INVESTIGATION OF PROFESSIONAL DEVELOPMENT ACTIVITIES OF TURKISH TEACHERS ACCORDING TO TEACHER COMPETENCES

Yıl 2022, Cilt: 35 Sayı: 1, 262 - 291, 28.04.2022

Hatice Yurtseven Yılmaz , Demet Gülçiçek

https://doi.org/10.19171/uefad.1039264

Cited By: 1

Öz

Professional development increases student success and enables teachers to reach the desired competencies. This case study aimed to portray which competencies of Turkish teachers were supported by the activities organized by the Ministry of National Education (MoNE) between 2016 and 2020. The research data were analyzed through descriptive analysis, with the Ministry's updated teacher competencies of 2017 constituting the categories and themes. The findings showed that activities related to Attitude and Values competence area were supported more than the others. The courses and seminars organized for personal and professional development competencies had a more prominent place in planning than the other competencies in terms of the number of participants and activities. One of the noteworthy findings was that no events were organized for field knowledge during the five-year period.

Anahtar Kelimeler

professional development, teacher competences, Turkish teachers

ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ BAĞLAMINDA TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ GELİŞİM ETKİNLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Mesleki gelişim, öğrenci başarısını artırmanın yanında öğretmenin de kendisinden beklenen yeterliklere erişmesini ve bunları desteklemesini sağlar. Bu araştırmada 2016-2020 yılları arasında MEB tarafından Türkçe öğretmenlerinin hangi yeterliklerini desteklemek üzere eğitimler düzenlendiğini belirlemek amaçlanmıştır. Durum çalışması modelinde tasarlanan bu araştırmanın verileri betimsel analiz ile incelenmiştir. Analiz kategorileri ve temalarını MEB tarafından 2017 yılında güncellenen öğretmen yeterlikleri oluşturmaktadır. Bulgular, Tutum ve Değerler yeterlik alanına yönelik etkinliklerin diğerlerine oranla daha fazla desteklendiğini göstermiştir. Özellikle kişisel ve mesleki gelişim yeterliğine ilişkin düzenlenen kurs ve seminerlerin hem katılımcı sayısı hem de etkinlik sayısı olarak diğer yeterliklere göre planlamada daha çok yer tuttuğu görülmüştür. Alan bilgisine yönelik hiç etkinlik düzenlenmemiş olması da dikkat çeken sonuçlardan biri olmuştur

