Sürdürülebilir Çimento Üretiminde Çevre Yönetimi Yasal Bileşenleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 41 - 56, 30.06.2021

Fatma Didem Tunçez

Öz

Türkiye’de ilk olarak 1912 yılında Darıca’da ve Eskihisar’da çimento fabrikaları devreye alınmış olup günümüzde ise 52 adet entegre çimento tesisinde üretim yapılmaktadır. Çimento sektörü uzun yıllardır çevresel etkileri yoğun bir sektör olarak bilinmektedir. Özellikle hava kirliliği, gürültü kirliliği, iklim değişikliği ve doğal kaynakların tüketimi en önemli çevresel etkilerdendir. Sürdürülebilir çimento üretimi hedefinde; ekolojik dengelerin bozulmadan çevre kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla ekonomik çözümler bulunması vardır.
Kaliteli üretimden ödün verilmeden proaktif yaklaşımla doğal kaynakların ve enerjinin kullanımının azaltılması için alternatif yakıt ve hammaddelere yönelmesi, emisyonların ve sera gazlarının azaltılması, çevre mevzuatına uyumlu üretim yapılması konularında stratejiler izlenmektedir. Hammadde temini ve enerji tüketimi, çevresel etkileri çok olan en büyük maliyet kalemleridir. Sürdürülebilir çimento üretiminde, hammadde çıkarılmasından çimentonun pazarlanmasına kadar olan faaliyetlerde, geleneksel doğrusal ekonomi kuralları yerine çevresel değerleri koruyarak kullanan döngüsel ekonomi modelinin uygulanması yatar. Bu nedenle kaynak tüketimi ve yakıt temininde sürdürülebilirlik anahtar kelimesine yoğunlaşılması gerekmektedir. Atıkların çimento fabrikalarında alternatif hammadde ve yakıt olarak kullanılması ile ürün ve çevre kalitesinden ödün vermeksizin doğal kaynakların korunması, enerji maliyetlerinin azaltılması, fosil yakıtlardan kaynaklanan dışa bağımlılığın azaltılması, sera gazlarının indirgenmesi çevre kirliliğine neden olan atıkların azaltılması gibi birden fazla hedefin gerçekleştirilmesinde en önemli rolü oynamaktadır. Ancak bu hedefler gerçekleştirilirken Türk Çevre Mevzuatına uyum esastır. Bu çalışmada, sektörün çevresel performanslarını artırırken yasal gereklere uyum sağlanması için alınması gereken tedbirler analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çimento, Çevre, Mevzuat

