ÇOKKÜLTÜRLÜLÜK VE ÇOKDİLLİLİK BAĞLAMINDA MİDYAT

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 334 - 355, 31.12.2021

Hadra Kübra Erkınay Tamtamış Abdulhalim Aydoğan

https://doi.org/10.37999/udekad.999383

Öz

Midyat, Mardin’in -tıpkı şehrin kendisi gibi- içinde birden fazla kültürü ve dili barındıran ilçesidir. Midyat; tarihî dokusu, coğrafi konumu, etnik farklılıklarıyla kültür ve medeniyet havzasıdır. Coğrafi, tarihî, ekonomik, dinî vb. faktörlerin etkisiyle çokkültürlü ve çokdilli bir yapıya sahip Midyat, çeşitli araştırmaların konusu olmuştur. Bu araştırmada Midyat’ın çokkültürlülük ve çokdillilik durumu, toplumdilbilimsel yönüyle ele alınmıştır. Çalışmada Midyat’ın tarihi, sosyoekonomik yapısı ile Midyat’taki Türk, Mahalmi (Yerli Araplar), Becirman, Kürt, Süryani, Yezidi, Suriyeli göçmenlerin durumu ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Midyat’ta yaşayan çokkültürlü ve çokdilli bireyler üzerinden Midyat’taki söz konusu durumun tespiti yapılmıştır. Araştırma için Midyat’ta yaşayan, farklı etnik gruba dâhil, en az 3 dil bilen 10 kişiyle görüşülmüştür. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik desene yer verilmiş ve ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen örnekleme, yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Araştırmada Midyat’ın çokkültürlülük ve çokdillilik durumunun, odaklandığı olguyu yaşayan ve bu olguyu dışa vurabilecek veya yansıtabilecek bireylerden alınan görüşlerle durum tespiti ve analizi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, çokdillilik, toplumdilbilimi, Midyat, Mardin

MULTICULTURALISM AND MULTILINGUALISM IN MIDYAT

Öz

Midyat is the district of Mardin that contains more than one culture and language. It is a culture and civilization basin with its historical texture, geographical location, ethnic differences. The district, which has hosted different civilizations, has become a multicultural and multilingual attraction center due to this dynamism. In this research, the multiculturalism and multilingualism of Midyat has been handled in a sociolinguistic aspect. General information was given about the history of Midyat, its socioeconomic structures and the situation of Turkish, Mahalmi (Arabic), Becirman, Kurdish, Syriac, Yazidi, Syrian immigrants in Midyat. 10 people living in Midyat, speaking at least 3 languages and different ethnicities, were interviewed. In the study, phenomenological design, one of the qualitative research designs, was used and the semi-structured interview technique was used for sampling determined by criterion sampling method. In the research, it is aimed to analyze Midyat from individuals who have experienced the phenomenon.

Anahtar Kelimeler

Multiculturalism, multilingualism, sociolinguistics, Midyat, Mardin

Kaynakça

• Ateşal, Zeynep (2018). Tarihten Günümüze Çokdillilik. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atli, Mehmet Halit (2018). “Çokdillilik ve Çokdilli Beyin”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (60): 26-32.
• Büyüköztürk, Şener (2012). Örnekleme Yöntemleri, http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf, [26.01.2021].
• Çelik, Mehmet (2010). “Süryaniler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, C. XXXVIII: 175-178.
• Çetin, İhsan (2007). “Çokkültürlülük ve Kimlik Bağlamında Midyat İlçesi Örneği”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 10 (2): 22-35.
• Demir, Zeynettin (2019). Mardin İli Midyat İlçesinde Yaşayan Mahalmilerin Folklor ve Etnografyası. Yüksek Lisans Tezi. Ardahan: Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erkınay, Hadra Kübra (2012). “Çok Dillilik ve Mardin Örneği”. II. Sosyal Bilimler Genç Araştırmacılar Sempozyumu Bildiriler e-Kitabı, 24-25 Nisan 2010. Diyarbakır 275-284.
• Eroğlu, Erol-Sarıca, Neşe (2012). “Midyat Süryanilerinin Düğün Gelenekleri”. Turkish Studies - İnternational Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic 7/3: 1189-1199.
• Genç, Cihad (2019). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Midyat Kazası (Siyasi, Sosyal, Ekonomik, Kültürel). Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göyünç, Nejat (1969). XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• http://acikders.atauni.edu.tr/pluginfile.php/77629/mod_resource/content/0/SEC.pdf, [08.02.2021].
• https://mardin.ktb.gov.tr/TR-56489/midyat-tarihcesi.html, [05. 02. 2021].
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, [11.02.2021].
• Kymlicka, Will (2012). “Çok Kültürlülük: Başarı, Başarısızlık ve Gelecek”. Çev. Fatih Öztürk. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası (İÜHFM), 70 (2): 297-332.
• Keskin, Necat (2014). Akışkan Kimlikler: Etnik ve Dini Kimlik Arasında Becirman Seyyidleri. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oktik, Nurgün-Nas, Fethi (2005). “Ulus-Devlet ve Topluluklar: Midyat Örneği”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), Güz 2005, (15): 121-142.
• Özmen, Abdurrahim (2006). Turabdin Süryanileri Örneğinde Etno-Kültürel Sınırlar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk, Musa (2013). “Çoğulculuk Söyleminin Sahiciliği Üzerine: Midyat Örneği”. İdealkent, 4 (9): 42-73.
• Saban, Ahmet-Ersoy, Ali (2016). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sami, Kamuran (2009). “Midyat Yezidi Köylerinde Kırsal Mimarlık: Renkleri Solan Bir Halkın Kültürel Mirası ve Değişen Toplumsal Feraset”. Folklor/Edebiyat, 15 (59): 211-224.
• Şeşen, Ramazan (1993). “Cezîre”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, C. VII: 509-511.
• Taşğın, Ahmet (2013). “Yezîdiyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, C. XLIII: 525-527.
• Uluç, Mehmet (2018). Sermiyan Midyat Sinemasında Mardin Kentinin Kültür ve Mekân Bağlamında Temsili. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yanık, Celalettin (2012). Dünyadaki Çokkültürlülük Tartışmaları Bağlamında Türkiye’de Çokkültürlülük Eleştirel Bir Bakış. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, Ali (1999). “Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi”. Eğitim ve Bilim, 1 (112): 7-17.
• Yılmaz, Mehmet Yalçın (2014). “İki Dillilik Olgusu ve Almanya’daki Türklerin İki Dilli Eğitim Sorunu”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (3): 1641-1651.