Farklı Sosyoekonomik Düzeylerde Okulöncesi Eğitimi Alan ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Dil Gelişimlerinin Cinsiyete Göre Karşılaştırılması

Yıl 2005, Cilt: 18 Sayı: 2, 395 - 420, 01.08.2005

Meral Taner Handan Asûde Başal

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Farklı Sosyoekonomik Düzeylerde Okulöncesi Eğitimi Alan ve Almayan İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Dil Gelişimlerinin Cinsiyete Göre Karşılaştırılması

Öz

Araştırmanın genel amacı, farklı sosyoekonomik düzeylerdeki
okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil
gelişimlerini cinsiyete göre karşılaştırmaktır.
Araştırmanın evrenini, 2001-2002 eğitim öğretim yılında Bursa ili sınırları
içerisinde bulunan resmi ilköğretim okullarının birinci sınıflarına devam
eden öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise Bursa ili
sınırları içerisinde 10 resmi ilköğretim okulunun birinci sınıflarından 120’si
kız, 120’si erkek ve 80’i alt sosyoekonomik, 80’i orta sosyoekonomik ve
80’i de üst sosyoekonomik düzeyde olmak üzere toplam 240 öğrenci oluş-
turmuştur. Veri toplama aracı olarak Peabody Resim-Kelime Testi kullanılmıştır.

Peabody Resim-Kelime Testi, öğrencilere araştırmacılar tarafından bireysel
olarak uygulanmıştır. Her bir öğrenciyle yapılan uygulama ortalama 15
dakika sürmüştür. Öğrencilerin verdikleri her doğru cevabın bir puan olarak
hesaplandığı testte, bütün doğru yanıtların toplamı, toplam puanı
vermektedir. Böylece öğrencilerin toplam puanları elde edilmiştir.
Verilerin çözümlenmesi bağımsız örneklemler için t Testi ve Varyans
Analizi ile yapılmış olup, anlamlı farkların kaynağını bulmak için Tukeys
HSD Testi uygulanmıştır. İstatistiksel karşılaştırmalarda anlamlılık düzeyi
.01 ve .05 olarak alınmıştır. Bulgular tablolar halinde özetlenmiştir.
Araştırma sonucunda; genel olarak okulöncesi eğitimi alan öğrencilerin dil
gelişimlerinin okulöncesi eğitimi almayan öğrencilere göre daha iyi olduğu
saptanmıştır. Özellikle orta ve üst sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin dil
gelişimlerinin alt sosyoekonomik düzeydeki öğrencilere göre daha iyi
olduğu belirlenmiştir. Ayrıca erkek öğrencilerin dil gelişiminin kız
öğrencilere göre daha iyi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okulöncesi Eğitimi, Dil Gelişimi, Sosyoekonomik Düzey, İlköğretim

