Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite, Bilişsel Esneklik ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 141 - 150, 30.08.2024

İlknur Ezgi Koser Şevki Kolukısa

Öz

Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin fiziksel aktivite, bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlükleri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Karadeniz bölgesinde bulunan Spor Bilimleri Fakültesi 18-25 yaş arası öğrencilerinden oluşan 210 kişi katılmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları; “Kişisel Bilgi Formu’”, Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi Kısa Formu”, “Bilişsel Esneklik Envanteri” ve “Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği” dir. Verilerin normallik analizleri yapılmış olup normallik analizi sonucunda parametrik testler uygulanmıştır. Katılımcıların fiziksel aktivite miktarları ortalamasının 1553.43 ± 935.23 METdk/hafta olarak bulunmuştur. Katılımcılarının bilişsel esneklik puanlarına bakıldığında ortalamalarının 30.02±6.82 olduğu görülmekte olup belirsizliğe tahammülsüzlük ortalamalarının ise 14.02±5.48 olduğu saptanmıştır. Katılımcılarının fiziksel aktivite düzeyleri ile bilişsel esneklik düzeyi arasında istatiksel olarak anlamlı ilişki saptanmış olup katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri yükseldikçe bilişsel esneklik düzeyleri de yükselmiştir (p<.001). Katılımcılarının fiziksel aktivite düzeyleri ile belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri incelendiğinde ikisi arasında negatif yönde ilişki bulunmuş olup fiziksel aktivite düzeyleri arttıkça belirsizliğe tahammülsüzlük düzeylerinde azalış sağlandığı saptanmıştır (p<.001). Katılımcılarının belirsizliğe tahammülsüzlük ile bilişsel esneklik toplam puanları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki (r=-.207, p<.001) saptanmıştır. Öğrencilerin fiziksel aktivite düzeyleri ile bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamakla birlikte belirsizliğe tahammülsüzlük ile bilişsel esneklik
düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif yönlü ilişki saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel Aktivite, Bilişsel Esneklik, Belirsizliğe Tahammülsüzlük

