Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Anne Babanın Birliktelik Durumu, Öz Üvey Oluşu ve Yaşamda Öncelikli En Önemli Değer Algısı Açısından İncelenmesi

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 1, 211 - 229, 01.04.2009

T. Fikret Karahan Kemal Özcan Turabi Ağlamaz

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Lise Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin Anne Babanın Birliktelik Durumu, Öz Üvey Oluşu ve Yaşamda Öncelikli En Önemli Değer Algısı Açısından İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin; annebabanın
birlikte ya da ayrı oluşu, anne-babanın öz ya da üvey oluşu ve
yaşamda öncelik verilen en önemli değere göre değişip değişmediği
incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi, Çorum il merkezinde liselerde
öğrenim gören 1223 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin saldırganlık
düzeyleri Tuzgöl (1998) tarafından geliştirilen “Saldırganlık Ölçeği” ile
ölçülmüştür. Verilerin analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi, t-testi ve LSD
Testi teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular; anne ve
babası boşanmış olan, anne ya da babası üvey olan ve yaşamındaki en
önemli değeri “zengin olmak” şeklinde belirten öğrencilerin saldırganlık
düzeylerinin, diğer öğrencilere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Elde edilen bu sonuca göre; anne-babası boşanmış ya da ayrı olan, anne ya
da babası üvey olan ve zengin olmayı yaşamda en önemli değer olarak gören
lise öğrencilerinin, saldırganlık açısından psiko-sosyal desteğe daha çok
ihtiyaç duydukları ve risk grubu içinde oldukları ileri sürülebilir

Anahtar Kelimeler

Aggresiveness, Real Step Mother, Real Step Father, Divorced Family, Perception of Priority in Life.

