Bir Okuma Yöntemi Olarak Empati Yöntemi

Yıl 2015, Frankofoni Özel Sayısı, 1 - 10, 01.01.2016

Tuğrul İnal

https://doi.org/10.19171/uuefd.54286

Öz

Yazınsal metinler farklı bakış açıları ve yöntemlerle okunur. Eleştirmen de bunlardan birini özgürce seçer. Burada sorun metni okuyanın amacıyla metnin nasıl örtüşeceğidir. Sorun düzeyinde ortaya çıkan yazınsal metne yaklaşım biçimi ve uygulanacak yöntem özellikle eleştirmenin bakış açısı, algı ve beğenisiyle doğrudan ilintilidir. Buna göre nesnel gerçek aşılarak, yaratıcı, kurguya dayalı ve öznel ikinci bir paradigma - metin ortaya çıkarılır. Bu ikinci metinde gerçek, sürrealistlerin yaptıkları gibi görsel ve anlıksal boyutlar kazanarak dönüşüme uğrar ve bir üstgerçeklik biçimi kazanır. Bu ikinci metinde bilinç ve gerçek parçalara ayrılır, yeniden yaratılır. Eleştirmen gerçeği algılama süreci içerisinde bir potada değişime uğratır, imbikten geçirir ve yeni bir gerçek yaratır. Üstgerçeklik biçimindeki bu paradigma metin sanatsal ve yazınsal boyuttan başka bir şey değildir. Bu, nesnel gerçekliğe yönetilen yeni bir bakış açısıdır. Sanatsal ve yaratıcı olan da budur. Bu, sanatsal olanın nesnel gerçeklerin ötesinde olduğu anlamındadır. Paradigma metinde gerçek görülenden çok sezilen yönüyle ele alınır. Bu, yazar ile okur arasında kurulan göreli, öznel ve aşkın bir kurgudur. Bu, nesnel metnin aşılmasıdır. Bu yöntem eleştirmene estetik, sanatsal ve dramatik bir özgürlük sağlar. İlk metin bir re-ekritür olarak yeniden yazılır. Eleştirmen de protagonist ve metteur en scène durmundadır.

Anahtar Kelimeler

Paradigma-metin, üstgerçeklik, algı, kurgu, öznellik, yaratıcılık