Anahtar Kelimeler

mesleki gelişim, öğretmen yeterlikleri, Türkçe öğretmenleri

Kaynakça

• Abou-Assali, M. (2014). The link between teacher professional development and student achievement: A critical view. International Journal of Bilingual & Multilingual Teachers of English, 2(1), 39-49. http://dx.doi.org/ 10.12785 /IJBMTE/020104
• Alpaydın, Y., Kocabaş, C., Dervişoğulları, M., & Çakır S. Ç. (2019). Öğretmenlik eğitiminde kazandırılan yeterliklerin öğretmenlik mesleği ile uyumu: öğretmen görüşlerine dayalı bir karma araştırma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 49, 17-49.
• American Federation of Teachers [AFT]. (2008). Principles for professional development, AFT guidelines for creating professional development programs that make a difference. American Federation of Teachers.
• Arıbaş, S., Kartal, Ş., & Çağlar, İ. (2012). The opinions of English teachers about in-service training activities. Journal of National Education, 195. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/442245
• Arık, K. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin 4+4+4 eğitim sistemi sonrası hizmet içi eğitim uygulamalarına ilişkin görüşleri (Kütahya İli örneği) (Yayın No: 471017) [Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Aslan Keleş, H. (2019). Yönetici ve sınıf öğretmenlerine yönelik düzenlenen hizmet içi eğitimlerin değerlendirilmesi (Yayın No: 571300) [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Australian Institute for Teaching and School Leadership Limited [AITSL]. (2011). Australian professional standards for teachers. https://www.aitsl.edu.au/teach/standards Erişim tarihi: 05.10.2021.
• Azdir, M. (2021). Mesleki gelişim çerçevesinde gerçekleştirilen hizmet içi eğitim çalışmalarının öğretmen niteliğine olan etkisinin değerlendirilmesi (Yayın No: 689171) [Yüksek lisans tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Balkız, M. (2013). MEB hizmet içi eğitim uygulamalarının değerlendirilmesi (Yayın No: 349091) (Kastamonu ili öğretmenleri örneği) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Barber, M., & Mourshed, M. (2007). How the world’s best-performing school systems come out on top. London https://www.mckinsey.com/industries/public-and-social-sector/our-insights/how-the-worlds-best-performing-school-systems-come-out-on-top. Erişim tarihi: 24.09.2021.
• Blandford, S. (2000). Managing professional development in schools. Routledge.
• Borko, H., & Putnam, R. T. (1995). Expanding a teacher’s knowledge base: A cognitive psychological perspective on professional development. In T. R. Guskey & M. Huberman (Eds.), Professional development in education: New paradigms and practices (p. 35-66). Teachers College Press.
• Bümen, N., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G., & Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Millî Eğitim Dergisi, 194, 31-50.
• Buldu, M. (2014). Öğretmen yeterlik düzeyi değerlendirmesi ve mesleki gelişim eğitimleri planlanması üzerine bir örnek. Millî Eğitim Dergisi, 204 (Güz), 114-134.
• Cochran-Smith, M., & Lytle, S. (2001). Beyond certainty: Taking an inquiry stance on practice. In A. Lieberman & L. Miller (Eds.), Teachers caught in the action: Professional development that matters. Teachers College Press.
• Creemers, B., Kyriakides, L., & Antoniou, P. (2013). Teacher professional development for improving quality of teaching. Springer.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal Kitabevi. (Eserin orijinali 2013’te yayımlandı).
• Çalışkan, H. (2021). Exploring perspectives of EFL teachers about professional development (Yayın No: 674428) [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Çelik, Ö., Yorulmaz, A., & Çokçalışkan, H. (2019). Öğretmen genel yeterlikleri açısından sınıf öğretmenleri ve öğretmen adaylarının kendilerini değerlendirmeleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 203-215. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548342.
• Çer, E. (2017). Türkçe öğretmenlerinin "Türkçe öğretimine" yönelik yeterlilikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 68-89.
• Darling-Hammond, L. (2000). Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Educational Policy Analysis Archives, 8(1). https://www.researchgate.net/publication/240273279_Teacher_Quality_and_Student_Achievement_A_Review_of_State_Policy_Evidence Erişim tarihi: 16.01.2020.
• Darling-Hammond, L., Wise, A. E., & Klein, S. P. (1999). A license to teach: Raising standards for teaching. Jossey-Bass Publishers.
• Day, C. (1999). Professional Development and Reflective Practice: Purposes, Processes and Partnerships. Pedagogy, Culture and Society, 72, 221–233. https://doi.org/10.1080/14681369900200057