Kaynakça

• Aksan, D. Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439, 2. Baskı, Özkan Matbaacılık, 2000.
• Alpay, M. Çocuk Kitaplarının Okulöncesi Dönemde Dil Gelişimine Etkisi ve Okul Döneminde Okul Başarısına Katkısı. Ya-Pa 5. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Antalya: Ya-Pa Yayınları. 1988.
• Anlar, B. İlk Altı Yaşta Dil Gelişimi Anne Baba Eğitimi ve Cinsin Etkisi, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 1983.
• Başal, H. A. Okulöncesi Eğitimine Giriş. Bursa: Uludağ Üniversitesi Basımevi. 1998.
• Bekman, S. Çok yönlü Okulöncesi Eğitimi ve Çocuk Gelişimi, Anne Eğitimi Projesi. Ya-Pa 4. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Ankara: Ya-Pa Yayınları. 1986.
• Bilir, Ş. ve S. Bal. Kütahya İl Merkezinde Anaokuluna Giden ve Gitmeyen 4-6 Yaşlar Arasındaki Çocukların Kullandıkları İfadelerin Sözdizimi Yönün- den İncelenmesi. Ya-Pa 6. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları. 1989.
• Binbaşıoğlu, C. Gelişim Psikolojisi-Gelişim Süreçleri ve Eğitim İlkeleri. Ankara: 5. Basım. 1990.
• Davaslıgil, Ü. Farklı Sosyoekonomik ve Kültürel Çevrelerden Gelen Birinci Sınıf Çocuklarının Dil Gelişimine Okulun Etkisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi. 1985. Duman, F. N.
• Korunmaya Muhtaç Dört Yaş Çocuklarında Okulöncesi Hedefle
• rine Yönelik Zenginleştirilmiş Program Uygulaması (Pilot Çalışma). Ya
• yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ankara. 1986.
• Ege, P. Çocuklarda Dil Bozuklukları ve Okul Başarısı. Özel Eğitim Dergisi. Cilt:1, Sayı:4, 3–9. 1994.
• Erkan, P. Sosyo-ekonomik ve Eğitim Düzeyleri Farklı Olan Ailelerin 48–60 Aylar Arasındaki Çocuklarının Dil Yapılarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1990.
• Ertuğ, A. Çocuk Bakım Yurtlarında Yaşayan 5-6 Yaş Çocuklarıyla Ailelerinin Yanında Yaşayan 5-6 Yaş Çocuklarının Dil Gelişimlerinin Karşılaş- tırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eği- tim Fakültesi, 1981.
• Gönen, M. Çocuğun Gelişiminde Okulöncesi Eğitimin Önemi. III. Okulöncesi Eğitimi Dergisi, Yıl:22, Sayı: 39. 1990.
• Johnston, R.P. Social Class And Grammatical Development. A Comparison of The Speech of Five Years Olds From Middle And Working Class Backgrounds, Language and Speech, 20(4): 317–324. 1977.
• Kantemir, E. Çocukta Dilin Gelişimi. Okulöncesi Eğitimi Dergisi. Yıl:10, Sayı:16: 23-24, Ayyıldız Matbaası. 1978.
• Karacan, E. Çocuklarda Dilin Gelişimini Etkileyen Faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2001.<http://www.ttb.org.tr/STED/sted0700/6.html> 2000). 30 Eylül
• Kefi, S. Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 36–72 Aylık Öğrencilerin Dil Gelişimi Düzeylerine Bu Kurumlarda High/Scope Modeli Eğitim Almalarıyla Klasik Model İle Eğitim Almalarının Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1999.
• Kök, M. İşitme Özürlüler okulundaki Öğrencilerin Normal Okuldaki Öğrencilerle Yaş, Cinsiyet, Yatılı-Gündüzlü Durumlara Göre Sözcük Dağarcıklarının Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:2, Cilt: 2: 96–102, 1991.
• Öner, N. Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler, Bir Başvuru Kaynağı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, Birinci Basım, 1994.
• Öztürk, H. Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Giden ve Gitmeyen İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Alıcı ve İfade Edici Dil Düzeyleri. Yayınlanmamış Yük- sek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1995.
• Seçilmiş, S. Anaokuluna Giden ve Gitmeyen Erken Çocukluk Dönemindeki Çocukların Dil Gelişimi İle İlgili Becerilerinin İncelenmesi. Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 1996.
• Şahin, N. ve A. Aksu. Çocukla İletişim ve Dil Gelişimi. TRT Çocuk Yayınları Semineri İçinde. Ankara: Program Planlama Dairesi Başkanlığı, Yayın No: 8, Seminer Dizisi: 2, Can Matbaa. 1980.
• Tazebay, A. İşitme Özürlülerde Sözcük Dağarcığının Saptanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara. 1978
• Tokol, O. Okulöncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Etmeyen 3-6 Yaş Çocukla- rının Gelişim Özellikleri ve Anne-Baba Tutumlarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 1996.
• Tunç, A. Okulöncesi Döneminde Eğitimin Yeri ve Önemi. Ya-Pa 4. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Ankara: Ya-Pa Yayın- ları. 1974.
• Ural, M. Ülkemizde Okulöncesi Döneminde Eğitimin Yeri ve Önemi. Ya-Pa 4. Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Kitapçığı. Ankara: Ya-Pa Yayınları. 1986.
• Yinesor, E. Yuvanın Dil Gelişimine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü. 1989.