Mesleki Yeterlik Algıları Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Uygulaması

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 29 - 48, 26.04.2020

Feyzi Kaysi

https://doi.org/10.32960/uead.693885

Öz

Özet: Meslek yüksekokullarının temel amacı ilgili oldukları sektördeki firmaların beklentilerini karşılayacak yeterlikteki ara elemanları yetiştirmektir. Bu kapsamda verilen mesleki eğitim ile öğrencilerin veya mezunların yeterlikleri önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı meslek yüksekokulu öğrencilerinin mesleklerine yönelik yeterlik algılarını belirlemektir. Çalışma nicel yöntemlerle gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda tarama modeli ile veriler toplanmıştır. Çalışma kapsamında üç faktörlü Mesleki Yeterlik Algısı Ölçeği geliştirilmiştir. 218 katılımcıdan alınan verilerle ölçeğin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda önce doğrulayıcı faktör analizi daha sonra ise açımlayıcı faktör analizi yapılarak ölçek maddelerinin geçerlik ve güvenirlik testleri tamamlanmıştır. Geliştirilen ölçek 37 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin tamamına yönelik Cronbach’s Alpha değeri ,852 ve KMO değeri ,955 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin uygulanması sürecinde 438 katılımcı çalışmada yer almıştır. Çalışmanın bulguları arasında, katılımcıların mesleki yeterlik algılarında cinsiyet değişkenine göre kadınlar lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Yaş değişkenine göre mesleki ilgi boyutunda yaşça daha büyük katılımcılar lehine anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Son olarak öğrenim görülen program değişkenine göre de Elektrik programı lehine anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışmanın sonuçları arasında, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu ve öğrencilerin mesleki yeterlik algılarını ölçek için uygun bir ölçme aracı olduğu yer almaktadır. Çalışmanın önerileri arasında, farklı birimlerde öğrenim gören öğrenciler için araştırmaların yapılabileceği yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

mesleki eğitim

Kaynakça

• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84(2), 191-215.
• Barrick, R. K. (2019). Competence and Excellence in Vocational Education and Training. In Handbook of Vocational Education and Training: Developments in the Changing World of Work, 1-12.
• Baumgartner, H., & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Brockmann, M., Clarke, L., Méhaut, P., Winch, C. (2008). Competence-based vocational education and training (VET): The cases of England and France in a European perspective. Vocational and Learning, 1, 227–244.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Comrey, A. L. (1988). Factor-analytic methods of scale development in personality and clinical psychology. Journal of consulting and clinical psychology, 56(5), 754.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Deutscher, V., Winther, E. (2018). Instructional sensitivity in vocational education. Learning and Instruction 53, 21-33
• Dinç, E. (2008). Meslek seçiminde etkili faktörlerin incelenmesi: Meslek yüksekokulu-muhasebe programı öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(16), 90–106.
• Eilström, P. E., & Kock, H. (2008). Competence development in the workplace: concepts, strategies and effects. Asia pacific education review, 9(1), 5-20.
• Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS. London: Sage.
• Gül-Koçak, H. (2006). Bilgisayar teknolojisi ve programlama eğitim programının sorunları. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Harper, N. W., Daane, C. J. (1998). Causes and reductions of math anxiety in preservice-elementary teachers. Action in Teacher Education, 19, 29–38.
• İçli, G.E., (2007). “İşletmelerin Meslek Yüksekokulu Mezunları İle İlgili Görüşleri Ve Beklentileri (Lüleburgaz İlçe Sınırlarında Faaliyet Gösteren İşletmeler Üzerine Bir Araştırma)”, Ege Üniversitesi IV. Ulusal Meslek Yüksekokulu Sempozyumu. İzmir.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kayır, Ö, Karaca, Ş., Şenyüz, Y., Söğütlü, C., Yayman, H., Kılıç, H. (2006). İstanbul Ticaret Odası: İş dünyasının mesleki eğitime bakışı. Mega Ajans Matbaacılık, İstanbul.
• Klotz, V. K., Billett, S., & Winther, E. (2014). Promoting workforce excellence: formation and relevance of vocational identity for vocational educational training. Empirical research in vocational education and training, 6(6), 1-20.
• Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Ulaş, Ö., & Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Kuijpers, M., Meijers, F. (2012). Learning for now or later? Career competencies among students in higher vocational education in the Netherlands. Studies in Higher Education, 37(4), 449–467.
• Leney T. (2002). Achieving the Lisbon goal: The contribution of VET. <http://ec.europa.eu/education/policies/2010/studies/maastricht_en.pdf> Erişim: Eylül 2016.
• Lindberg, O., Rantatalo, O. (2015). Competence in Professional practice: A practice theory analysis of police and doctors. Human relations, 68(4) 561–582.
• Mulder M, Winterton J (2017) Introduction. In Competence-based vocational and professional education. Bridging the worlds of work and education.
• Mulder, M., Weigel, T., & Collins, K. (2006). The concept of competence in the development of vocational education and training in selected EU member states: A critical analysis. Journal of Vocational Education and Training, 59(1), 65-85.
• Nokelainen, P., Pylväs, L., & Rintala, H. (2018). Skills Competitions for Promoting Vocational Excellence. In Handbook of Vocational Education and Training: Developments in the Changing World of Work, 1-13.
• Özdaşlı, K. (2008). Bireysel Kariyer Planlamada Etkili Olan Faktörler ve Üniversitelerin Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Panadero, E., Garcia, D., & Fraile, J. (2018). Self-assessment for learning in vocational education and training. In Handbook of Vocational Education and Training: Developments in the Changing World of Work, 1-12.
• Pappas, T. S., ve Kounenou, K. (2011). Career decision making of Greek post secondary vocational students: the impact of parents and career decision making selfefficacy. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 15, 3410–3414.
• Pylväs L, Nokelainen P. (2018). Global competence: towards intercultural understanding. In: Handbook of vocational education and training: developments in the changing world of work.
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A., & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of educational research, 99(6), 323-338.
• Sezgin, İ. (2000). Mesleki ve teknik eğitimde program geliştirme. 4. bs. Ankara: Nobel Yayınları.
• Turan, S. (2002). Teknolojinin Okul Yönetiminde Etkin Kullanımında Eğitim Yöneticisinin Rolü. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 30, 271-88
• Tūtlys V, Aarna O. (2017). Competence-based approach in the education reforms of Lithuania and Estonia. In: Competence-based vocational and professional education. Bridging the worlds of work and education, 381-406.
• Tyson R (2018). Educating for vocational excellence. In Handbook of vocational education and training: developments in the changing world of work, 1-16.
• Vurgun, L. (2008). Bilgi toplumu açısından Türkiye’deki meslek yüksekokullarının örgütlenme problemleri ve çözüm önerileri. Doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim ve Organizasyon Programı.