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• [1] Engin Y., 2020, Türkiye Çimento İstatistikleri-2019, Beton ve Çimento, https://www.betonvecimento.com/cimento/turkiye-cimento-istatistikleri-2019, erişim tarihi:01.01.2020.
• [2] Schneider M., Romer M., Tschudin M., Bolio H., 2011, Sustainable Cement Production—Present and Future. Cement and Concrete Research, 41(7): 642–650.
• [3] Song D., Yang J., Chen B.., Hayat T., Alsaedi A., 2016, Life-cycle Environmental Impact Analysis of a Typical Cement Production Chain. Applied Energy, 164 : 916–923.
• [4] Nguyena Q.A., Hens L., 2015, Environmental Performance of the Cement Industry in Vietnam: The Influence of ISO 14001 Certification , Journal of Cleaner Production, 96: 362-378.
• [5] Ekincioglu O., Gürguna A.P., Engin Y., Tarhan M., Kumbaracıbaşı S., 2013, Approaches For Sustainable Cement Production – A Case Study From Turkey. Energy and Buildings, 66: 136–142.
• [6] Iglinski B., Buczkowski R., 2017, Development of Cement Industry in Poland e History, Current State,Ecological Aspects. A Review. Journal of Cleaner Production, 141: 702-720.
• [7] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Avrupa Birliği Yatırımları Dairesi Başkanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı , 2017, ÇED Alanında Kapasitesinin Güçlendirilmesi için Teknik Yardım Projesi, Çimento Üretimi Sektörü, pp.18.
• [8] Ostad M.J., Ghorabi A., Attari M., 2013, Advancing Environmental Evaluation in Cement Industry in Iran, Journal of Cleaner Production, 41; 23-30.
• [9] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB), 2016, Çimento Üretim Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme Ve Kontrol İle İlgili AB Endüstriyel Emisyonlar Direktifinin (EED-2010/75/EU) Uygulanmasına İlişkin Sektör Notu, Ankara. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ippc/icerikler/c-mento-sektor-notu-20180425132301.pdf, erişim tarihi:03.10.2019
• [10] Schuhmacher M., Domingo J.L., Garreta J., 2004, Pollutants Emitted By A Cement Plant: Health Risks For The Population Living in the Neighborhood. Environmental Research, 95: 198–206.
• [11] Chen W., Hong J., Xu C., 2015, Pollutants Generated by Cement Production in China, Their Impacts, and the Potential for Environmental Improvement. Journal of Cleaner Production, 103: 61-69.
• [12] Salas D.A., Ramirez A.D., Rodríguez C.R., Petroche D.M., Boero A.J., Duque-Rivera J., 2016, Environmental Impacts, Life Cycle Assessment and Potential Improvement Measures for Cement Production: A Literature Review. Journal of Cleaner Production, 113: 114-122.
• [13] Meyer C., 2009,The Greening of the Concrete Industry. Cement & Concrete Composites, 3: 601–605.
• [14] Szabo L., Hidalgo I., Ciscar J.C., Soria A., Russ P., 2003, Energy Consumption and CO2 Emisssions From the World Cement Industry, EU Report EUR 20769 EN, Spain.
• [15] Madloon N.A., Saidur R., Hossain M.S., Rahim NA., 2011, A Critical Review on Energy Use and Savings in the Cement Industries, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 15 (4); 2042-2060 https://doi.org/10.1016/j.rser.2011.01.005, erişim tarihi:01.08.2020.
• [16] Ali M.B., Saidur R., Hossain M.S., 2011, A Review on Emission Analysis in Cement Industries. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 15 (4): 2252-2261. erişim tarihi:01.08.2020.
• [17] Aranda Usón A., López-Sabirón A.M., Ferreira G., Sastresa E.L., 2013, Uses of Alternative Fuels and Raw Materials in the Cement Industry as Sustainable Waste Management Options, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 23; 242-260. DOI: 10.1016/j.rser.2013.02.024., erişim tarihi:06.09.2020.
• [18] Mikulčić H., Klemeš J., Vujanović M., Urbaniec K., Duić N., 2016, Reducing Greenhouse Gasses Emissions by Fostering the Deployment of Alternative Raw Materials and Energy Sources in the Cleaner Cement Manufacturing Process, Journal of Cleaner Production, 136(B):119-132. DOI: 10.1016/j.jclepro.2016.04.145.
• [19] Georgiopoulou M., Lyberatos G., 2018, Life cycle assessment of the use of alternative fuels in cement kilns: A case study, Journal of Environmental Management. 216: 224-234. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2017.07.017
• [20] Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik (2010, 6 Ekim). Resmî Gazete (Sayı:27721). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14344&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi:24.01.2021.
• [21] Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği, 2019, Türk Çimento Sanayisi Atıkları Hammadde ve Enerji Kaynağı Olarak Değere Dönüştürüyor, Ankara. https://www.tcma.org.tr/tr/haber_detay/turk-cimento-sanayisi-atiklari-hammadde-ve-enerji-kaynagi-olarak-degere-donusturuyor, Ankara., erişim tarihi:01.01.2021.
• [22] Shen W., Liud Y., Yanb B., Wangb J., Hed P., Zhoud C., Huod X., Zhangd W., Xud G., Dinga Q., 2017, Cement Industry of China: Driving Force, Environment Impact and Sustainable Development, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 75: 618–628.
• [23] Çevresel Etki Değerlendirilmesi (ÇED) Yönetmeliği, (2014, 25 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 29186). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20235&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi:24.01.2020.
• [24] Çevre Yönetimi Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, (2019, 30 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 30847). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=32689&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi: 24.01.2021.
• [25] Çevre İzin ve Lisans (ÇİL) Yönetmeliği, (2014, 10 Eylül). Resmî Gazete (Sayı:29115). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140910-4.htm, erişim tarihi:24.01.2021.
• [26] Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, (2014, 20 Aralık). Resmî Gazete (Sayı:29211). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/12/20141220-2.htm, erişim tarihi:24.01.2021.
• [27] Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri Tebliği, (2011, 12 Ekim). Resmî Gazete (Sayı:29211). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15381&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5 erişim tarihi: 24.01.2021.
• [28] Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik (2014, 17 Mayıs). Resmî Gazete (Sayı:29003). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19678&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi:24.01.2021.
• [29] Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY), Ek Yakıt ve Alternatif Hammadde Tebliği, (2014, 20 Haziran). Resmî Gazete (Sayı:29036). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19804&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5 , erişim tarihi:24.01.2021.
• [30] Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği, (2006, 25 Kasım). Resmî Gazete (Sayı:26357). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10799&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi:24.01.2021.
• [31] Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği, (2017, 27 Aralık). Resmî Gazete (Sayı:30283). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=24223&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi: 24.01.2021.
• [32] Atık Yönetimi Yönetmeliği, (2015, 02 Nisan). Resmî Gazete (Sayı:29314). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=20644&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi: 24.01.2021.
• [33] Atık Yağların Yönetimi Yönetmeliği, (2019, 21 Aralık). Resmî Gazete (Sayı:30385). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=34051&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, erişim tarihi: 24.01.2021.
• [34] Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik, (2007, 27 Aralık). Resmî Gazete (Sayı:26739). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14012&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi:24.01.2021.
• [35] Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, (2010, 4 Haziran). Resmî Gazete (Sayı:27601). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14012&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi: 24.01.2021.
• [36] Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği (2017, 11 Mart). Resmî Gazete (Sayı:30004). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23410&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi:24.01.2021)
• [37] Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, (2010, 8 Haziran). Resmî Gazete (Sayı: 27605). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14026&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi: 24.01.2021.
• [38] Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği, (2010, 23 Ocak). Resmî Gazete (Sayı:27471). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=13744&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 erişim tarihi:24.01.2021.