Kaynakça

• Bayram, F., Özkamalı, E., ve Çiftçi, S. (2021). Tercih sürecindeki üniversite adaylarının belirsizliğe tahammülsüzlük ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(77), 98-120.
• Bottesi, G., Ghisi, M., Caggiu, I., ve Lauriola, M. (2O21). How is intolerance of uncertainty related to negative affect in individuals with substance use disorders? The role of the inability to control behaviors when experiencing emotional distress. Addictive Behaviors, 115, 106785.
• Brockett, A. T., LaMarca, E. A., ve Gould, E. (2015). Physical exercise enhances cognitive flexibility as well as astrocytic and synaptic markers in the medial prefrontal cortex. PLoS One, 10, e0124859.
• Canas, J. J., Inmaculada, F., ve Salmeron, L. (2006). Cognitive flexibility. Waldemar Karwowski (Ed.), International Encyclopedia of Ergonomics and Human Factors, CRC Press, pp. 297-300.
• Carleton, R. N. (2016). Into the unknown: A review and synthesis of contemporary models involving uncertainty. Journal of Anxiety Disorders, 39, 30-43.
• Carleton, R. N., Mulvogue, M. K., Thibodeau, M. A., McCabe, R. E., Antony, M. M., ve Asmundson, G. J. G. (2012). Increasingly certain about uncertainty: Intolerance of uncertainty across anxiety and depression. Journal of Anxiety Disorders, 26, 468- 479.
• Carleton, R. N., Norton, P. J. and Asmundson, G. J. G. (2007). Fearing the unknown: a short version of the intolerance of uncertainty scale. Journal of Anxiety Disorders, 21, 105–117.
• Cavill, N., Kahlmeier, S., ve Racioppi, F. (2006). Physical activity and health in Europe: evidence for action. WHO Europe, Copenhagen, Denmark,
• Craig, C. L., et all. (2003). International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Medicine & Science in Sports & Exercise, 35(8), 1381-1395.
• Demirtas, A. S., ve Yildiz, B. (2019). Hopelessness and perceived stress: The mediating role of cognitive flexibility and intolerance of uncertainty. Düşünen Adam: Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 32(3), 259–267.
• Dennis, J. P., ve Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-253.
• Fergus, T. A., Valentiner, D. P., McGrath, P. B., Gier-Lonsway, S., ve Jencius, S. (2013). The cognitive attentional syndrome: Examining relations with mood and anxiety symptoms and distinctiveness from psychological inflexibility in a clinical sample. Psychiatry Research, 210(1), 215-219.
• Grupe, D. W., ve Nitschke, J. B. (2013). Uncertainty and anticipation in anxiety: an integrated neurobiological and psychological perspective, Nature Reviews Neuroscience, 14(7), 488-501.
• Güvenç, F. (2019). Üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya
• Heath, M., ve Shukla, D. (2020). A single bout of aerobic exercise provides an ımmediate “boost” to cognitive flexibility. Frontiers in Psycholohy, 11, 1106.
• Hong, J., ve Lee, P. (2019). Supply chain contracts under new product development uncertainty. Sustainability, 11(23), 1-15.
• Hosseini, M., Mahdian, H., ve Hamidi, F. (2021). Effect of aerobic training on verbal working memory, cognitive flexibility and visual perception in patients with written disorder. Iranian Journal of Rehabilition Research in Nursing, 7(3), 76-85.
• Ibrahim, A. K., Kelly, S. J., Adams, C. E., ve Glazebrook, C. (2013). A systematic review of studies of depression Prevalence in University Students. Journal of Psychiatric Research, 47(3), 391-400.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. 30. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kenett, Y.N., Levy, O., Kenett, D.Y., Stanley, H.E., Faust, M., ve Havlin, S. (2018) Flexibility of thought in high creative individuals represented by percolation analysis. Proc. Natl Acad. Sci. USA, 115, 867–872.
• LeBouthillier, D. M., ve Asmundson, G. J. G. (2015). A single bout of aerobic exercise reduces anxiety sensitivity but not ıntolerance of uncertainty or distress tolerance: A randomized controlled trial. Cognitive Behaviour Therapy, 44(4), 252-263.
• Lerche S, et all. (2018). Effect of physical activity on cognitive flexibility, depression and RBD in healthy elderly. Clin Neurol Neurosurg, 165, 88-93.
• MacDonald, C. S. et al. (2021). One-year intensive lifestyle intervention and improvements in health-related quality of life and mental health in persons with type 2 diabetes: A secondary analysis of the U-TURN randomized controlled trial. BMJ Open Diabetes Res. Care, 9, 1840.
• Masley, S., Roetzheim, R., Gualtieri, T. (2009). Aerobic exercise enhances cognitive flexibility. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 16, 186-193.
• Mou, H., Tian, S., Yuan, Y., Sun, D., Qui, F. (2023). Effect of acute exercise on cognitive flexibility: Role of baseline cognitive performance. Mental Health and Physical Activity, 25, 100522.
• Oppezzo, M., Schwartz, D. L. (2014). Give your ideas some legs: The positive effect of walking on creative thinking. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 40(4), 1142–1152.
• Öztürk, M. (2005). Üniversitede eğitim öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pineda-Alhucema, W., Aristizabal, E., Escudero-Cabarcas, J., Acosta-Lopez, J. E., Velez, J. I. (2018). Executive function and theory of mind in children with ADHD: a systematic review. Neuropsycholgy Review, 28(3), 341-358.
• Sapmaz, F., ve Doğan, T. (2013). Bilişsel esnekliğin değerlendirilmesi: Bilişsel esneklik envanteri Türkçe versiyonunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46 (1), 143-161.
• Sarıçam, H., Erguvan, F. M., Akın, A., ve Akça, M. Ş. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği (BTÖ-12) Türkçe formu: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Route Educational & Social Science Journal, 1(3), 148-157.
• Stern, Y., et. all, (2019). Effect of aerobic exercise on cognition in younger adults: A randomized clinical trial. Neurology, 92(9), 905-916.
• Şahinler, Y. (2021). Covid-19 sürecinde spor bilimler fakültesi öğrencilerinin belirsizliğe tahammülsüzlük düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi (İÜBESBD), 8(1),13-26.
• Uddin, L. Q. (2021). Cognitive and behavioural flexibility: neural mechanisms and clinical considerations. Nature Reviews Neuroscience, 22, 167–179.
• World Health Organization (2020). Guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Geneva: World Health Organization