İlköğretim Öğrencilerinde Yaşam Doyumu: Bazı Kişisel ve Ailesel Özelliklerin Rolü

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 1, 29 - 52, 01.04.2009

Asım Çivitci

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İlköğretim Öğrencilerinde Yaşam Doyumu: Bazı Kişisel ve Ailesel Özelliklerin Rolü

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim II. kademe öğrencilerinin genel yaşam doyumları ve farklı alanlardaki (arkadaş, okul, aile, yaşanılan çevre ve benlik) yaşam doyumlarının, bazı kişisel ve ailesel özelliklerine (cinsiyet, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, anne ve baba eğitim düzeyi, algılanan anne ve baba tutumu, cep telefonuna sahip olma, harçlığını yeterli bulma, evde ayrı odaya sahip olma ve algılanan akademik başarı) göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Araştırma grubunu, Denizli’deki üç ilköğretim okulunun II. kademesinde öğrenim gören 345 öğrenci oluşturmuştur. Veriler Çokboyutlu Öğrenci Yaşam Doyumu Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, ilk ergenlik evresindeki ilköğretim öğrencilerinin bazı kişisel ve ailesel özelliklerinin en çok aile doyumu ile ilişkili olduğu; bunu sırasıyla genel yaşam doyumu, benlik, okul, arkadaş ve yaşanılan çevre doyumunun izlediği görülmektedir. Algılanan anne-baba tutumları, sınıf düzeyi ve algılanan akademik başarı, diğer bağımsız değişkenlere göre daha fazla sayıdaki yaşam doyumu boyutuyla ilişkili bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Yaşam doyumu, ilköğretim II. kademe öğrencileri, sosyodemografik

