ASSESSMENT OF THE ACTIVITIES IN ELEMENTARY SCHOOL SCIENCE COURSE BOOKS WITHIN THE FRAME OF THE ACTIVITY DESIGN PRINCIPLES

Yıl 2021, Cilt: 34 Sayı: 3, 1125 - 1170, 27.12.2021

Muhammed Safa Akdaş Merve Yazıcı Melike Özyurt

https://doi.org/10.19171/uefad.872675

Öz

The purpose of this qualitative study is to analyze the activities in the third and fourth grade science textbooks, which were updated along with the renewed curriculum in 2018, within the scope of activity design principles. Fifty-eight activities in the third and fourth grade science textbooks were analyzed through document analysis. Using the descriptive analysis technique, the activities were analysed according to the principles of aim, use of time, classroom organization, student preliminary knowledge, comprehensiveness, suitability of the materials, teacher and student roles, student difficulties, measurement and evaluation, flexibility and feasibility. Findings showed that most of the activities in the third and fourth grade science textbooks of the Ministry of National Education had been designed appropriately to cover most of the activity design principles. However, findings also showed that the principles of using time, the role of the teacher and some of standards of goal and student difficulties principles had been disregarded in the activity design. Moreover, all of the activities in the third-grade textbook and 28 of the 34 activities in the fourth-grade textbook were in accordance with the activity design principles.

Anahtar Kelimeler

Activity design, Activity design principles, Science textbook

ETKİNLİK TASARIM PRENSİPLERİ ÇERÇEVESİNDE İLKOKUL FEN BİLİMLERİ DERS KİTAPLARINDAKİ ETKİNLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, 2018 yılında yenilenen öğretim programları ile güncellenen ilkokul üçüncü ve dördüncü sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki etkinlikleri etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde incelemektir. Çalışmada üçüncü ve dördüncü sınıf fen bilimleri ders kitabında yer alan 58 etkinlik nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla incelenmiştir. Etkinliklerin analizinde; amaç, zaman kullanımı, sınıf organizasyonu, öğrencilerin ön bilgilerine uygunluk, kapsayıcılık, kullanılan materyallerin uygunluğu, öğretmen ve öğrenci rolleri, öğrenci zorluğunu aşma, ölçme değerlendirme, esneklik ve uygulanabilirlik etkinlik tasarım prensipleri temele alınmış, bu prensiplerin alt boyutlarından en az birine yönelik olan etkinlikler ilgili prensibe uygun olarak değerlendirilmiştir. Etkinlikler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda MEB üçüncü ve dördüncü sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki etkinliklerin büyük çoğunluğunun etkinlik tasarım prensiplerinin birçoğunu kapsar nitelikte tasarlandığı belirlenmiştir. Ancak etkinlik tasarımında özellikle zaman kullanımı ve öğretmen rolü prensipleri ile amaç ve öğrenci zorlukları prensiplerinin bazı ölçütlerinin ihmal edildiği tespit edilmiştir. Araştırmada ayrıca incelenen üçüncü sınıf ders kitaplarda yer alan etkinliklerin tamamının, dördüncü sınıf ders kitabında yer alan 34 etkinliğin 28’ inin uygulanabilirlik tasarım prensibine uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik tasarımı, Etkinlik tasarım prensipleri, Fen bilimleri ders kitabı

