Emberger Biyoiklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye’de Akdeniz Biyoiklim Katlarının ve Alt Tiplerinin Dağılışı

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 158 - 174, 30.09.2020

Katibe Aslı Baylan Beyza Ustaoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı Emberger biyoiklim sınıflandırmasına göre Türkiye’de Akdeniz biyoiklim katlarının (Q) ve alt tiplerinin (m) dağılışının zamansal ve mekânsal olarak belirlenmesidir. Bu amaçla sıcaklık ve yağış katsayıla-rını dikkate alan Emberger’in biyoiklim sınıflandırmasına göre Türkiye’de yer alan 217 meteoroloji istasyonuna ait 1929-2018 dönemini kapsayan yıllık toplam yağış, yıllık minimum, ortalama ve maksimum sıcaklık verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden temin edilmiştir. Verilerin temel istatistiksel analizleri yapıldıktan sonra istasyonların Akdeniz biyoiklim koşullarına uygunluğunu sorgulamak için yaz kuraklığı (S) ve mevsimsel yağış analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ilk olarak; yıllık toplam yağış (mm) (P), en sıcak ayın maksi-mum sıcaklık ortalaması (°C) (M) ve en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (°C) (m) değerleri kullanılarak Akdeniz biyoiklim katları (Q) belirlenmiştir. İkinci olarak; en soğuk ayın minimum sıcaklık ortalaması (m) değerine göre istasyonların Akdeniz biyoiklim katlarının hangi alt tipe ait olduğu tespit edilmiştir. Q değerleri-nin hesaplanmasıyla elde edilen bulgulara göre Türkiye’de yağış sıcaklık katsayısına (Q) göre Akdeniz biyoiklim katları 4 tipe ayrılmaktadır: (a) Kurak Akdeniz biyoiklim katı (b) Yarı kurak Akdeniz biyoiklim katı (c) Az ya-ğışlı Akdeniz biyoiklim katı (d) Yağışlı Akdeniz biyoiklim katı. Alt tipleri ise; kışı buzlu, kışı son derece so-ğuk, kışı çok soğuk, kışı soğuk, kışı serin, kışı ılıman, kışı yumuşak, kışı sıcak, kışı çok sıcak olarak dağılış göstermektedir. Tüm bu veriler ve eşitlikler sonucunda elde edilen veri tabanı bilgileri Arc GIS 10.5 yazılımında Inverse Distance Weighted (IDW) interpolasyon yöntemi kullanılarak haritalandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Akdeniz İklimi, Biyoiklim, Emberger Biyoiklim Sınıflandırması

Distribution of Types and SubTypes of The Mediterranean Bioclimatic Zones According to Emberger Bioclimatic Classification in Turkey

Öz

The aim of this study is to determine the temporal and spatial range of the Mediterranean bioclimate zones (Q) and sub-types (m) in Turkey according to the Emberger bioclimatic classification. With respect to Emberger’s bioclimatic classification, which considers pluviothermic coefficients for this purpose, total annual precipitation and annual minimum, average, and maximum temperature data from 217 meteorological stations located in Turkey for the period of 1929-2018 have been provided by the General Directorate of Meteorology. After per-forming the basic statistical analysis of the data, analyses have been performed on summer drought and seasonal precipitation in order to investigate the data set’s suitability to Mediterranean bioclimate conditions. Mediterra-nean bioclimate zones have been determined first by using the values for P (annual total rainfall amount in mm), M (average maximum temperature of the hottest month in C°), and m (average minimum temperature of the coldest month in C°). Secondly, which Mediterranean bioclimate zone the stations belong to have been identi-fied with respect to the value of the minimum average temperature (m) of the coldest month. According to the findings obtained by calculating Q values, the Mediterranean bioclimate zones in Turkey have been separated into four types with respect to the precipitation coefficient (Q): (a) Arid Mediterranean, (b) Semi-Arid Mediterra-nean, (c) Sub-Humid Mediterranean, and (d) Humid Mediterranean climate zones. The sub-types show the distri-bution as: frigid winters, extremely cold winters, very cold winters, cold winters, cool winters, temperate win-ters, mild winters, hot winters, and very hot winters. The database information obtained as a result of all these data and equations have been mapped using the Inverse Distance Weighted (IDW) interpolation method with using ArcGIS 10.5.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Mediterranean Climate, Bioclimate, Emberger’s Bioclimatic Classification