Kaynakça

• Adams, F. J. (1995). Ergenliği anlamak. Çeviren: Dönmez, A. ve Diğerleri, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Aktaş, V., Şahin, D. ve Aydın, O. (2005). Saldırgan olan ve olmayan çocuklarda düşmanca niyet yükleme yanlılığının cinsiyete bağlı olarak incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 20(55), 43-57.
• Anderson, C. & Murphy, C. R. (2003). Violent video games and aggressive behavior in young women. Aggressive Behavior, 29, 423-429.
• Aral, N., Ayhan, A. B., Türkmenler, B. ve Akbıyık, A. (2004). İlköğretim okulları- nın sekizinci sınıfına devam eden öğrencilerin saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim, 29(315), 17-25.
• Archer, J. & Parker, S. (1994). Social representations of aggression in children. Agressive Behavior, 20, 101-114.
• Barnow, S., Lucht, M. & Freyberger, H-J. (2005). Correlates of aggressive and delinquent conduct problems in adolescence. Aggressive Behavior, 31, 24-39.
• Başar, F. (1996). Üvey ebeveyne sahip olan ve olmayan 10-11 yaş grubundaki çocukların saldırganlık eğilimleri ve kendilerini algılama biçimlerinin incelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Berkovitz, L. (1993). Aggression. New York: McGraw-Hill Company.
• Bettencourt, B. A. & Miller, N. (1996). Gender differences in aggression as a function of provocation: A meta analysis. Psychological Bulletin, 119(3), 422-447.
• Boxer, P. & Tisak, M. S. (2005). Children’s beliefs about the continuity of aggression. Aggressive Behavior, 1-17.
• Bowen, N. (2005). Histories of developmental task attainment in aggressive children and their relationship to behavior in middle childhood. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 13(2), 113-124.
• Butovsktay, M. & Kozintsev, A. (1999). Aggression, friendship and reconciliation in Russian primary school children. Aggressive Behavior, 25(2), 125-139.
• Campbell, A., Muncer, S., & Bibel, D. (1985). Taxonomies of aggressive behavior: A preliminary report. Aggressive Behavior, 11, 216-222.
• Coie, J. D., Terry, R., Lenox, K., & Lochman, J. E. (1995). Childhood peer rejection and aggression as predictors of stable patterns of adolescent disorder. Development and Psychopathology, 7, 697-711.
• Davidson, R. J., Putnam, K. M., & Larson, C. L. (2000). Dysfunction in the neural circuitry of emotion regulation a possible prelude to violence. Science, 289, 592-595.
• De Roiser, M. E., Cillessen, A. H. N., Coie, J. D. & Dodge, K. A. (1994). Group social context and children’s aggressive behavior. Child Development, 65, 1068-1079.
• Dizman, H. ve Gürsoy, F. (2004). Anne yoksunu olan çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(27), 7-17.
• Doğan, B., Moralı, S., Kazak, Z. ve Tok, S. (2002). Bireylerin spora katılım, cinsiyet ve sürekli kaygı düzeylerine göre saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Performans, 8(3-4), 1-13.
• Dong, Q., Wang, Y,. & Ollendick, T. H. (2002). Consequences of divorce on the adjustment of children in China. Journal of Clinical Child and Adolescent Psycology, 31(1), 101 – 110.
• Drazdov, A. I. (2005). Young people’s aggressive behavior in the context of the social situation. Russian Education and Society, 47(1), 55-62.
• Duncan, R. D. (1999). Peer and sibling aggression: An investigation of intro-and extra-familial bullying. Journal of Interpersonal Violence, 14(8), 871- 886.
• Dunn, J., O’Cannor, T. G. & Cheng, H. (2005). Children’s responses to conflict between their parents: Mothers, stepfathers, nonresident fathers, and nonresident stepmothers. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 34(2), 223-234.
• Dunn, J. (2002). The adjustment of children in stepfamilies: Lessons from community studies. Child and Adolescent Mental Healt, 7(4), 154-161.
• Dunn, J., Deater-Deckard, K., Pickering, K., O’Cannor T. G. & Golding, J. (1998). Children’s adjustment and prosocial behaviour in step, single-parent, and non-stepfamily setting: Findings from a community study. J. Child Psychol. Psychiat, 39(8), 1083-1095.
• Eron, L. D. (1987). The development of aggressive behavior from the perspective of a developing behaviorism. American Psychologist, 42(5), 435-442.
• Feldman, R. S. (1997). Essentials of understanding psychology. New York: McGraw-Hill Company.
• Filley, C. M., Price, B. H., Nell, V., Antoinette, T., Morgan, A. S., Bresnahan, J. F., Pincus, J. H., Gelbort, M. M., Weissberg, M., & Kelly, J. P. (2001). Toward an understanding of violence: Neurobehavioral aspects of unwarranted physical aggression. Apsen Neurobehavioral Conference Consensus Statement. Neuropsychiatry, Neuropsychology, and Behavioral Neurology, 14, 2-13.
• Fox, C. L., & Boulton, M. J. (2005). The social skills problems of victims of bullying: Self, peer and teacher perceptions. British Journal of Educational Psychology, 75, 313 – 328.
• Freedman, J. L., Sears, D. O. & Carlsmith, J. M. (1993). Sosyal psikoloji. 2. Baskı. Çeviren: Dönmez, A. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. Çeviren: Dönmez, A., Çelen, N., Onur, B. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Giles, J. W. & Heyman, G. D. (2005). Young children’s beliefs about the relationship between gender and aggressive behavior. Child Development, 76(1), 107-121.
• Gill, D. L. (1986). Psychological dynamics of sport champaign, IL: Human Kinetica, (55-56), 156.
• Hamby, S. & Sugarman, D. (1999). Acts of psychological aggression against a partner and their relation to physical assault and gender. Journal of Marrige & the Family, 61(4), 959-971.
• Infante, D. A. & Myers, S. A. (1994). Argument and verbal aggression in consturctive and destructive family and organizational dagreements. Western Journal of Communicatioan, 58(2), 73-84.
• Karataş, Z. (2005). Anne-baba saldırganlığı ile lise öğrencilerinin saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim, 30(317), 30-39.