• Demirci, S. (2021). Öğretmen dijital yeterlikleri [TEDMEM değerlendirme yazısı] https://tedmem.org/
• Department for Education (2021). Teachers’ Standards Guidance for school leaders, school staff and governing bodies. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1007716/Teachers__Standards_2021_update.pdf Erişim tarihi: 05.10.2019.
• Desimone, L. M. (2009). Improving impact studies of teachers’ professional development: Toward better conceptualizations and measures. Educational Researcher, 38(3), 181–199. https://doi.org/10.3102/0013189X08331140
• Desimone, L., Porter, A. C., Birman, B. F., Garet, M S., & Suk Yoon, K. (2002). How do district management and implementation strategies relate to the quality of the professional development that districts provide to teachers? Teachers College Record, 104(7), 1265–1312. https://doi.org/10.1111/1467-9620.00204.
• Desimone, L. M., Smith, T. M., Hayes, S., & Frisvold, D. (2005). Beyond accountability and average math scores: Relating multiple state education policy attributes to changes in student achievement in procedural knowledge, conceptual understanding and problem solving in mathematics. Educational Measurement: Issues and Practice, 24(4), 5–18. https://doi.org/10.1111/j.1745-3992.2005.00019.x
• Devlet Memurları Kanunu (1965). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf Erişim tarihi: 18.04.2021.
• Durmuş, E. (2013). Öğretmenlerin mesleki gelişimine yönelik görüşlerinin incelenmesi (Yayın No. 345169) [Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Eğitim-Bir-Sen (2016). Eğitime bakış 2016. İzleme ve değerlendirme raporu [Education overview, 2016. Tracing and evaluation report]. http://www.ebs.org.tr/ebs_files/files/yayinlarimiz/egitim_izleme_raporu.pdf.pdf Erişim tarihi: 28.07.2021.
• European Commission (2002). Key topics in education in Europe- Directorate-General for Education and Cultur, 3. Eurydice European Unit and European Commission. https://www.indire.it/lucabas/lkmw_file/eurydice/Key_topics_3_keeping_teaching_attractive_EN.pdf Erişim tarihi: 05.10.2021.
• European Commission/EACEA/EURYDICE. (2018). Avrupa'da öğretmenlik kariyeri: Erişim, devamlılık ve destek. Eurydice report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://www.avrupa.info.tr/sites/default/files/2019-08/Avrupa%27da%20Öğretmenlik%20Kariyeri%20-%20Erişim%2C%20Devamlılık%20ve%20Destek.pdf Erişim tarihi: 10.10.2021
• European Commission/EACEA/EURYDICE (2019). Digital education at school in Europe. eurydice report. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/d7834ad0-ddac-11e9-9c4e-01aa75ed71a1/language-tr/format-PDF Erişim tarihi: 12.10. 2021.
• Feiman-Nemser, S. (2001). From preparation to practice: Designing a continuum to strengthen and sustain teaching. Teachers College Record, 103(6), 1013–1055. https://educate.bankstreet.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1237&context=occasional-paper-series Erişim tarihi: 04.01.2021.
• Garet, M. S., Porter, A. C., Desimone, L., Birman, B. F., & Yoon, K. S. (2001). What makes professional development effective? Results from a national sample of teachers. American Educational Research Journal, 38(4), 915-945. https://doi.org/10.3102/00028312038004915
• Gülçiçek, D. (2018). Türkçe öğretmenliği lisans programındaki özel öğretim yöntemleri I-II derslerinin değerlendirilmesi (Yayın No. 494193) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Gülçiçek, D. (2020). Türkçe eğitimi ve teknolojik pedagojik alan bilgisi. (C. Aslan ve G. Çalışkan, Ed.) Uzaktan Eğitim Sürecinde Türkçe Eğitimi. Pegem Akademi.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A., & Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel Yayın Dağıtım. (Eserin orijinali 2000’de yayımlandı).
• Guskey, T.R. (2000). Evaluating Professional Development. California: Corwin Press.
• Guskey, T. R. & Yoon, K. S. (2009). What works in professional development? Phi Delta Kappan, 90(7), 495-500. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/003172170909000709 Erişim tarihi: 15.02.2020.
• Hargreaves, A. (1998). Changing teachers changing times. Cassell.
• Haydn, T., Barton, R., & Oliver, A. (2008). An alternative model of continuing professional development for teachers: Giving teachers time. International Education Studies, 1(1), 44-49. https://doi.org/10.5539/ies.v1n1p44
• Hoque, K. E., Alam, G. M., & Abdullah, A. G. K. (2011). Impact of teachers’ professional development on school improvement-An analysis at Bangladesh standpoint. Asia Pacific Education Review, 12(3), 337-348. https://doi.org/10.1007 /s12564-010-9107-z