Kaynakça

• Altundağ, Y., Altunöz, U., Aydın, E.F., Tiryaki, C. (2006). Ankara’daki Okul Dışı Eğitim Veren İki Özel Eğitim Kurumuna Devam Eden 8. Sınıf Öğrencilerinde Yaşam Kalitesi Düzeyi (Kiddo-Kindl Ölçeği ile). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. İnternetten 30 Temmuz 2008’de http://www.medinfo.hacettepe.edu.tr/ tebad/fakulteweb/intern_aras/2006MartNisan.htm adresinden alınmıştır.
• Arpacı, F. & Ersoy, A.F. (2003). Orta öğretim öğrencilerinin konut koşulları ve konutun gencin gelişimi üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-17.
• Arslantaş, D., Ünsal, A., Metintaş, S., Tözün M. & Toker, S. (2007). Eskişehir ili kırsal alanında 10–15 yaş grubu öğrencilerde depresyon. Osmangazi Tıp Dergisi, 29, 77-84.
• Ben-Zur, H. (2003). Happy adolescents: The link between subjective well-being, internal resources, and parental factors. Journal of Youth and Adolescence, 32, 67-79.
• Blyth, D.A. & Traeger, C.M. (2001). The self concept and self-esteem of early adolescents. Theory Into Practice. 22, 91-97.
• Casas, F., Figuer, C., Gonzalez, M., Malo, S., Alsinet, C., & Subarroca, S. (2007). The well-being of 12 - to 16-year-old adolescents and their parents: Results from 1999 to 2003 Spanish samples. Social Indicators Research, 83, 87–115.
• Chang, L., Chang, C., Stewart, S.M., & Au, E. (2003). Life satisfaction, self concept, and family relations in Chinese adolescents and children. International Journal of Behavioral Development, 27, 182-189.
• Chipuer, H.M., Bramston, P., & Pretty, G. (2003). Determinants of subjective quality of life among rural adolescents: A developmental perspective. Social Indicators Research 61, 79–95.
• Çelik, İ., Koç, M. & Tutkun, F. (2005). İlköğretim çağı çocuklarında depresyon düzeyi. H. Kıran (Ed.), XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Kitabı Cilt 1, (ss: 723-729). Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Çetinkaya, S., Arslan, S., Nur, N., Özdemir, D., Demir, Ö.F. & Sümer, H. (2006). Sivas il merkezinde sosyoekonomik düzeyi farklı üç ilköğretim okulu öğrencilerinin benlik saygısı düzeyi. Klinik Psikiyatri, 9, 116-122.
• Çivitci, A. (2007). Çokboyutlu öğrenci yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Eğitim Araştırmaları, 26, 51-60.
• Çopur, Z., Erkal, S. & Şafak, Ş. (2007). Annelerin 12 yaş üzeri çocuklarıyla ilişkilerinde yaşadıkları çatışmaların incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi. İnternetten 30 Temmuz 2008’de http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/serkal.pdf adresinden alınmıştır.
• Demiriz, S. & Öğretir, A.D. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15, 105-122.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being. The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55, 34-43.
• Dost-Tuzgöl, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 132-143.
• Fogle, L. M., Huebner, E. S., & Laughlin, J. E. (2002). The relationship between temperament and life satisfaction in early adolescence: Cognitive and behavioral mediation models. Journal of Happiness Studies, 3, 373-392.
• Gilman, R., & Huebner, E. S. (2006). Characteristics of adolescents who report very high life satisfaction. Journal of Youth and Adolescence, 35, 293-301.
• Gilman, R., Dooley, J. & Florell, D. (2006). Relative levels of hope and their relationship with academic and psychological indicators among adolescents. Journal of Social and Clinical Psychology, 25, 166-178.
• Gilman, R., Huebner, E. S., & Laughlin, J. E. (2000). A first study of the multidimensional students’ life satisfaction scale with adolescents. Social Indicators Research, 52, 135-160.
• Gilman, R., Huebner, E.S., Tian, L., Park, N., O’Byrne, J., Schiff, M. & etc.,. (2007). Cross-national adolescent multidimensional life satisfaction reports: Analyses of mean scores and response style differences. Journal of Youth and Adolescence, 37, 142-154.
• Goldbeck, L., Schmitz, T.G., Besier, T., Herschbach, P., & Henrich, G. (2007). Life satisfaction decreases during adolescence. Quality of Life Research, 16, 969-979.
• Gün, Z. & Bayraktar, F. (2008). Türkiye'de iç göçün ergenlerin uyumundaki rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 19, 167-176.
• Güngör, A. (2005). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
• Huebner, E. S. & Gilman, R. (2006). Students who like and dislike school. Applied Research in Quality of Life, 1, 139-150.
• Huebner, E. S. (1994). Preliminary development and validation of a multidimensional life satisfaction scale for children. Psychological Assessment, 6, 149-158.
• Huebner, E. S. (2004). Research on assesment of life satisfaction of children and adolescents. Social Indicators Research, 66, 3-33.
• Huebner, E. S., Laughlin, J. E., Ash, C. & Gilman, R. (1998). Further validation of the multidimensional students’ life satisfaction scale. Journal of Psychoeducational Assessment, 16, 118-134.
• Huebner, E.S & McCullough, G. (2000). Correlates of school satisfaction among adolescents. The Journal of Educational Research, 93, 331-335.
• Huebner, E.S., Drane, J.W., & Valois, R.F. (2000). Levels and demographic correlates of adolescent life satisfaction reports. School Psychology International, 21, 281-292.
• Huebner, E.S., Valois, R.F., Paxton, R.J. & Drane, J.W. (2005). Middle school students’ perceptions of quality of life. Journal of Happiness Studies, 6, 15-24.
• Kılıç-Çakmak, E., Erkan-Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., Büyüköztürk, Ş. & Demirel, F. (2008) İlköğretim ikinci kademe ve lise öğrencilerinin ders ve sınıf düzeylerine göre öğrenme stratejileri ve güdülenme düzeylerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (1). İnternetten 2 Ağustos 2008’de http://www.insanbilimleri.com adresinden alınmıştır.
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Nickerson, A.B. & Nagle, R.J. (2004). The influence of parent and peer attachments on life satisfaction in middle childhood and early adolescence. Social Indicators Research, 66, 35-60.
• Pain, R., Grundy, S., Sally Gill, S., Towner, E., Sparks, G., & Hughes, K. (2005). So long as I take my mobile': Mobile phones, urban life and geographies of young people's safety. International Journal of Urban and Regional Research, 29, 814-830.
• Park, N., Huebner, E. S., Laughlin, J. E. Valois, R. F., & Gilman, R. (2004). A cross-cultural comparison of the dimensions of child and adolescent life satisfaction reports. Social Indicators Research, 66, 61-79.
• Sabuncuoğlu, O., Ekinci, Ö., Bahadır, T., Akyuva, Y., Altınöz, E. & Berkem, M. (2006). Ergen öğrenciler arasında akran örselemesi ve depresyon belirtileriyle ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 9, 27-35
• Seçer, Z., Çeliköz, N. & Yaşa, S. (2007). Bazı kişisel özelliklerine göre okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların babalarının babalığa yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 425- 437.
• Seligson, J.L., Huebner, E.S., & Valois, R.F. (2003). Preliminary validation of the brief multidimensional students’ life satisfaction scale (BMSLSS). Social Indicators Research, 61, 121-145.
• Stone, L. A. & Bradley, F. O. (1994). Foundations of elementary and middle school counseling. New York: Longman Publishers.
• Suldo, S.M. & Huebner, E.S. (2006). Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78, 179-203.
• Valois, R.F., Paxton, R.J., Zullig, K.J., & Huebner, E.J. (2006). Life satisfaction and violent behaviors among middle school students. Journal of Child and Family Studies, 15, 695-707.
• Yaman, S. & Öner, F. (2006). İlköğretim öğrencilerinin fen bilgisi dersine bakış açılarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14, 339-346.
• Yurtal, F. & Cenkseven, F. ( 2007). İlköğretim okullarında zorbalığın yaygınlığı ve doğası. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, 1-13.
• Life Satisfaction in Junior High School Students:
• The Role of Some Personal and Familial Characteristics