• Kazdin, A. E. (1996). Conduct disorders in childhood and adolescence. U.S.A/CA: Thousand Oaks, Sage.
• Köknel, Ö. (1985). Kaygıdan mutluluğa kişilik. 11. Basım. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Kronenberger, W. G., Mathews, V. P., Dunn, D. W., Wang, Y., Wood, E. A., Giauque, A. L., Larsen, J. J., Rembusch, M. E., Lowe, M. J., & Li, T. (2005). Media violence exposure and executive functioning in aggressive and control adolescents. Journal of Clinical Psychology, 61(6), 725-737.
• Malley-Morrison, K., You, H. S. & Milis, R. B. (2000). Young adult attachment steyles and perceptions of elderabuse: A cross – cultural study. Journal of Cross – Cultural Gerontology, 15, 163-184.
• McConville, D. & Cornel, D. G. (2003). Aggressive attitudes predict aggressive behavior in middle school students. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 11(3), 179-187.
• McWhirter, B. (1999). Effects of anger management and goal setting group interventions on state-trait anger and self-efficacy beliefs among high risk adolescents. Current Psychology, 18(2), 233-238.
• Milliyet Gazetesi, 30.05.2006. www.milliyet.com.tr/2006/05/30/guncel/axgun01.html - 35k.
• Miczek, K. A., Fish, E. W., Bold, J. F., & Almedia, R. M. M. (2002). Social and neural determinants of aggressive behavior: Pharmacotherapeutic targets at serotonin, dopamine and y-aminobutyric acid systems. Psychopharmacology, 163, 434-458.
• Muris, P., Jacques, P.,& Mayer, B. (2004). The stability of threat perception abnormalities and anxiety disorder symptoms in non-clinical children. Child Psychiatry and Human Development, 34 (3), 251-265.
• Muris, P., Merckelbach, H., Schepers, S. & Meesters, C. (2003). Anxiety, therat perception abnormalities and emotional reasoning in non-clinical dutch children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 32(3), 453-459.
• Muris, P., Merckelbach, H.,& Walczak, S. (2002). Agression and threat perception abnormalities in children with learning and behavior problems. Child Psychiatry and Human Development, 33(2), 147-163.
• Morin, S.M., Milito, C. & Costlow, N. (2001). Adolescent’s perceptions of discipline within intact families and stepfamilies. Adolescence, 36(142), 281-288.
• Page, T., & Bretherton, I. (2003). Gender differences in stories of violence and caring by pre-school children in post-divorce families: Implications for social competence. Child and Adolescent Social Work Journal, 20(6), 485-508.
• Peluso, P. R., Peluso, J. P, White, J. F. & Kern, R. M. (2004). A comparison of attachment theory and individual psychology: A review of the literature. Journal of Counseling and Development, 82(2), 139-145.
• Postman, N. (1995). Çocukluğun yokoluşu. Çeviren: İnal, K. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Rabiner, D. L., Coie, J. D., Miller-Johnson, S., Boykın, A. M. & Lochman, J. E. (2005). Predicting the persistence of aggressive offending of African American males from adolescence into young adulthood: The importance of peer relations, aggressive behavior, and adhd symptoms. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 13(3), 131-140.
• Radikal Gazetesi, 27.03.2006. www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=182604- 33k.
• Sabah Gazetesi, 26.05.2006. www.sabah.com.tr/2006/03/27/gnd95.html - 55k.
• Sanson, A., Hemphill, S. A., Smart, D. (2002). Temperament and social development. (Eds. Smith, P. K. & Hart, C. H.). Blackwell handbook of childhood social development. Oxford: Blackwell.
• Sandler, I.N., Tein, J., Mehta, P., Wolchik, S., & Ayers, T. (2000). Coping efficacy and psychological problems of children of divorce. Child Development, 71(4), 1099 – 1118.
• Shoal, G., Giancola, P. R., & Kirillova, G. P. (2003). Salivary cortizol, personality, and aggressive behavior in adolaescent boys: A 5 year longitudinal study. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry, 42(9), 1101-1107.
• Scarpa, A., & Raine, A. (1997). Psychophysiology of anger and violent behavior. Psychiatr Clinic North American, 20, 374-393.
• Singer, M. & Miller, (D). (1999). Contributors to violent behavior among elemantary and middle school children. Pediatrics, 104(4), 878-885.
• Smits, D. J. M., Boeck, P., & Vansteelandt, K. (2004). The inhibition of verbally aggressive behaviour. European Journal of Personality, 18, 537-555.
• Şirvanlı-Özen, D. (1998). Eşler arası çatışma ve boşanmanın farklı yaş ve cinsiyetteki çocukların davranış ve uyum problemleri ile algıladıkları sosyal destek üzerindeki rolü. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Tempo Dergisi, 26.05.2006. www.tempodergisi.com.tr/kose/ridvan_akar/10242/ - 60k.
• Timms, J. (2003). The slient majority-the position of children involved in the divorce and seperation of their parents. Child Care in Practice, 9(2), 162- 176.
• Tuzgöl, M. (1998). Anne-baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Venter, M., Poggenpoel, M., & Myburgh, C. P. H. (2006). The phenomenon of aggressive behavior of learners in the school situation. Education, 126(2), 312-315.
• Wall, A. E. & Barth, R. P. (2005). Aggressive and delinquent behavior of maltreated adolescents: Risk factors and gender differences. Stress, Trauma, and Crisis, 8, 1-24.
• Yamane, T. (2001). Temel örnekleme yöntemleri, Çeviren: Esin, A., Aydın, C., Bakır, M.A., Gürbüzsel, E. İstanbul: Literatür Yayınları.
• Yavuzer, H. (1993). Çocuk ve suç. 5. Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Zaman Gazetesi, 20.05.2006. www.zaman.com.tr/?bl=egitim& alt=haberler&trh =20060520-68k.
• The Investigation of The Aggressiveness Levels of The High School
• Students’ According to Whether Their Parents are Living Together, to
• Be Own Parent and Their Perception Prior Value About Life