ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÇOCUĞA SAHİP EBEVEYNLERİN OKUL REHBERLİK SERVİSİNDEN BEKLENTİLERİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2019, Cilt: 32 Sayı: 1, 1 - 23, 08.06.2019

Ayşe Bengisoy , İbrahim Yılmaz

https://doi.org/10.19171/uefad.335066

Cited By: 2

Öz

Bu
araştırmada, Gazimağusa bölgesinde özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin
okul rehberlik servisinden beklentilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Araştırmada ebeveynlerin rehberlik servisinden beklentilerini belirlemek için
hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Çalışmada
Gazimağusa Özel Eğitim Merkezinde kayıtlı 68 öğrenci ebeveyninden 7 kadın, 5
erkek toplam 12 ebeveynle görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen
verilerin, betimsel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi yapılmıştır.
Ses kaydı ile yapılan görüşmeler bilgisayara aktarılmış dinlenerek yazıya
dökülmüş ve word belgesi halini getirilmiştir.

Araştırma
sonucunda ebeveynlerin okul rehberlik servisinden kendilerine yönelik beklentileri;
rehberlik servisiyle düzenli görüşebilme, kaygıları gidermeye yönelik destek, sosyal
etkinliklere katılım, okul personeli çocuk ve ailelerin katılımıyla gerçekleşecek
etkinliklerin yapılması, ailenin tüm üyelerini bilgilendirmeye yönelik
etkinlikler, bilgi ve deneyim paylaşımının yapılabileceği ortam, kurum
çalışanları ve veliler arasında iletişim ve işbirliği, ekonomik durumu düzeyi
ailelere yönelik yardımsever kişiler ve yardım kuruluşları ile bağlantı kurulması,
aile eğitimlerinin, çocuğun ihtiyacına göre belirlenerek düzenli ve sistemli
yapılması, ebeveynlerin çocuklarına yönelik beklentileri; öğretmen, sınıf ve
sınıf arkadaşlarının belirlenmesinde çocuklarının ve kendilerinin görüşlerinin
alınması, çocuğun gün içinde daha uzun süre okulda kalması ve tatillerin kısa
tutulması, çocuğun güvenini artırıcı ve korkularını giderici etkinliklere
ağırlık verilmesi, çocukların okul ortamından farklı ortamlara götürülmesi ve
bununla ilgili davranışlar kazanması, ebeveynlerin çevreye yönelik
beklentileri: özel gereksinimli bireyler hakkında çevre bilincinin
artırılmasına yönelik, toplantı, seminer ve kitle iletişim araçları
kullanılarak uzman kişilerce yapılacak bilgilendirmeler şeklinde
belirlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Rehberlik, rehberlik servisi, özel gereksinimli birey, ebeveyn

Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Okul Rehberlik Servisinden Beklentileri İle İlgili Görüşleri

Öz

Bu
araştırmada, Gazimağusa bölgesinde özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin
okul rehberlik servisinden beklentilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Araştırmada ebeveynlerin rehberlik servisinden beklentilerini belirlemek için
hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Çalışmada
Gazimağusa Özel Eğitim Merkezinde kayıtlı 68 öğrenci ebeveyninden 7 kadın, 5
erkek toplam 12 ebeveynle görüşme yapılmıştır. Araştırmada elde edilen
verilerin, betimsel analiz yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi yapılmıştır.

Araştırma
sonucunda ebeveynlerin, okul rehberlik servisinden beklentileri incelendiğinde;
rehberlik servisiyle düzenli görüşebilme, kaygıları gidermeye yönelik destek,
sosyal etkinliklere katılım, okul personeli çocuk ve ailelerin katılımıyla
gerçekleşecek etkinliklerin yapılması, ailenin tüm üyelerini bilgilendirmeye
yönelik etkinlikler, bilgi ve deneyim paylaşımının yapılabileceği ortam, kurum
çalışanları ve veliler arasında iletişim ve işbirliği, ekonomik durumu düzeyi
ailelere yönelik yardımsever kişiler ve yardım kuruluşları ile bağlantı
kurulması, aile eğitimlerinin, çocuğun ihtiyacına göre belirlenerek düzenli ve
sistemli yapılması, gereksinimleri ortaya cıkmıştır. Ebeveynlerin çocuklarına
yönelik beklentileri incelendiğinde, öğretmen, sınıf ve sınıf arkadaşlarının
belirlenmesinde çocuklarının ve kendilerinin görüşlerinin alınması, çocuğun gün
içinde daha uzun süre okulda kalması ve tatillerin kısa tutulması, çocuğun
güvenini artırıcı ve korkularını giderici etkinliklere ağırlık verilmesi,
çocukların okul ortamından farklı ortamlara götürülmesi ve bununla ilgili
davranışlar kazanması gereksinim olarak belirlenmiştir. Ebeveynlerin çevreye
yönelik beklentileri ise, özel gereksinimli bireyler hakkında çevre bilincinin
artırılmasına yönelik, toplantı, seminer ve kitle iletişim araçları
kullanılarak uzman kişilerce yapılacak bilgilendirmeler şeklinde
belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rehberlik servisi, özel gereksinimli birey, ebeveyn