• İskender H, Yiğit F., & Bektaş R. (2015). Türkçe öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine yönelik görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 305-327.
• Kahyaoğlu, R. B., & Karataş, D. D. S. (2019). Mesleki gelişim eğitim seminerlerine ilişkin öğretmen görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 201-220. https://doi.org/10.30794/pausbed.536050 Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). http://www.kalkinma.gov.tr/lists/kalknma%20planlar/attachments/12/onuncu%20kalk%c4%b1nma%20plan%c4%b1.pdf. Erişim tarihi: 02.04.2020.
• Kazu, İ. Y. ve Erten P. (2016). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme yeterlikleri. İlköğretim Online, 15(3), 838-854. http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.07530
• Knowles, M., Holton III, E. F., & Swanson, R. A. (2005). The adult learner-the definitive classic in adult education and human resource development. Elsevier.
• Kösterelioğlu İ. & Akın-Kösterelioğlu, M. (2008). Stajyer öğretmenlerin mesleki yeterliklerini kazanma düzeylerine ilişkin algıları. SAÜ Fen-Edebiyat Dergisi, II, 257-275. http://www.fed.sakarya.edu.tr/arsiv/yayinlenmis_dergiler/2008_2/2008_2_13.pdf Erişim tarihi: 06.10.2021.
• Little, J. W. (1993). Teachers’ professional development in a climate of educational reform. Educational Evaluation and Policy Analysis, 15(2), 129. https://doi.org/10.2307/1164418
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2014). Research in education: evidence-based inquiry (Pearson new international edition). Pearson Publishing.
• MEB (1994). Hizmetiçi eğitim yönetmeliği. Tebliğler Dergisi, 57 (2417).
• MEB (2008). Öğretmen yeterlikleri, öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Devlet Kitapları.
• MEB (2010). Millî Eğitim Bakanlığında hizmetiçi eğitimin yeniden yapılandırılması panel ve çalıştayı, Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB (2015). Millî eğitim kalite çerçevesi. Resmî Gazete, Sayı 29364.
• MEB (2017a). 2017-2023 Öğretmen strateji belgesi. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/26174415_Strateji_Belgesi_RG-Ylan-_26.07.2017.pdf Erişim tarihi: 20.04.2021.
• MEB (2017b). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. (http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf Erişim tarihi: 21.04.2020.
• MEB (2019). MEB 2019-2013 Stratejik planı. http://www.meb.gov.tr/stratejik_plan/ Erişim tarihi: 18.04.2021.
• MEB Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2006). Millî Eğitim Bakanlığı hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim Bakanlığı Kaynak Kitaplar Dizisi.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2016). Hizmetiçi eğitim planı. http://hedb.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.03.2021.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2017). Hizmetiçi Eğitim Planı. http://hedb.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.03.2021.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2018a). Hizmetiçi Eğitim Planı. http://hedb.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.03.2021.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2019). Hizmetiçi Eğitim Planı. http://hedb.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.03.2021.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2020). Hizmetiçi Eğitim Planı. http://hedb.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 20.03.2021.
• MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü [ÖYGGM] (2018b). Mesleki Gelişim Faaliyetleri. https://oygm.meb.gov.tr/www/mesleki-gelisim-tanitim/icerik/7. Erişim tarihi: 07.09.2021.
• MEB Strateji Geliştirme Başkanlığı (2015). MEB 2015-2019 Stratejik planı.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation (2nd Ed.). Jossey-Bass.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Ed.). Sage.
• Millî Eğitim Temel Kanunu (1973). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf. Erişim tarihi: 18.04.2021.
• OECD (2005). Education and training policy teacher matter attracting, developing and retaining effective teachers. https://www.oecd.org/education/school/34990905.pdf
• Opfer, V. D., & Pedder, D. (2011). Conceptualizing teacher professional learning. Review of Educational Research, 81(3), 376-407. http://dx.doi.org/10.3102/0034654311413609
• Ono, Y., & Ferreira, J. (2010). A case study of continuing teacher professional development through lesson study in South Africa. South African Journal of Education, 30(1), 59-74. http://dx.doi.org/10.4314/saje.v30i1.52602
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. (2.Baskı). Pegem Akademi.