Kaynakça

• [1] İkiel, C. (1998). Türkiye Fiziki Coğrafyasına Genel Bir Bakış. Yeni Türkiye Dergisi, 104-114.
• [2] Koç, D. E., & İkiel, C. (2017). Trakya’da Vejetasyon Süreleri ve Değişimleri(1965-2011). International Journal of Human Sciences, 14(3), 2326-2344.
• [3] Türkeş, M. (2015). Biyocoğrafya. Kriter Yayınevi.
• [4] İkiel, C. (2005). Muğla Yöresinde İklim Koşullarının İnsan ve Çevre Üzerine Etkileri . Ulusal Coğrafya Kongresi, (s. 233-241). İstanbul.
• [5] Atalay, İ. (1994). Türkiye Vejetasayon Coğrafyası. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• [6] Erlat, E. (2010). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• [7]Ustaoğlu, B., & Karaca, M. (2014). The Effects of Climate Change on Spatiotemporal Changes of Hazelnut (Corylus Avellana) Cultivation Areas in the Black Sea Region. Applied Ecology and Environmental Research , 12 (2) 309-324.
• [8] Ustaoğlu, B. (2018). Sakarya'nın İklim Özellikleri. C. İkiel içinde, Sakarya'nın Fiziki, Beşeri ve İktisadi Coğrafya Özellikleri (s. 163-218). Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• [9] Atalay, İ. (2012). Genel Fiziki Coğrafya. İzmir: META Basım Matbaacılık Hizmetleri.
• [10] Akman, Y. (2011). İklim ve Biyoiklim. Ankara: Palme Yayıncılık.
• [11] Kaymaz, B., & İkiel, C. (2007). Geyve'nin İklimi ve İklim Koşullarının Tarımsal Faaliyetlere Etkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 2(2), 209-229.
• [12] Kilic, D. E., & İkiel, C. (2012). Vegetation Geography Of Western Part Of Elmacik Mountain, Turkey. Journal of Environmental Biology, 33(2), 293-305.
• [13] Kurt, L. (2014). Biyoiklim. A. Güner içinde, Resimli Türkiye Florası (Cilt 1, s. 117-137). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı.
• [14] Marc , J., Dror, D., & Ertas, A. (2004). Bioclimatic Perspectives in the Distribution of Quercus İthaburensis Decne.Subspecies in Turkey and in the Levant. Journal of Biogeography, 31, 461-474.
• [15] Yaghmaei, L., Soltani, S., & Khodagholi, M. (2009). Bioclimatic Classification of Isfahan Province Using Multivariate Statistical Methods. International Journal of Climatology, 29(12), 1850-1861.
• [16] Mohamed, H., & Mohamed, A. (2010). Classification of Climates of Sudan Using Aridity İndices. Sudan Journal of Desertification Research, 2(1), 62-75.
• [17] Delju, A., Ceylan, A, A., Piguet, E., & Rebetez, M. (2012). Observed Climate Variability and Change İn Urmia Lake Basin, Iran. Theoretical and Applied Climatology, 111, 285-296.
• [18] Henaoui, S.-A., & Bouazza, M. (2014). The Bioclimate Of Tlemcemn Area (Northwest Algeria). International Journal of Advanced Research, 2(4), 669-693.
• [19] Chowdhury, A. I. (2018). Assessment of intensity and distribution of aridity over Bangladesh using different climate indices with GIS. Climate Change, 4(16), 743-749.
• [20] Daget, P. (1977). Le Bioclimat Mediterraneen: Caracteres Generaux, Modes De Caracterisation. Vegetatio, 34(1), 1-20.
• [21] Daget, P. (1977). Le Bioclimat Mediterraneen: Analyse Des Formes Clımatıques Par Le Systeme D'Emberger. Vegetatio, 34(2), 87-103.
• [22] Atalay, İ. (2013). Uygulamalı Klimatoloji. İzmir: META Basım Matbaacılık Hizmetleri.
• [23] Ustaoğlu, B. (2012). Matlab Yazılımında Üretilen Grid Verilere Göre Kuzeydoğu Andadolu'da Yıllık Yağışın Mekansal Dağılışı. C. Sevindi, S. Birinci , K. Erhan, M. Zaman, & A. Aykaç içinde, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrfaya Bölümü 1. Ulusal Coğrafya Sempozymu (s. 645-651). Erzurum.
• [24] Emberger, L. (1963). Recherches Sur La Zone Aride. Carte Bioclimatique De La Zone Méditerranéenne (s. XXI.Bölüm). içinde Paris: UNESCO-FAO.
• [25] Atalay, İ., & Efe, R. (2010). Structural and Distributional Evaluation Of Forest Ecosystems in Turkey. Journal of Environmental Biology, 31(1-2), 61-70.
• [26] Erinç, S. (1957). Tatbiki Klimatoloji ve Türkiye'nin İklim Şartları. İstanbul, Türkiye: İstanbul Teknik Üniversitesi Hidroloji Yayınları.
• [27] Peel, M., Finlayson, B., & McMahon, T. (2007). Updated World Map of the Köppen-Geiger. Hydrol. Earth Syst. Sci., 11(5), 1633-1644.
• [28] Atalay, İ. (1983). A General Survey Of The Vegetation Of North-Eastern Anatolia. Ege Coğrafya Dergisi, 1/1.
• [29] Sinan, A. (2014). Altıkardeş Dağı ve Çevresinin (Genç Bingöl) Florası Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi. Bingöl.
• [30] Litt, T., Pickarski , N., Heumann, G., Stockhecke, M., & Tzedakis, P. (2014). A 600,000 Year Long Continental Pollen Record From Lake Van, Eastern Anatolia (Turkey). Quaternary Science Reviews, 30-41.
• [31] Atalay, İ. (2011). Türkiye İklim Atlası. İnkılap Kitabevi Baskı Tesisleri.
• [32] Atalay, İ., & Efe, R. (2012). Ecological attributes and distribution of Anatolian black pine (Pinus nigra Arnold. subsp. pallasiana Lamb.Holmboe ) in Turkey. Journal of Environmental Biology, 33, 509-519.
• [33] Efe, R., Soykan, A., Sönmez , S., & Cürebal, İ. (2009). Sıcaklık ŞartlarınınTürkiye'de Zeytinin (Olea europaea L. subsp. europaea) Yetişmesine, Fenolojik vePomolojik Özelliklerine Etkisi. Ekoloji, 18(70), 17-26.
• [34] Atalay, İ., & Mortan, K. (1995). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel Coğrafyası. İstanbul: İnkılap Kitabevi.