Kaynakça

• Referans 1: Akyürek, G. (2011). Engelli Kişilerin Toplumsal Katılımlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• Referans 2: Aksoy, V. ve Diken, İ. H. (2009). “Annelerin ebeveynlik öz yeterlik algıları ile gelişimi risk altında olan bebeklerin gelişimleri arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalara bir bakış, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 59-68.
• Referans 3: Bailey, D. B. ve R. J. Simeonsson (1988). Assessing Needs of Families With Handicapped Infonts, Special Education,22.
• Referans 4: Baydık, B. (1996) . 7-15 Yaş grubundaki kekeme olan ve olmayan bireylerin sözel iletişim tutumlarının karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Referans 5:Bayhan, P., Kurt S. ve Sipal, F., (2005). Engelli ergenlerin sosyalleşmelerini etkileyen etmenler, Çağdaş Eğitim Dergisi, 319.
• Referans 6: Çelebi, K. (2004). Kıbrıs Türk Milli Eğitim sistemi içerisinde yönetim süreçleri acısından özel eğitim hizmetlerinin konumu ve özel eğitim gereksinimli birey ve ailelerine sunulan hizmetlerin yeterliliğinin analizi. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi.
• Referans 7: Çattık, M. (2015). Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocukların Ebeveynlerinin Sosyal Destek ve Öz Yeterlik Düzeyleri İle Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
• Referans 8: Çınkır, Ş. ve Nayır, F. (2015). Okul aile işbirliği standartlarına ilişkin veli görüşlerinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara.
• Referans 9: Durualp, E., Kocabaş, K. Arslan, A. ve Özaydın, K., (2011). the examination of the needs and stress levels of the parents of handicapped children in terms of some variables, China Education Rewiev.
• Referans 10: Demir, Y.(2008). Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrencilerin Sosyal Destek Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• Referans 11: Evcimen, E. (1996). Zihin Engelli Çocuğu Olan Ailelerin (Anne-Babaların) Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, (yayımlanmamış).
• Referans 12: Elbir, N. (2000). Lise I. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Destek Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Referans 13:Gülay, H. (2011) 5-6 Yas Grubu Çocuklarda Okula Uyum ve Akran İlişkileri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Bahar-2011 Cilt:10 Sayı:36.
• Referans 14:Küçüker, S. (1993). Özürlü Çocuk Ailelerine Yönelik Psikolojik Danışma Hizmetleri, Özel Eğitim Dergisi.
• Referans 15:Karadağ, G. (2009). Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Yaşadıkları Güçlükler ile Aileden Algıladıkları Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu.
• Referans 16:Kazak, E. (1998). Okul Aile İşbirliği ve Sorunları, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi.
• Referans 17: Mert, E. (1997). Farklı Engel Grubunda Çocuğu Olan Anne ve Babalarının Gereksinimlerinin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans 18:Orman, M. (2012). Velilerin Sosyo-Ekonomik Durumu, Sınıf Veli Toplantılarına Katılımı ve Öğrencilerin Başarısı, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Referans 19: Odabaşı, B. (2013). Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık. İstanbul: Çizgi Kitapevi.
• Referans 20: Ömeroğlu, E. (1994). Ailenin çocuğun eğitimine katılımı, Okul Öncesi Eğitimi, Sayı, 47.
• Referans 21: Özoğlu, S. Ç. (2007), Eğitimde Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Referans 22: Öztürk, Y. (2011). Engelli Çocuğu olan Ailelerin Gereksinimlerinin ve Aile Yükünün Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış).
• Referans 23: Sağıroğlu, N. (2006). Özel Gereksinimli Bireylere Sahip Ailelerin Çocuklarının Devam Ettiği Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinden Beklentileri, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (yayımlanmamış).
• Referans 24: Sucuoğlu, B. “Özürlü çocukların aileleri ile yapılan çalışmalar.
• Referans 25: Sivrikaya, T. (2012). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuğa Sahip Annelerin Aile Stresi Algıladıkları Sosyal Destek ve Aile Yükünün Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Referans 26: Şanlı, E. (2012). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerine Devam Eden Zihin Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Gereksinimlerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi.
• Referans 27: Şeker, E. (2013). Özel Gereksinimli Çocuğa Sahip Ebeveynlere Yönelik Olarak Düzenlenen Aile Eğitimi Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Referans 28:Tezel Şahin, F. ve Özbey, S. (2007). Aile eğitim programlarına niçin gereksinim duyulmuştur? Aile eğitim programları neden önemlidir? Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi Yıl: 9 Cilt: 3 Sayı: 12.
• Referans 29: Yüksel, S. (2000). Milli Eğitim Bakanlığındaki Program Geliştirme Çalışmalarının Değerlendirilmesi, Eğitim Yönetimi.
• Referans 30:Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Referans 31: Yıldırım S. H. (2007). Zihinsel engelli çocuğu olan ailelerde aile yüklenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Sivas.