• Putnam, R. T., & Borko, H. (2000). What do new views of knowledge and thinking have to say about research on teacher learning? Educational Researcher, 29(1), 4–15. http://dx.doi.org/10.3102/0013189X029001004
• Reese, S. (2010). Bringing effective professional. Techniques. 85(6), 38-43. https://eric.ed.gov/?id=EJ909588 Erişim tarihi: 11.01.2020.
• Resmî Gazete. (2011). Kanun Hükmünde Kararname, Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında. https://www.resmîgazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110914-1.htm Erişim tarihi: 09.08. 2021
• Rowley, K. J. R., Desimone, L., & Smith, T. (2011). Teacher participation in content-focused professional development & the role of state policy. Teachers College Record, 113(11), 2586-2621. http://dx.doi.org/10.1177/016146811111301106
• Selvi, K. (2010). Teachers’ competencies. Cultura International Journal of Philosophy of Culture and Axiology, 7(1), 167-175. https://doi.org/10.5840/cultura20107133
• Sıcak, A., & Parmaksız, R. S. (2016). İlköğretim kurumlarındaki mesleki çalışmaların etkililiğinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 17-33. http://dx.doi.org/10.17679/iuefd.17144668
• Stake, R. E. (2005). Qualitative case studies. In N. K. Denzin ve Y. S. Lincoln (Eds.), The Sage handbook of qualitative research (p. 443–466). Sage Publications.
• Steinert, Y. (2000). Faculty development in the new millennium: Key challenges and future directions. Medical Teacher, 22(1), 44-50. http://dx.doi.org/10.1080/01421590078814
• Şad, N. S., & Nalçacı İ. Ö. (2015). Öğretmen adaylarının eğitimde bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmaya ilişkin yeterlilik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 177-197.
• Şişman, M. (2009). Öğretmen yeterlikleri: modern bir söylem ve retorik. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 10(3), 63-82. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8704/108689 Erişim tarihi: 30.10.2021.
• Taş, U.E., Arıcı, Ö., Ozarkan, H. B., & Özgürlük B., (2016). PISA 2015 ulusal raporu. Millî Eğitim Bakanlığı.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). 11. Kalkınma planı. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf Erişim tarihi: 02.04.2020.
• Teacher Development Agency [TDA] (2008). Professional standards for qualified teacher status and requirements for ınitial teacher training. (https://www.rbkc.gov.uk/pdf/qts-professional-standards-2008.pdf) Erişim tarihi 05.10.2021.
• TEDMEM. (2019). TALIS 2018 sonuçları ve Türkiye üzerine değerlendirmeler (TEDMEM Analiz Dizisi 6). TED Yayınları.
• The Teaching Council, (2016). Codes of professional conduct for teachers. (Updated 2nd Edition). https://www.teachingcouncil.ie/en/publications/fitness-to-teach/code-of-professional-conduct-for-teachers1.pdf Erişim tarihi: 21.10.2021.
• Tosuntaş, Ş. B. (2020). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin incelenmesi. Academy Journal of Educational Sciences, 4(1), 53-61. http://dx.doi.org/10.31805/acjes.746234
• Türk Eğitim Derneği [TED] (2009). Öğretmen yeterlikleri. Ankara.
• Ülper, H., & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2), 1115-1131. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRNMU16azNOdz09
• Vermunt, J. D. (2014). Teacher learning and professional development. In Krolak-Schwerdt, S., Glock, S., & Böhmer, M. (Eds.), Teachers’ professional development: assessment, training, and learning. Sense Publishers.
• Veyis, F. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi (Yayın No. 319678) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: An International review of the literature. UNESCO: International Institute for Educational Planning.
• Yenen, E. T., & Kılınç, H. H. (2018). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2767-2787. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/42447/511246
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yoon, K. S., Duncan, T., Lee, S. W. Y., Scarloss, B., & Shapley, K. (2007). Reviewing The Evidence on How Teacher Professional Development Affects Student Achievement (Issues and Answers Report). U.S. Department of Education, Regional Educational Laboratory Southwest.
• Yurtseven Yılmaz, H. (2018). Türkçe öğretmenleri için bir mesleki gelişim programı tasarısı (Yayın No. 525667) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi.]. YÖK. https://tez.yok.gov.tr
• Yurtseven Yılmaz, H., & Gülçiçek Esen, D. (2015). An Investigation on in-service trainings of the Ministry of National Education (MONE). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186, 79-86.