MEVLÂNÂ’NIN ŞİİRİNDE BİR İLETİŞİM YÖNTEMİ OLARAK SESSİZLİK

Yıl 2020, , 119 - 132, 31.12.2020

Pouneh Abdollahifard , Funda Türkben Aydın

https://doi.org/10.37999/udekad.742862

Öz

Tasavvufi gelenekte şair kimliğiyle de iyi bilinen Mevlânâ Celaleddîn Rum󠆼î’nin şiirleri, didaktik unsurları da içinde barındıran oldukça geniş bir muhtevaya sahiptir. Tasavvuf dünyasına ait edebî eserlerde çoğunlukla eğitim ve öğretimi amaçlayan öğüt içerikli hikâyeler bulunmaktadır. Sözlü iletişim aracı olarak kullanılan bu hikâyelerin yanı sıra kimi zaman sessizlik ve duraklamalar da bir iletişim ve eğitim aracı olarak eserlerde kullanılmaktadır. Çok yönlü bir şair olan ve eğitmen kimliğiyle de bilinen Mevlânâ, kaleme aldığı eserlerinde çoğunlukla ahlâkî ve tasavvufî öğretilere yer vermiştir. Eserlerinde yer verdiği pek çok önemli hasletten biri de sessizliktir. Çünkü ona göre sessizlik, söz ve sözlü iletişimden çok daha değerlidir. Şair, sessizliği etkili bir iletişim aracı olarak görmektedir. Mevlânâ’nın şiirinde bir iletişim biçimi olarak sessizlik, söz ile aktarması mümkün olmayan ve tarif edilemeyen anlamı ifade etme yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu tür sessizlik biçimi sözcüklerden daha fazla anlam ifade eden, daha etkili ve daha derin bir ifade biçimidir. Bu çalışmada Mevlânâ’nın eserlerinde sıklıkla başvurduğu iletişimsel sessizlik, beyit örnekleriyle açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Şiir, İletişim, Sessizlik

Kaynakça

• Debbağ, Sürûş (1388/1958). Sukût u Maʻnâ, Costarhâ-yi Der Felsefe-yi Wittgenstein, Tahran: Neşr-i Serat.
• Eagleton, Terry (1368/1949). Pîş Derâmedî Ber Nezeriye-yi Edebî. çev. Abbas Muhbir. Tahran: Merkez.
• Ephratt, Michael (2008). “The Function of Silence”, Journal of Pragmatics, 40: 1909-1938.
• Heidegger, Martin (1993). Profesör Heidegger, 1933’te Neler Oldu? çev. Turhan Ilgaz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jakobson, Roman (1386/1967). Revendhâ-yi Bonyâdin Der Dâniş-i Zebân. çev. Kûreş Safevî, Tahran: İntişârât-i Hermes. Kaya, Raşit A (1985). Kitle İletişim Sistemleri, Ankara: Teori Yayınları.
• Mevlevî, Celaleddin (1387/1967). Gazeliyyât-i Şems. çev. Muhammed Reza Şefiî Kedkenî. Tahran: İntişârât-i Sohen.
• Mevlevî, Celaleddin (1384/1965). Mesnevî-yi Manevî. Tashîh ve Tahlil: Muhammed İsti’lâmî. Tahran: İntişârât-i Sohen.
• Mu’în, Muhammed (1375/1956). Ferheng-i Fârsî, Tahran: Nigah.
• Safevî, Kûreş (1380/1961). Ez Zebânşinâsî Be Edebiyyât, Tahran: Sûre-yi Mihr.
• Sehbâ, Furuğ (1392/1972). Kârkerd-i Ebhâm Der Ferâyend-i Hâneş-i Metn, Tahran: İntişârât-i Ageh.
• Sûcûdî, Ferzân; Sâdıkî, Leylâ (1389/1969). “Kârkerd-i Koftemâni-yi Sükût Der Sâkit-i Rivâyet-i Dâstân-i Kutâh”, Feslnâme-yi Pejuheşhâ-yi Zebân u Edebiyât-i Tebîkî, 1/2: 69-88.
• Wittgenstein, Ludwig (2018). Tractatus Logico-Philosophicus. çev. Oruç Aruoba. İstanbul: Metis Yayınları.