Kaynakça

• Ainley, J., Pratt, D., & Hansen, A. (2006). Connecting engagement and focus in pedegogic task design. British Educational Research Journal, 32(1), 23-38. https://doi.org/10.1080/01411920500401971
• Aksu, H. H. (2008). Öğretmenlerin yeni ilköğretim matematik programına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-10.
• Altun, M. (2008). Matematik öğretimi. Aktüel Alfa Akademi.
• Altun, S., & Yurtseven, N. (2019). Tasarımcı öğretmen UbD el kitabı. ASOS Yayınları
• Asağlı, M. (2019). İlkokul fen bilimleri 3 ders kitabı. Tuna Matbaacılık.
• Avinç, İ., Ağgül, F., Bayrakçeken, S., Canbolat, N., & Çelik, S. (2008). Fen öğretimi programlarındaki etkinliklerin rubrik kullanılarak bilimin doğası açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 233-245.
• Aydın, G., & Balım, A. G. (2007). Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan kavramsal değişim stratejilerine dayalı örnek etkinlikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 54-66.
• Bal, P. (2008). Yeni ilköğretim matematik öğretim programının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 17(1), 53-68.
• Barai, B. (2018). A study on effectiveness of learning physical science through activity based methods at secondary level in Alipurduar district of West Bengal. International Journal Of Creative Research Thoughts (IJCRT), 6(1), 289-294.
• Batdı, V. (2014). Etkinlik temelli öğrenme yaklaşımının akademik başarıya etkisi (Meta-analitik ve tematik bir çalışma). E-International Journal of Educational Research, 5(3), 39-55.
• Bell, A. (1993). Principles for the design of teaching. Educational Studies in Mathematics, 24(1), 5-34.
• Bozkurt, A., & Kuran, K. (2016). Öğretmenlerin matematik ders kitaplarındaki etkinlikleri uygulama ve etkinlik tasarlama deneyim ve görüşlerinin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 17(2), 377-398. https://doi.org/10.12984/egeefd.280750
• Bozkurt, A. (2018). Ortaokul 6. sınıf matematik ders kitabındaki etkinliklerin amaç, öğrenci çalışma biçimi ve uygulanabilirlik yönleriyle değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 535-548.
• Burkhardt, H., Swan, M. (2013). Task design in mathematics education. C., Margolinas (Ed.), Proceedings of ICMI Study 22, Oxford.
• Camci, F. (2012). Aktif öğrenmeye dayalı etkinlik temelli öğretimin öğrencilerin akademik becerilerine ve öğrenme sürecine etkisi (Yayın No: 312263) [Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Doyle, W. (1992). Curriculum and pedagogy. In Jackson, P. (Ed), Handbook of research on curriculum (ss. 486-516). McMillan.
• Dreyfus, T., & Tsamir, P. (2004). Ben's consolidation of knowledge structures about infinite sets. Journal of Mathematical Behavior, 23(3), 271-300.
• Erdem, Ö., & Aktaş, G. S. (2018). Ortaokul 7. Sınıf öğrencilerinin cebir öğrenme alanında yaşadıkları kavram yanılgılarının giderilmesinde etkinlik temelli öğretimin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 9(2), 312-338. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.333612
• Gillies, R. M. (2008). The effects of cooperative learning on junior high school students' behaviours, discourse and learning during a science-based learning activity. School Psychology International, 29(3), 328-347.
• Gürbüz, R.,Çatlıoğlu, H., Birgin, O., & Erdem, E. (2010). Etkinlik temelli öğretimin 5. sınıf öğrencilerinin bazı olasılık kavramlarındaki gelişimlerine etkisi: Yarı deneysel bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(2), 1021-1069.
• Hodson, D. (2014). Learning science, learning about science, doing science: Different goals demand different learning methods. International Journal of Science Education, 36(15), 2534-2553.
• Hussain, S., Anwar, S., & Majoka, M. I. (2011). Effect of peer group activity-based learning on students academic achievement in physics at secondary level. International Journal of Academic Research, 3(1), 940-944.
• İşçi, P. (2019). Etkinlik temelli öğretim yaklaşımlarının 8. sınıf öğrencilerinin doğrusal denklemler konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesi üzerine etkisinin incelenmesi (Yayın No: 584194) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Jones, K., &Pepin, B. (2016). Research on mathematics teachers as partners in task design. Journal of Mathematics Teacher Education, 19(2-3), 105-121. https://doi.org/10.1007/s10857-016-9345-z
• Kaya, A. & Azar, A. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf matematik ders kitaplarındaki etkinliklere ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi, 39(189), 269-291.
• Kayaaslan, A. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin matematiğin doğası ve matematik öğretmenliği hakkındaki inançları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kayahan, E. G., & Özyurt, M. (2020) 5. sınıf bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretmen rehber kitabındaki etkinliklerin etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 1007-1023. https://doi.org/10.24315 /tred.733889
• Kerpiç, A., & Bozkurt, A. (2011). Etkinlik tasarım ve uygulama prensipleri çerçevesinde 7. sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 303-318.
• Kıroğlu, K. (2011). İlköğretim programları (1-5. Sınıflar). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Koç, B. (2015). İşbirlikli öğrenme yönteminin matematik dersindeki erişiye, kalıcılığa ve sosyal beceriye etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Koohang, A., Riley, L., Smith, T., &Schreurs, J. (2009). E-learning and constructivism: From theory to application. Interdisciplinary Journal of E-Learning and Learning Objects, 5(1), 91-109.
