MATEMATİK ÖĞRETMENLERİNİN 5. SINIFLARDA PROBLEM ÇÖZME YETERLİKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 34 Sayı: 3, 979 - 1014, 27.12.2021

Nuray Çalışkan Dedeoğlu Önder Eğerci

https://doi.org/10.19171/uefad.941549

Öz

Bu çalışmada, ortaokul matematik öğretmenlerinin 5. sınıflarda problem çözme stratejilerini kullanma yeterlikleri, bu konuda karşılaştıkları zorluklar ve başvurdukları çözüm yollarına ilişkin gelişim süreçlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma grubunu, 4+4+4 eğitim sisteminin uygulanmasıyla ilk kez 5. sınıflarda ders vermeye başlayan beş ortaokul matematik öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yönteminin benimsendiği çalışmada veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan Problem Çözme Testi ve Görüşme Formları ile toplanmış ve betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, öğretmenlerin 5. sınıflarda problem çözmede uygun stratejileri kullanabildiğini göstermekle birlikte, strateji çeşitliliğinin öğretmenlerin kıdemleri ve farklı sınıf düzeylerinde mesleki deneyimleriyle ilişkili olduğunu göstermiştir. 5. sınıf düzeyinde daha uzun süre derse giren veya sistem değişikliğinden sonra mezun olan öğretmenlerin daha farklı stratejiler sergileyebilmiştir. Bu araştırma, eğitim sistemi değişikliklerinin lisans eğitimi ile uyumlu olmadığı ve hizmet içi eğitimle desteklenmediği durumlarda, öğrenci düzeyine uygun öğrenme etkinliklerinin gerçekleşmesinin öğretmenin kendi çaba ve inisiyatifine bağlı olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Problem çözme, Problem Çözme Stratejileri, 5. sınıf, Ortaokul Matematik Öğretmeni

Teşekkür

Araştırmada yer alarak çalışmanın gerçekleştirilmesini sağlayan öğretmenlere teşekkür ederiz.

PROBLEM SOLVING PROFICIENCY OF MATHEMATICS TEACHERS AT 5th GRADE

Öz

This case study aimed to examine middle school mathematics teachers' competencies to use problem solving strategies at 5th grade and their development processes in this regard. The research group was formed with five middle school mathematics teachers who graduated before and after 2012, when middle school teachers started teaching in 5th grade for the first time with the implementation of the 4 + 4 + 4 education system. Data were collected with the Problem Solving Test and Interview Forms prepared by the researchers and analyzed with descriptive analysis technique. The findings of the study showed that although teachers were able to use appropriate strategies in problem solving at 5th grade, the diversity of strategies was related to preservice education and professional experience at the classroom level. Teachers who attended classes for a longer time at the 5th grade level or graduated after the system change were able to exhibit different strategies. This study has revealed that in cases where educational system changes are not compatible with undergraduate education and are not supported by in-service training, learning activities appropriate to the student level depend on the teachers’ effort and initiative.

Anahtar Kelimeler

Problem Solving, Problem Solving Strategies, Fifth Grade, Middle School Mathematics Teacher

