbrahim Bülbül

https://doi.org/10.18640/ubgmd.757030

Öz

Haberleşme, enerji, ulaşım ve sağlık hizmetleri gibi merkezi altyapı sistemleri, ülkeler için kritik altyapı sayılmaktadır. Bu sistemlerin yönetimini sağlayan operatörlerin yorgunluk durumları son derece önem arz etmektedir. Özellikle merkezi SCADA sistem operatörlerinin kısa süreli bir dalgınlık veya dikkatsizlikleri, ciddi bir olayın veya alarmın gözden kaçmasına sebep olabilir. Oysa kritik altyapılarda bu tür olaylar çoğu zaman anlık müdahale gerektirmektedir. Bu nedenle çalışmada, operatörün uyku, yorgunluk ve dikkatsizlik gibi davranışlar göstermesi durumunda aktif olan bir alarm ve uyarı sistemi geliştirilmiştir. Bu amaçla, operatör karşısına yerleştirilen kameradan alınan gerçek zamanlı görüntüler, görüntü işleme teknikleri ile işlenmiştir. Yazılım aracı olarak, görüntü işleme uygulamalarında yaygın kullanıma sahip olan OpenCV kütüphanesi tercih edilmiştir. Sunulan tekniğin, insan kaynaklı operatör hatalarının en aza indirgenmesi için, basit ve etkili bir metodolojik yaklaşım olarak literatüre katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca, geliştirilen fikirsel yaklaşım ve yöntem, birçok farklı alana ve altyapıya da kolayca uyarlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Görüntü İşleme, Yüz Okuma, Yorgunluk Tespiti, Kritik Altyapı Operatörü

Kaynakça

• AKKURT, Sinan Sami. Yapay Zekânın Otonom Davranışlarından Kaynaklanan Hukukî Sorumluluk. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2019, 13: 39-59.
• BAŞTUĞ, Muhammet; KESKİN, Kağan; ŞİMŞEK, İrfan. Sesli ve Sessiz Okumada Göz Hareketleri: Bir Göz İzleme (Eye Tracking) Çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2019, 20: 327-337.
• DENİZ, Ertuğrul. OpenCv Haar Cascade ile Yüz Tanıma, İnternet Kaynağı: https://ertugruldeniz.com/ goruntu-isleme-haar-cascade-nedir-opencvhaar-cascade-ile-yuz-tanima-142, Son Erişim Tarihi: 22.05.2020
• DÖNMEZ, Kadir; SUAT, U. İnsan Faktörleri Analiz ve Sınıflandırma Sistemi’nin (HFACS) Literatürde Yaygın Kullanımının Değerlendirilmesi. Journal of Aviation, 2018, 2.2: 156-176
• DUYAR, Ahmet; ÖNEL, İzzet Y. İzzet Y.; ÖZDEMIR, Harun. İnovatif Model Bazlı Arıza Erken Uyarı Yazılımıyla Beklenmedik Duruşlara Son Verme. Mühendis ve Makina, 2016, 57.672: 44-49.
• ELDEM, Ayşe; Hüseyin; PALALI, Abdurrahman. Görüntü işleme teknikleriyle yüz algılama sistemi geliştirme. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2017, 6.2: 44-48.
• ERİŞTİ Ezgi. Görüntü İşlemede Yeni Bir Soluk, OPENCV, Akademik Bilişim’10- XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 10-12 Şubat 2010, Muğla.
• KAPLAN, A. Gerçek ve Yarı Gerçek Zamanlı Yüz Tespit Etme. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisliği Anabilim Dalı, 2018.
• KARA, Pelin Özcan; GÜNAY, Emel Ceylan. Çernobil Kazası ve Etkileri. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 2013, 3.2.
• KESICI, Mert, Güç Sistemlerinde Geçici Hal Kararsızlığının Ağaç Tabanlı Makine Öğrenmesi Yöntemleri ile Erken Tespiti, Güç Sistemleri Dergisi, 2018.
• KÖSE, Utku; Güvenli Yapay Zekâ Sistemleri İçin İnsan Denetimli Bir Model Geliştirilmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 2018, 6.1: 93-107.
• KÜÇÜKÖNER, Mustafa. Görme Üzerine Bir İnceleme. Sanat Dergisi, 2005, 8: 31-34.
• LIU, Xia; XU, Fengliang; FUJIMURA, Kikuo. Real-time eye detection and tracking for driver observation under various light conditions. Intelligent Vehicle Symposium, 2002. IEEE. IEEE, 2002. p. 344-351.
• NENNİOĞLU, Ahmet Kemal; KOROGLU, Tahsin. Otonom araçlarda hareket planlaması. Artıbilim: Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1 (2), 2018, 20-29.
• OMUR, Songül; AYDOĞDU, Adalet Görgülü. Eye tracking researches and new trends in the field of communication. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2017, 3.4: 1296-1307.
• SAMTAŞ, Gürcan; GÜLESIN, Mahmut. Sayısal görüntü işleme ve farklı alanlardaki uygulamaları. Electronic Journal of Vocational Colleges, 2011, 2.1: 85-97.
• TARIK, A. K. İç Güvenlik Yönetimi Açısından Kritik Altyapılarını Korunması. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2019, 42-51.
• VURAL, Revna ACAR; SERT, Mustafa Yiğit; KARAKÖSE, Büşra. Gerçek Zamanlı Sürücü Yorgunluk Tespit Sistemi. Marmara Fen Bilimleri Dergisi, 2018, 30.3: 249-259.
• YILMAZ, İlker Güven, et al. Göz Hareketlerini İzleme Yöntemiyle Arama Motorlarının Otomatik Tamamlama Özelliğinin Kullanılabilirlik Açısından İncelenmesi. Tasarım Enformatiği, 2019, 1.1: 48-58.
• YILMAZ, Fevzi. Robotlar Hayatımızda. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 2018, 12: 109-120.