• Küçüközer, H., Bostan, A, Kenar, Z., Seçer, S. & Yavuz, S. (2008). Altıncı sınıf fen ve teknoloji ders kitaplarının yapılandırmacı öğrenme kuramına göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 7(1), 111-126.
• Kyriazis, A., Psycharis, S., & Korres, K. (2009). Discovery learning and the computational experiment in higher mathematics and science education: A combined approach. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 4(4), 25-34.
• Lakshmi, E., & Hee, S. (2005). Activity-based teaching for effective learning. In ITE Teachers' Conference (ss. 1-10).
• Langman C.N., Zawojewski J.S., Whitney S.R. (2016). Five principles for supporting design activity. In: Annetta L., Minogue J. (Eds) Connecting Science and Engineering Education Practices in Meaningful Ways. Contemporary Trends and Issues in Science Education, vol 44. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-16399-4_4
• MacDonald, J. (2008). Blended learning and online tutoring: Planning learner support and activity design. Gower Publishing Ltd.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. Sage Publishing. Okoro, C. U. (2019). Activity-based learning strategies and academic achievement of social studies students in Obio/Akporlocal government area. International Journal of Education and Evaluation, 5(1), 19-24.
• Olkun, S., & Uçar Z. T. (2007). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi. Maya Akademi.
• Öcal, H. A. (2012). Etkinlik temelli öğretimin uygulanmasına ilişkin öğretmen görüşleri. (Yayın No: 326108) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Özgen, K., & Alkan, H. (2011). Matematik öğretmen adaylarının öğrenme stiline göre etkinliklere yönelik tercih ve görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 325-338.
• Özkan, İ. (2019). İlkokul fen bilimleri 4 ders kitabı. SDR İpekyolu Yayıncılık.
• Özmantar, M. F., & Bingölbali, E. (2009). Etkinlik tasarımı ve temel tasarım prensipleri. İlköğretimde karşılaşılan matematiksel zorluklar ve çözüm önerileri, Pegem Akademi.
• Özmantar, M. F., Bozkurt, A., Demir, S., Bingölbali, E., & Açıl, E. (2010). Sınıf öğretmenlerinin etkinlik kavramına ilişkin algıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 379-398.
• Özpolat, A. R., Sezer, F., İşgör, İ. Y., & Sezer, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin yeni ilköğretim programına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 174, 206-213.
• Shah, I., & Rahat, T. (2014). Effect of activity based teaching method in science. International Journal of Humanities and Management Sciences, 2(1), 2320–4044.
• Smythe, J. A., & Robertson, I. T. (1999). On the relationship between time management and time estimation. British Journal of Psychology, 90(3), 333-347.
• Swan, M. (2007). The impact of the task-based professional development on teachers' practices and beliefs: A design research study. Journal of Mathematics Teacher Education, 10, 217-237.doi: 10.1007/s10857-007-9038-8
• Şentürk, C. (2009). Eğitimde yeniden yapılanma ve yapılandırmacılık. http://www.egitisim.gen.tr/. Erişim Tarihi: 15.07.2020
• Şentürk, C. (2020). Oyun temelli fen öğrenme yaşantılarının akademik başarıya, kalıcılığa, tutuma ve öğrenme sürecine etkileri. Milli Eğitim Dergisi, 49(227), 159-194.
• Taş, S. (2010). İlköğretim okullarında sınıfta zaman kaybettiren etkinlikler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 73-93.
• Uğurel, I., & Bukova, E. G. (2010). Matematiksel öğrenme etkinlikleri üzerine bir tartışma ve kavramsal bir çerçeve önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 333-347.
• Üçüncü, G., Sakız, G., & Ada, S. (2016). A task development process: the case of fourth grade ıntroduction to matter unit. Turkish Online Journal of Educational Technolog, November Special Issue, 155-164.
• Van Dooren, W., Vamvakoussi, X., & Verschaffel, L. (2013). Mind the gap-Task design principles to achieve conceptual change in rational number understanding. Task design in mathematics education. Proceedings of ICMI Study 22, 1, 521-529.
• Waldrip, B., Prain, V., &Carolan, J. (2010). Using multi-modal representations to improve learning in junior secondary science. Research in ScienceEducation, 40(1), 65-80. Doi: 10.1007/s11165-009-9157-6
• Watson, A., & Mason, J. (2007). “Taken-as-shared: A review of the common assumptions about mathematical tasks in teacher education”. Journal of Mathematics Teacher Education, 10, 205-215.
• Wiggins, G. P., & McTighe, J. (2011). The understanding by design guide to creating high-quality units. ASCD.
• Yaşar, Ş. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü. Eğitime Bakış Dergisi, 17, 15-19.
• Yazıcı, E. K., & Özmen, H. (2015). Fen ve teknoloji öğretim programında yer alan deney ve etkinliklerin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 92-117.
• Yazıcıoğlu, S., & Çavuş, G. S. (2019). Investigate the effect of game-based activities on middle school students' science learning according to achievement, motivation, attitude and gender variables. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science & Mathematics Education, 13(1), 389-413.
• Yeo, J. B. (2007). Mathematical tasks: Clarification, classification and choice of suitable tasks for different types of learning and assessment. Mathematics and Mathematics Education, 1-28
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.