Kaynakça

• Altun, M. (2008). İlköğretim İkinci Kademede (6, 7 ve 8. Sınıflarda) Matematik Öğretimi. Aktüel Yayıncılık.
• Avcu, S., & Avcu, R. (2010). Pre-service elementary mathematics teachers’ use of strategies in mathematical problem solving. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 1282-1286.
• Baş, F. (2016). Pre-service elementary mathematics teachers' metaphors on scientific research and foundations of their perceptions. International Education Studies, 9(4), 27- 41.
• Blum, W., & Niss, M. (1991). Applied mathematical problem solving, modelling, applications, and links to other subjects-state, trends and issues in mathematics instruction. Educational Studies in Mathematics, 22 (1), 37-68.
• Boonen, A. J., Reed, H. C., Schoonenboom, J., & Jolles, J. (2016). It's not a math lesson-we're learning to draw! Teachers' use of visual representations in instructing word problem solving in sixth grade of elementary school. Frontline Learning Research, 4 (5), 55-82.
• Brumbaugh, D. K., & Rock, D. (2017). Lise matematik öğretimi. (Z. Yılmaz, S. Baştürk, & H. Kılıç Çev.). Nobel Yayıncılık. (Eserin orijinali 2013’de yayımlanmıştır).
• Charles, R., & Lester F. (1984). An Evaluation of a Process-Oriented Instructional Program in Mathematical Problem Solving in Grades 5 and 7. Journal for Research in Mathematics Education, 15 (1), 15-34.
• Çiftçi, Ö., & Temizyürek, F. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin ölçülmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 109-129.
• Demi̇r, S. B., Doğan, S., & Pınar, M. A. (2013). 4+4+4 Yeni eğitim sistemi’nin yansımaları: Beşinci sınıflardaki eğitim-öğretim sürecinin branş öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Turkish Studies (Elektronik), 8(9 a), 1081-1098.
• Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED). (2008). İlköğretim okullarında görev yapan matematik öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçları. MEB Yayınları.
• Eroğlu, D., & Tanışlı, D. (2015). Ortaokul matematik öğretmenlerinin temsil kullanımına ilişkin öğrenci ve öğretim stratejileri bilgileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9 (1). 275-307.
• Gökkurt Özdemir, B., Erdem, E., Örnek, T., & Soylu, Y. (2017). Are middle school mathematics teachers able to solve word problems without using variable? International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 49(1), 85-106.
• Gürbüz, R., & Güder, Y. (2016). Matematik öğretmenlerinin problem çözmede kullandıkları stratejiler. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2).
• Güven, B., Aydın-Güç, F., & Özmen, Z. M. (2016). Problem types used in math lessons: The relationship between student achievement and teacher preferences. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 47 (6), 863-876.
• Hartman, D. R. (2010). A case study of the mathematical learning of two teachers acquiring mathematical knowledge for teaching [Doctoral dissertation, Nebraska-Lincoln University]. https://digitalcommons.unl.edu/cehsdiss/90 Haylock, D., & Cockburn, A. (2014). Küçük çocuklar için matematiği anlama. (Z. Yılmaz, Çev.). Nobel Yayıncılık. (Eserin orijinali 2013’de yayımlanmıştır).
• Hembree, R. (1992). Experiments and relational studies in problem solving: A meta-analysis. Journal for Research in Mathematics Education, 23 (3) 242-273.
• Kepenekçi, Y. K., & Nayır, K. F. (2014). Okul iklimini insan haklarına duyarlılık boyutunda sorgulama: liseler üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-16.
• Loucks-Horsley, S., Hewson, P. W., Love, N., & Stiles, K. E. (1998). Designing professional development for teachers of science and mathematics. Corwin Press.
• Ma, L. (1999). Knowing and teaching elementary mathematics: Teachers understanding of fundamental mathematics in china and the united states. Erlbaum.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: Tasarım ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık. (Eserin orijinali 2009’da yayımlanmıştır).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2012). 12 Yıllık zorunlu eğitime yönelik uygulamalar. 2012/20 Sayılı Genelge. http://www.meb.gov.tr/haberler/2012/12YillikZorunluEgitimeYonelikGenelge.pdf. Erişim tarihi: 20.03.2021.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). MEB Yayınları.
• Owens, K., & Perry, B. (2001). Executive summary of mathematics K-10 literature review. https://pdfs.semanticscholar.org/3b86/ca2dd1d096e271610dafa0259307a77c0b50.pdf. Erişim tarihi: 20.05.2018.
• Öçal, M. F., Şen, C., Güler, G., & Kar, T. (2019). The investigation of prospective mathematics teachers’ non-algebraic solution strategies for word problems. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 1-22.
• Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü (ÖYEGM). (2018). 2001-2017 yıllarında planlanan faaliyet bilgileri. http://oygm.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=28. Erişim tarihi: 20.05.2018.
• Peterson, P., Fennema, E., & Carpenter, T. (1988). Using knowledge of how students think about mathematics. Educational Leadership, 46 (4), 42-46.
• Piaget, J. (1971). Biologie et connaissance: Essai sur les relations entre les regulations organiques et les processes cognitifs (Biyology and knowledge: An essay on the relations between organic regulations and cognitive processes). University of Chicago Press.
• Polya, G. (1997). Nasıl çözmeli? (F. Halatçı, Çev.). Sistem Yayıncılık. (Eserin orijinali 1957’de yayınlanmıştır).
• Posamentier, A. S., & Krulik, S. (2016). Matematikte problem çözme 3-6. sınıflar için. (L. Akgün, T. Kar, & M. F. Öçal, Çev.). Pegem Akademi Yayıncılık. (Eserin orijinali 2009’da yayınlanmıştır).
• Pusmaz, A. (2008). Matematik öğretmenlerinin problem çözme sürecinin belirlenmesi ve bu sürecin geliştirilmesinde web tabanlı mesleki gelişim çalışmalarının değerlendirilmesi. (Yayın No. 228969) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Reuter, T., Schnotz, W., & Rasch, R. (2015). Drawings and tables as cognitive tools for solving non-routine word problems in primary school. American Journal of Educational Research, 3(11), 1387-1397.
• Saban, A. (2000). Hizmet içi eğitimde yeni yaklaşımlar. Milli Eğitim Dergisi, 145, 25-30.
• Schoenfeld, A. H. (1989). Explorations of students' mathematical beliefs and behavior. Journal For Research in Mathematics Education, 20(4), 338-355.
• Shulman, L. S. (1987). Knowledge and teaching: foundations of the new reform. Harvard Educational Review, 57(1), 1-22.
• Soylu, Y. (2010). The models used by elementary school teachers to solve verbal problems. Australian Journal of Teacher Education, 35(4), 3.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (TTKB). (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çabalarımız üzerine. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf. Erişim tarihi: 20.03.2021.
• Tatar, E., İşleyen T., & Okur, M. (2005). Are the primary school teachers of the future ready to solve the word problems without algebra? Research in Mathematical Education, 9(4), 317-328.
• Türk Eğitim Derneği (TED). (2009). Öğretmen yeterlikleri. Türk Eğitim Derneği.
• Türkiye Yeterlikler Çerçevesi [TYÇ]. (2016). Türkiye yeterlilikler çerçevesine (TYÇ) dair tebliğ ve eki Türkiye yeterlilikler çerçevesi, T.C. Resmî Gazete Sayısı: 29581, http://www.resmigazete.gov.tr. Erişim tarihi: 20.05.2018.
• Van de Walle, J. A., Karp, K. S., & Bay-Williams, J. M. (2012). İlkokul ve ortaokul matematiği: Gelişimsel yaklaşımla öğretim. (S. Durmuş, Çev. Ed.). Nobel Yayıncılık. (Eserin orijinali 2010’da yayınlanmıştır).
• Wadsworth, B. J. (2015). Piaget`nin duyuşsal ve bilişsel gelişim kuramı (Z. Selçuk, Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık. (Eserin orijinali 1985’te yayınlanmıştır).
• Whittaker-Brown, A. N. W. (2002). Strategies for success in mathematics problem-solving: Perspectives of third-grade teachers and students in an urban elementary school. https://elibrary.ru/item.asp?id=5246557. Erişim tarihi: 20.05.2018.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.